Ibn-i Sinâ

Ibn-i

Sinâ

İBN SİNA (İS. 980 - 1037)
Ebu Ali El-Hüseyin ibn Abdullah İbn Sina İS. 980'de Buhara yakınındaki Afşana'da doğmuştur. Genç Bu Ali ilk öğrenimi Buhara'da almış ve on yaşında Kuran ve çeşitli bilimleri okuma konusunda çok biligili olmuştur. Felsefe okumaya Yunanca, Müslüman ve bu konudaki diğer kitapları okuyarak başladı ve zamanın ünlü filozofu Ebu Abdullah Natili'den mantık ve bazı diğer konuları öğrendi. Ünü daha genç iken, tıp alanında uzaklara kadar yayılan bir uzmanlık derecesine ulaştı. 17 yaşında, Buhara kralı, Nuh İbn Mansur'u bütün ünlü hekimlerin ümidini kestiği bir hastalıktan iyileştirmede şanslı idi. Bu tedavisi üzerine, Kral onu ödüllendirmek istedi, fakat genç hekim sadece eşsiz bir şekilde istiflenmiş kütüphanesini kullanmak için izin istedi.
Ebu Ali,babasının ölümü üzerine Buhara'dan ayrıldı ve Harizm Şah'ın kendisini karşıladığı Curcan'a gitti. Orada, ünlü akranı Ebu Reyhan el-Biruni ile karşılaştı. Daha sonra Rey'e, oradan da ünlü kitabı El-Kanun Fi'l-Tıb'bı yazdığı Hemedan'a gitti. Burada Hemedan kralı, Şemsü'd-Devle'yi şiddetli kolik sebebiyle tedavi etti. Hemedan'dan muazzam eserlerinin çoğunu tamamladığı İsfahan'a gitti. Yine de seyahat etmeye devam etti ve siyasi kargaşa gibi aşırı zihinsel çaba da sağlığını bozdu. Son olarak, MS. 1037'de öldüğü Hemedan'a döndü.
Zamanının en ünlü hekimi, filozofu, ansiklopedicisi, matematikçisi ve astronomu idi. Tıp bilimine en önemli katkısı, Batıda "Canon" olarak bilinen ünlü kitabı el-Kanun'dur. Kanun Fi'l-Tıb, bir milyondan fazla kelimeyi kapsayan çok büyük bir tıp ansiklopedisidir. Eski ve Müslüman kaynaklarında mevcut tüm tıp bilgisini gözden geçirmektedir. Sistematik yaklaşımına bağlı olarak, "kendine özgü değeri gibi biçimsel mükemmelliği ile de Kanun, Razi'nin Havi'sinin, Ali İbn Abbas'ın Maliki'sinin ve Galen'in eserlerinin bile yerini almakta ve altı yüzyıl boyunca en üstte kalmıştır." O zaman mevcut bilgileri bir araya getirmesine ilave olarak, kitap yazarının orijinal katkıları ile de zengindir. Onun önemli orijinal katkıları, verem ve tüberkülozun bulaşıcı doğasının tanısı; su ve toprakla hastalıkların dağılması, ve psikoloji ve sağlık arasındaki etkileşim gibi ilerlemeleri içermektedir. Farmakolojik yöntemleri tanımlamasına ilaveten, kitap 760 ilacı tanımlamakta ve çağın en güvenilir tıp maddeleri bilimi kitabı oldu. Aynı zamanda menenjiti ilk tanımlayan kişi olmuş ve anatomiye, jinekolojiye ve çocuk sağlığına zengin katkılarda bulunmuştur. İbn Sina,Buhara'dayken Farabi'nin el yazmalarını okuma olanığını bulmuş ve onun eserlerini kendi çalışmalarına temel almıştır.
