Mahmut KARAKAŞ

Mahmut

KARAKAŞ

1946 yılında Urfa’da doğdu. İlk ve Orta tahsilini Urfa’da yaptı. Yüksek tahsilini Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde tamamladı. 1971 yılı Mart ayında Şanlıurfa Atatürk Ortaokulunda Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi öğretmeni olarak göreve başladı. Aynı okulda Müdür baş yardımcılığı görevinde de bulundu. İslam Medeniyetine olan sevgisi ve merakından dolayı, Bu konuda araştırmalar yapmaya başladı. Yine Urfa kültürü hakkında araştırmalar ve çalışmalar yaptı. Bu çalışmalarını çeşitli kitaplarında topladı. 1979’da yayın hayatına başlayan ve 2002 yılına kadar devam eden Harran Dergisi’nde Şanlıurfa kültürüne yönelik araştırma yazıları yazdı. Ayrıca “Edessa”, “Şanlıurfa”, “Şurkav” ve “Eyvan” dergilerinde hikâyeler ve araştırma yazıları yazdı ve halen yazmaya devam etmektedir. Yayınladığı kitaplar, yerel basında olduğu gibi ulusal basında da köşe yazarları tarafından takdirle değerlendirilmiştir. 1990 yılında Şanlıurfa Belediyesi’nin “Şair Nâbi Araştırma Ödülü”nü, 18 Kasım 1991’de Şanlıurfa Kültür ve Araştırma Vakfı (ŞURKAV) “Kültür ve Sanat Ödülü” nü aldı. 24 Kasım 1991’de yılın öğretmeni seçilerek, Şanlıurfa öğretmenlerini temsilen Ankara’ya gönderildi. 1995 yılı Aralık ayında kendi isteği ile emekliye ayrıldı. YAYINLANMIŞ KİTAPLARI

- ŞAİR NÂBİ’NİN “TÜHFETÜ’L-HARAMEYN - HAC HATIRALARI” Özdal Yayınları, Şanlıurfa 1989.
Bu kitap: Urfalı Şair Nabi’nin Hac hatıralarını anlatan “Tuhfetü’l-Harameyn” adlı kitabının “Hac Hatıraları” adı ile bugünkü dille yayınlanmasıdır. 154 sayfadır.
- MÜSBET İLİMDE MÜSLÜMAN ALİMLER, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1991. Bu kitap: İslam Medeniyetini, başlanğıçtan 18.ci yüzyıla kadarki tarih süreci içerisinde anlatmaktadır. Emeviler, