İlk Türk Matbaasının Kurucusu Hakkında Yeni Bilgiler

Makale Türkçe

Künye:

Yazarlar:

Erhan AFYONCU

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2001

Yayınlandığı Eser:

Belleten

Cilt:

LXV

Sayı:

243

Sayfa Aralığı:

607-622

İçerik Dosyası:

Web adresi:

http://dergipark.org.tr/tr/pub/ttkbelleten/issue/60003/867079

Operatör:

Emrullah Arslan

Güncelleyen:

Yağız Fatih Nazlıer

Özet:

İlk Türk matbaasının kurucusu, yayımcı, devlet adamı ve bir Osmanlı aydını olan İbrahim Müteferrika hakkındaki bilgilerimiz, onun ehemmiyetine rağmen oldukça eksiktir. İbrahim Müteferrika hakkında yapılan araştırmaların büyük bir bölümü seyahatnâmeler, sefâret raporları ve kroniklerde verilen bilgilere dayanmakta ve genellikle de birbirini tekrar etmektedir. Hayatı hakkında geniş bir arşiv çalışması yapılmadığı için yeni bilgilere ulaşılamamış, aynı bilgiler hemen hemen bütün araştırmalarda bazı kelime değişiklikleriyle tekrar edilmiştir.

Osmanlı Arşivi ilk matbaaya ait bazı vesikalar ile İbrahim Müteferrika’nın bazı faaliyetlerine ait bir kaç vesika dışında, onun hayatı hakkında hemen hemen hiç kullanılmadığı için hakkında yeni bilgilere ulaşılamamıştır. Bu makalede, bugüne kadar kullanılmamış arşiv kayıtları ışığında İbrahim Müteferrika'nın Osmanlı Devleti'ndeki hayatı hakkında ulaşılan bir çok yeni bilgi ortaya konulmuştur. Onun meslek hayatı ile ilgili yeni bulunan birçok bilginin (Kapıkulu sipahiliği yaptığı, ne zaman müteferrika olduğu, top arabacıları kâtipliğinde hangi tarihler arasında görev yaptığı, divân-ı hümâyûn tarihçiliği görevinde bulunduğu vs.) yanı sıra daha önce bilindiği gibi 1158 (1745)'de değil, 1160 (1747) yılında öldüğü tespit edilmiştir.

Osmanlı Arşivi ilk matbaaya ait bazı vesikalar ile İbrahim Müteferrika’nın bazı faaliyetlerine  ait  bir  kaç  vesika  dışında,  onun  hayatı  hakkında hemen hemen hiç kullanılmadığı için  hakkında yeni bilgilere ulaşılamamıştır. Bu makalede, bugüne kadar kullanılmamış arşiv kayıtları ışığında İbrahim Müteferrika'nın Osmanlı Devleti'ndeki hayatı hakkında ulaşılan bir çok yeni bilgi ortaya konulmuştur. Onun meslek hayatı ile ilgili yeni bulunan birçok bilginin (Kapıkulu sipahiliği yaptığı, ne zaman müteferrika olduğu, top arabacıları kâtipliğinde hangi tarihler arasında görev yaptığı, divân-ı hümâyûn tarihçiliği görevinde bulunduğu vs.) yanı sıra daha önce bilindiği gibi 1158 (1745)'de değil, 1160 (1747) yılında öldüğü tespit edilmiştir.

Ekrem Zajmi

“Osmanlı Matbaa Tarihi Kaynakça ve Atıf Dizini”.

19 Eser İçeriyor

Bu kaynakça

163 kez

görüntülendi.

Yaptığı atıflar
Aldığı atıflar

Atıf yapılan eser:

İhsan SUNGU

“İlk Türk Matbaasına Dair Yeni Vesikalar”

Hayat Mecmuası.

Makale Türkçe Tarih

Bu Makale

78 kez

görüntülendi.

Adil ŞEN

İbrahim Müteferrika ve Usûlü-l Hikem fî Nizâmi'l-Ümem

Ankara, 1995, Türkiye Diyanet Vakfı.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

45 kez

görüntülendi.

Erhan AFYONCU

“Osmanlı Müverrihlerine Dair Tevcihât Kayıtları I”

Belgeler.

Makale Türkçe Tarih Osmanlı

Bu Makale

423 kez

görüntülendi.

Niyazi BERKES

“İlk Türk Matbaası Kurucusunun Dini ve Fikri Kimliği”

Belleten.

Makale Türkçe 15. yy Moğol Anadolu

Bu Makale

44 kez

görüntülendi.

Kemal Beydilli

“Stephan Gerlach'ın Rûznâmesi'inde İstanbul”

Tarih Boyunca İstanbul Semineri (29 Mayıs-1 Haziran 1988)-Bildiriler.