Felsefi ansiklopedisi, Kitab el-Şifa, felsefeden bilime kadar çok geniş bir bilim alanına hakim olan muazzam bir eserdir. Tüm alanları şu şeklide sınıflandırmıştır: teorik bilgi: fizik matematik ve metafizik; ve pratik bilgi: ahlak, ekonomi ve siyaset. Felsefesi Aristotelesçi geleneğin, Neoplatonik etkilerin ve Müslüman ilahiyat bilgisinin bir sentezini oluşturmaktadır.
İbn Sina, aynı zamanda, matematik, fizik, müzik ve diğer alanlarda da katkılarda bulunmuştur. "Dokuzların dışarı atılması"nı* ve bunun karelerin ve küplerin doğrulamasına uygulanışını açıklamıştır. Birçok astronomik gözlem yapmış ve aletsel okumaların kesinliğini arttırmak için Verniye'ye benzer bir cihaz icat etmiştir. Fizik bilimine katkıları, enerji, ısı, ışık ve mekaniğin farklı formlarının ve kuvvet, vakum ve sonsuzluk gibi kavramların incelenmesinden oluşmaktadır. Eğer ışığın algılaması ışık saçan bit kaynak tarafından bir çeşit parçacıkların yayılmasına bağlı ise, ışığın hızının sınırlı olması gerektiği önemli gözlemini yapmıştır. Zaman ve hareket arasında bir bağıntı olduğunu ortay atmıştır, ve aynı zamanda, özgül ağırlık üzerine araştırmalar yapmış ve bir hava termometresi kullanmıştır.
Müzik alanındaki katkısı Farabi'nin eseri üzerine bir geliştirmedir ve konu üzerinde başka bir yerde geçerli olan bilgilerden bir hayli uzaktır. Dörtlü ve beşli seslendirmeleri armonik (çok sesli) sistemde, 'büyük' bir adım olmuş ve bir üçüncü ile seslendirmenin de mümkün olabileceğini göstermektedir. İbn Sina (n + 1) / n ile temsil edilen ahenk dizilerinde, kulağın n = 45 olduğunda sesleri ayırt edemediğini gözlemlemiştir. Kimya alanında, kimyasal değiştirilmenin olasılığına inanmamaktadır, çünkü, onun görüşüne göre, metaller esaslı bir duyu ile ayrılmaktadırlar. Bu görüşler o dönemde hüküm süren düşünceler ile radikal olarak zıt düşmektedir. Mineraller üzerine yazdığı ilmi eseri on üçüncü yüzyılın Hıristiyan ansiklopedicilerinin "başlıca" jeoloji kaynaklarından biridir. Şifa'nın yanı sıra felsefede tanınmış ilmi eserleri El-Necat ve İsharat'tır.
İbn Sina öğrtilerini zamana uydurma çabalarına karşın yine de defalarca ülkesini terketmek zorunda kalmıştır.

İBN SİNA (İS. 980 - 1037) 
  Ebu Ali El-Hüseyin ibn Abdullah İbn Sina İS. 980'de Buhara yakınındaki Afşana'da doğmuştur. Genç Bu Ali ilk öğrenimi Buhara'da almış ve on yaşında Kuran ve çeşitli bilimleri okuma konusunda çok biligili olmuştur. Felsefe okumaya Yunanca, Müslüman ve bu konudaki diğer kitapları okuyarak başladı ve zamanın ünlü filozofu Ebu Abdullah Natili'den mantık ve bazı diğer konuları öğrendi. Ünü daha genç iken, tıp alanında  uzaklara kadar yayılan bir uzmanlık derecesine ulaştı. 17 yaşında, Buhara kralı, Nuh İbn Mansur'u bütün ünlü hekimlerin ümidini kestiği bir hastalıktan iyileştirmede şanslı idi. Bu tedavisi üzerine, Kral onu ödüllendirmek istedi, fakat genç hekim sadece eşsiz bir şekilde istiflenmiş kütüphanesini kullanmak için izin istedi.
Ebu Ali,babasının ölümü üzerine Buhara'dan ayrıldı ve Harizm Şah'ın kendisini karşıladığı Curcan'a gitti. Orada, ünlü akranı Ebu Reyhan el-Biruni ile karşılaştı. Daha sonra Rey'e, oradan da ünlü kitabı El-Kanun Fi'l-Tıb'bı yazdığı Hemedan'a gitti. Burada Hemedan kralı, Şemsü'd-Devle'yi şiddetli kolik sebebiyle tedavi etti. Hemedan'dan muazzam eserlerinin çoğunu tamamladığı İsfahan'a gitti. Yine de seyahat etmeye devam etti ve siyasi kargaşa gibi aşırı zihinsel çaba da sağlığını bozdu. Son olarak, MS. 1037'de öldüğü Hemedan'a döndü.
Zamanının en ünlü hekimi, filozofu, ansiklopedicisi, matematikçisi ve astronomu idi. Tıp bilimine en önemli katkısı, Batıda "Canon" olarak bilinen ünlü kitabı el-Kanun'dur. Kanun Fi'l-Tıb, bir milyondan fazla kelimeyi kapsayan çok büyük bir tıp ansiklopedisidir. Eski ve Müslüman kaynaklarında mevcut tüm tıp bilgisini gözden geçirmektedir. Sistematik yaklaşımına bağlı olarak, "kendine özgü değeri gibi biçimsel mükemmelliği ile de Kanun, Razi'nin Havi'sinin, Ali İbn Abbas'ın Maliki'sinin ve Galen'in eserlerinin bile yerini almakta ve altı yüzyıl boyunca en üstte kalmıştır." O zaman mevcut bilgileri bir araya getirmesine ilave olarak, kitap yazarının orijinal katkıları ile de zengindir. Onun önemli orijinal katkıları, verem ve tüberkülozun bulaşıcı doğasının tanısı; su ve toprakla hastalıkların dağılması, ve psikoloji ve sağlık arasındaki etkileşim gibi ilerlemeleri içermektedir. Farmakolojik yöntemleri tanımlamasına ilaveten, kitap 760 ilacı tanımlamakta ve çağın en güvenilir tıp maddeleri bilimi kitabı oldu. Aynı zamanda menenjiti ilk tanımlayan kişi olmuş ve anatomiye, jinekolojiye ve çocuk sağlığına zengin katkılarda bulunmuştur. İbn Sina,Buhara'dayken Farabi'nin el yazmalarını okuma olanığını bulmuş ve onun eserlerini kendi çalışmalarına temel almıştır.
Felsefi ansiklopedisi, Kitab el-Şifa, felsefeden bilime kadar çok geniş bir bilim alanına hakim olan muazzam bir eserdir. Tüm alanları şu şeklide sınıflandırmıştır: teorik bilgi: fizik matematik ve metafizik; ve pratik bilgi: ahlak, ekonomi ve siyaset. Felsefesi Aristotelesçi geleneğin, Neoplatonik etkilerin ve Müslüman ilahiyat bilgisinin bir sentezini oluşturmaktadır.
İbn Sina, aynı zamanda, matematik, fizik, müzik ve diğer alanlarda da katkılarda bulunmuştur. "Dokuzların dışarı atılması"nı* ve bunun karelerin ve küplerin doğrulamasına uygulanışını açıklamıştır. Birçok astronomik gözlem yapmış ve aletsel okumaların kesinliğini arttırmak için Verniye'ye benzer bir cihaz icat etmiştir. Fizik bilimine katkıları, enerji, ısı, ışık ve mekaniğin farklı formlarının ve kuvvet, vakum ve sonsuzluk gibi kavramların incelenmesinden oluşmaktadır. Eğer ışığın algılaması ışık saçan bit kaynak tarafından bir çeşit parçacıkların yayılmasına bağlı ise, ışığın hızının sınırlı olması gerektiği önemli gözlemini yapmıştır. Zaman ve hareket arasında bir bağıntı olduğunu ortay atmıştır, ve aynı zamanda, özgül ağırlık üzerine araştırmalar yapmış ve bir hava termometresi kullanmıştır.
Müzik alanındaki katkısı Farabi'nin eseri üzerine bir geliştirmedir ve konu üzerinde başka bir yerde geçerli olan bilgilerden bir hayli uzaktır. Dörtlü ve beşli seslendirmeleri armonik (çok sesli) sistemde, 'büyük' bir adım olmuş ve bir üçüncü ile seslendirmenin de mümkün olabileceğini göstermektedir. İbn Sina (n + 1) / n ile temsil edilen ahenk dizilerinde, kulağın n = 45 olduğunda sesleri ayırt edemediğini gözlemlemiştir. Kimya alanında, kimyasal değiştirilmenin olasılığına inanmamaktadır, çünkü, onun görüşüne göre, metaller esaslı bir duyu ile ayrılmaktadırlar. Bu görüşler o dönemde hüküm süren düşünceler ile radikal olarak zıt düşmektedir. Mineraller üzerine yazdığı ilmi eseri on üçüncü yüzyılın Hıristiyan ansiklopedicilerinin "başlıca" jeoloji kaynaklarından biridir. Şifa'nın yanı sıra felsefede tanınmış ilmi eserleri El-Necat ve İsharat'tır.
İbn Sina öğrtilerini zamana uydurma çabalarına karşın yine de defalarca ülkesini terketmek zorunda kalmıştır.