Makale Türkçe

Bu Makale

18 kez

görüntülendi.

Imre KARACSON

“İbrahim Müteferrika”

Tarih-i Osmani Encümeni Mecmuası.

Makale Türkçe Tarih Biyografi - Otobiyografi Osmanlı

Bu Makale

13 kez

görüntülendi.

Osman ERSOY , Osman ERSOY

XVIII. ve XIX. Yüzyıllarda Türkiye'de Kağıt

Ankara, 1963, Ankara Üniversitesi.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

9 kez

görüntülendi.

İbrahim MÜTEFERRİKA

Milletlerin Düzeninde İlmî Usuller (Usûlü'l-Hikem fî Nizâmi'l-Ümem)

İstanbul, 1990, Milli Eğitim Basımevi.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

8 kez

görüntülendi.

Ahmed Akgündüz , Said Öztürk

700. Yılında Bilinmeyen Osmanlı

İstanbul, 1999, Osmanlı Araştırmaları Vakfı Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih Osmanlı Anadolu

Bu Kitap

10 kez

görüntülendi.

A. D. JELTYAKOV

Türkiye'nin Sosyopolitik ve Kültürel Hayatında Basın (1729-1908)

Ankara, 1979, Basın Yayın Genel Müdürlüğü Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

5 kez

görüntülendi.

Tibor HALASI KUN

“İbrahim Müteferrika”

İslam Ansiklopedisi.

Makale Türkçe Tarih Biyografi - Otobiyografi Osmanlı

Bu Makale

5 kez

görüntülendi.

M. Tayyib Gökbilgin

“Süleyman I (Kanuni)”

İslam Ansiklopedisi.

Makale Türkçe Yeni Çağ Tarih Osmanlı 16. yy

Bu Makale

5 kez

görüntülendi.

Sezai SEVİM

“Nasıl Sömürüldük? Sarraflar”

Belgelerle Türk Tarihi Dergisi.

Makale Türkçe Tarih

Bu Makale

9 kez

görüntülendi.

Aladarv SİMON

İbrahim Müteferrika

İstanbul, 1945, Ülkü Matbaası.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

5 kez

görüntülendi.

Selaniki Mustafa Efendi

Tarih-i Selânikî

İstanbul, 1989, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih Kaynak Yayını Osmanlı 16. yy Anadolu 17. yy

Bu Kitap

25 kez

görüntülendi.

Ahmet Refik Altınay

“Türk Hizmetinde Kıral Tököli İmre (1683-1705)”

Dârülfünûn Edebiyat Fakültesi Mecmuası.

Makale Türkçe Tarih Türkiye Cumhuriyeti 20. yy

Bu Makale

4 kez

görüntülendi.

Tarih-i Sâmî ve Şâkir ve Subhî

İstanbul, , .

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

4 kez

görüntülendi.

Niyazi BERKES

Türkiye'de Çağdaşlaşma

İstanbul, 1978, Doğu-Batı Yayınları.

Kitap

Bu Kitap

4 kez

görüntülendi.

Selim Nüzhet GERÇEK

Türk Matbaacılığı, I:Müteferrika Matbaası

İstanbul, 1939, .

Kitap Türkçe

Bu Kitap

4 kez

görüntülendi.

Halil NECATİOĞLU

Matbaacı İbrahim Müteferrika ve Risale-i İslamiye Adlı Eserinin Tenkidli Metni

Ankara, 1982, Elif Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

İsmail Hakkı Uzunçarşılı

Osmanlı Tarihi

Ankara, 1988, Türk Tarih Kurumu Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih Osmanlı

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

H. G. Rosedale

Queen Elizabeth and the Levant Company - A Diplomatic and Literary Episode of the Establishment of Our Trade with Turkey

London, 1904, Oxford University Press- Henry Frowde.

Kitap İngilizce Tarih

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

“İbrahim Müteferrika”

Türk Ansiklopedisi.

Makale Türkçe Tarih Osmanlı

Bu Makale

3 kez

görüntülendi.

Mahir AYDIN

“Musevilerin Osmanlı Topraklarına Kabulünün 400. Yıldönümü Kutlamaları”

Osmanlı Araştırmaları Dergisi.

Makale Türkçe Tarih

Bu Makale

4 kez

görüntülendi.

Bursalı Mehmed Tahir

Osmanlı Müellifleri

İstanbul, 1333-1342, .

Kitap Türkçe Tarih Osmanlı

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

İsmet BİNARK

“Matbaanın Türkiye'ye Geç Girişinin Sebepleri”

Basım ve Yayıncılığımızın 250.Yılı Bilimsel Toplantısı, (10-11 Aralık 1979, Ankara).