Web adresi henüz eklenmemiş. Eklemek için düzenle simgesine tıklayınız.

Güncelleyen: Osman Süreyya Kocabaş

Eserler yükleniyor...

Esin KAHYA

“İbni Sina'da Kimya”

Belleten.

Makale Türkçe

Bu Makale

303 kez

görüntülendi.

Esin KAHYA , Ayşegül DEMİRHAN ERDEMİR

Bilimin Işığında Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Tıp ve Sağlık Kurumları

Ankara, 2000, Türk Diyanet Vakfı Yayınları.

Kitap Türkçe Yeni Çağ Tarih Orta Doğu Balkan Osmanlı Anadolu

Bu Kitap

138 kez

görüntülendi.

Fatih M. ŞEKER

İslamlaşma Sürecinde Türklerin İslam Tasavvuru

İstanbul, 2012, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.

Kitap Türkçe İlahiyat Tarih Orta Asya Türk Genel Türk 14. yy 12. yy 13. yy 10. yy 11. yy 08. yy 09. yy Selçuklu İslam

Bu Kitap

47 kez

görüntülendi.

Haydar AKIN

Antikçağ'dan Yeniçağ'a Delilik, Melankoli ve Cinlenme: Avrupa'da Aykırı Olma Halleri Üzerine Tarihsel Bir İnceleme

Ankara, 2014, DOKTORA.

Tez Türkçe Psikoloji Tarih Avrupa

Bu Tez

44 kez

görüntülendi.

Haydar AKIN

Antikçağ'dan Yeniçağ'a Delilik, Melankoli ve Cinlenme: Avrupa'da Aykırı Olma Halleri Üzerine Tarihsel Bir İnceleme

Ankara, 2014, DOKTORA.

Tez Türkçe Psikoloji Tarih Avrupa

Bu Tez

44 kez

görüntülendi.

Abdulhalik BAKIR

“Ortaçağ İslam Dünyasında Deri, Tahta ve Kağıt Sanayi”

Belleten.

Makale Türkçe

Bu Makale

49 kez

görüntülendi.

Sevim TEKELİ , Yavuz Unat , Esin KAHYA , Hüseyin Gazi TOPDEMİR , Melek DOSAY GÖKDOĞAN , Ayten KOÇ AYDIN , Remzi DEMİR

Bilim Tarihine Giriş

Ankara, 2010, Nobel Yayın Dağıtım.

Kitap Türkçe Bilim ve Teknoloji

Bu Kitap

32 kez

görüntülendi.

Vural GENÇ

“Kanuni Sultan Süleyman’ın Nikris Hastalığına Atfedilen Farsça Bir Reçete”

Belleten.

Makale Türkçe Tarih Osmanlı 16. yy

Bu Makale

16 kez

görüntülendi.

Vural GENÇ

“Kanuni Sultan Süleyman’ın Nikris Hastalığına Atfedilen Farsça Bir Reçete”

Belleten.

Makale Türkçe Tarih Osmanlı 16. yy

Bu Makale

16 kez

görüntülendi.

Rahmi KARAKUŞ , Mükerrem Bedizel Aydın

“İbn Sina'ya Göre Hastalık - Sağlık Kavramı”

Tıp Tarihi Araştırmaları.

Makale Türkçe Sosyal Bilimler Tarih Felsefe

Bu Makale

13 kez

görüntülendi.

Hayrunnisa Çakmakcı Turan

“Tavusla Düşüş, Simurgla Yükseliş İslam Ortaçağı’na Damgasını Vuran Kuş Risaleleri ve Saﬁr-i Simurg”

Vakıflar Dergisi.

Makale Türkçe İlahiyat

Bu Makale

13 kez

görüntülendi.

Turan Açık

“Mahalle ve Camii: Osmanlı İmparatorluğu’nda Mahalle Tipleri Hakkında Trabzon Üzerinden Bir Değerlendirme”

Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi.

Makale Türkçe Tarih Osmanlı

Bu Makale

13 kez

görüntülendi.

Rahmi KARAKUŞ , Mükerrem Bedizel Aydın

“İbn Sina'ya Göre Hastalık - Sağlık Kavramı”

Tıp Tarihi Araştırmaları.

Makale Türkçe Sosyal Bilimler Tarih Felsefe

Bu Makale

13 kez

görüntülendi.

Ahmet ACIDUMAN , Berna ARDA , Cem Nedim YÜCETÜRK

“Râzî'nin Travmaya Yaklaşımı ve Hamîdiye 1013”

Tıp Tarihi Araştırmaları.