Makale Türkçe

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

Jale BAYSAL

“II. Rakoczi Ferenc'in Çevirmeni Müteferrika İbrahim ve Osmanlı Türklerinin İlk Bastıkları Kitaplar”

Türk-Macar Kültür Münasebetleri Işığı Altında II. Rakoczi Ferenc ve Macar Mültecileri Sempozyumu.

Makale Türkçe Tarih Osmanlı

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

Kelemen MIKES

Osmanlı’da bir Macar konuk Prens Rakoczi ve Mikes’in Türkiye mektupları

istanbul, 1999, Aksoy.

Kitap İngilizce Yeni Çağ Mektup Osmanlı Anadolu

Bu Kitap

14 kez

görüntülendi.

“İbrahim Müteferrika”

The Encyclopaedia of Islam.

Makale İngilizce Tarih Osmanlı

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

Ahmet Refik Altınay

Alimler ve Sanatkârlar

İstanbul, 1924, .

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Edvard CARLESON

İbrahim Müteferrika Basımevi ve Bastığı İlk Eserler

Ankara, 1979, Türk Kütüphaneciler Derneği Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Moshe SEVİLLA-SHARON

Türkiye Yahudileri

İstanbul, 1992, İletişim Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih Türkiye Cumhuriyeti

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

Ahmet Refik Altınay

Onikinci Asr-ı Hicrî’de İstanbul Hayatı

İstanbul, 1930, Devlet Matbaası.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Niyazi BERKES

“104 Sayılı Belleten'de çıkan 'İlk Türk Matbaası Kurucusunun dini ve fikri kimliği' adlı yazı için bir not”

Belleten.

Makale Türkçe

Bu Makale

3 kez

görüntülendi.

Stanford Jay Shaw

The Jews of the Ottoman Empire and the Turkish Republic

Hong Kong, 1991, .

Kitap İngilizce Tarih Türkiye Cumhuriyeti Osmanlı

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Nurullah Çetinkaya

Matbaanın Osmanlı EğitimTarihindeki Yeri ve Önemi

Selçuk Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü / Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Anabilim Dalı / Tarih Eğitimi Bilim Dalı, 2011, MASTER.

Tez Türkçe Tarih

Bu Tez

784 kez

görüntülendi.

Fikret Sarıcaoğlu

Piri Reis'den Örfi Paşa'ya Osmanlı Tarihi Haritaları ve Tarihi Coğrafya Eserleri

istanbul, 2015, Çamlıca Basım Yayın.

Kitap Türkçe Coğrafya Tarih

Bu Kitap

40 kez

görüntülendi.

Şinasi ACAR

“Müteferrika Öncesinde Osmanlı'da Matbaa”

Toprak İşveren.

Makale Türkçe Tarih

Bu Makale

24 kez

görüntülendi.

Fatmagül DEMİREL

“Osmanlı Devleti’nde Kitap Basımının Denetimi”

İstanbul Üniversitesi Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi.

Makale Türkçe

Bu Makale

16 kez

görüntülendi.

Ayşin ŞİŞMAN

Osmanlı-Fransız İlişkileri 1740-1789 (Konsolos Arzlarına Göre)

Afyon, 2011, DOKTORA.

Tez Türkçe Tarih Avrupa 18. yy Osmanlı

Bu Tez

5 kez

görüntülendi.

Orlin SABEV

“Portrait and Self-Portrait: Ibrahim Müteferrika’s Mind Games”

Osmanlı Araştırmaları Dergisi.

Makale İngilizce Tarih Osmanlı

Bu Makale

5 kez

görüntülendi.

Erhan AFYONCU , Ahmet Önal

“İbrahim Müteferrika’nın Lehistan Elçiliği ve Bilinmeyen Sefaretnâmesi”

Osmanlı Araştırmaları Dergisi.

Makale Türkçe Sosyal Bilimler Tarih

Bu Makale

3 kez

görüntülendi.

Ekmeleddin İHSANOĞLU , Hatice AYNUR

“The Birth of The Tradition of Printed Books in The Ottoman Empire. Transition from Manuscript to Print 1729-1848”

Archivum Ottomanicum.

Makale İngilizce Tarih

Bu Makale

3 kez

görüntülendi.

Ekmeleddin İHSANOĞLU

“Yazmadan Basmaya Geçiş : Osmanlı Basma Kitap Geleneğinin Doğuşu (1729-1848)”

Osmanlı Araştırmaları Dergisi.

Makale Sosyal Bilimler Tarih 18. yy 19. yy

Bu Makale

3 kez

görüntülendi.

Eser istatistikleri yükleniyor...