Makale Türkçe Bilim ve Teknoloji Sosyal Bilimler Tarih Sağlık

Bu Makale

10 kez

görüntülendi.

Aydın Sayılı

“İbn-i Sına'da Işık, Görme ve Gökkuşağı”

İbn Sina: Doğumunun Bininci Yılı Armağanı.

Makale Türkçe Bilim ve Teknoloji İslam

Bu Makale

7 kez

görüntülendi.

Aydın Sayılı

“İbn-i Sına'da Işık, Görme ve Gökkuşağı”

İbn Sina: Doğumunun Bininci Yılı Armağanı.

Makale Türkçe Bilim ve Teknoloji İslam

Bu Makale

7 kez

görüntülendi.

Ali Haydar Bayat

“Mithridates'ten Mesire”

Yeni Tıp Tarihi Araştırmaları.

Makale Türkçe Tarih Sağlık

Bu Makale

7 kez

görüntülendi.

Esin KAHYA

“İbn Sina'nın Mineroloji Çalışmaları”

Belleten.

Makale Türkçe Tarih

Bu Makale

12 kez

görüntülendi.

Ahmet ACIDUMAN , Berna ARDA , Fatih KÖKEŞ

“İbn Sinâ'nın Anıtsal Eseri El- Kânûn Fi't-Tıbb ve Şemseddin İtâki'nin Resimli Anatomi Kitabı Teşrihü'l- Ebdân ve Tercümân-ı Kıbâle-i Feylesûfan'ın "Beyin Anatomisi" Bölümlerinin İncelenmesi”

Tıp Tarihi Araştırmaları.

Makale Türkçe Bilim ve Teknoloji Tarih

Bu Makale

5 kez

görüntülendi.

Aydın Sayılı

“Ibn Sīnā and Buridan on the Motion of the Projectile”

Annals of the New York Academy of Sciences.

Makale İngilizce Bilim ve Teknoloji Avrupa Orta Asya Türk Felsefe

Bu Makale

3 kez

görüntülendi.

Yavuz Unat , Remzi DEMİR , Melek DOSAY GÖKDOĞAN

Osmanlılarda Bilim ve Teknoloji I

Ankara, 2011, Atatürk Kültür Merkezi.

Kitap Türkçe Bilim ve Teknoloji Sosyal Bilimler Tarih Felsefe

Bu Kitap

5 kez

görüntülendi.

Yavuz Unat , Remzi DEMİR , Melek DOSAY GÖKDOĞAN

Osmanlılarda Bilim ve Teknoloji I

Ankara, 2011, Atatürk Kültür Merkezi.

Kitap Türkçe Bilim ve Teknoloji Sosyal Bilimler Tarih Felsefe

Bu Kitap

5 kez

görüntülendi.

Oğuzhan GÜRSON , Gülbin ÖZÇELİKAY

“Tarçın'ın Tarih Boyunca ve Günümüzdeki Kullanımı”

Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi.

Makale Türkçe Tarih

Bu Makale

3 kez

görüntülendi.

Aydın Sayılı

“A Possible Influence, in the Field of Physiological Optics, of Ibn Sînâ on Ibn Al-Haytham”

Belleten.

Makale İngilizce

Bu Makale

5 kez

görüntülendi.

Aydın Sayılı

“A Possible Influence, in the Field of Physiological Optics, of Ibn Sînâ on Ibn Al-Haytham”

Belleten.

Makale İngilizce

Bu Makale

5 kez

görüntülendi.

Bilal Yurtoğlu

Katip Çelebi

Ankara, 2009, T.C. Başbakanlık Atatürk Kültür, Dil Ve Tarih Yüksek Kurumu.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Ahmet ACIDUMAN , Berna ARDA

“İslâm Coğrafyası'nda XI. Ve XV. Yüzyıllar Arasında Yazılmış Bazı Tıp Kitaplarında Irku'n-Nesâ (Siyatik)”

Tıp Tarihi Araştırmaları.

Makale Türkçe Tarih Sağlık

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

Bilal Yurtoğlu

Katip Çelebi

Ankara, 2009, T.C. Başbakanlık Atatürk Kültür, Dil Ve Tarih Yüksek Kurumu.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Orhan Cezmi Tuncer

“Vakıf Yapılarında Estetik Kavramlar”

Vakıflar Dergisi.

Makale Türkçe

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.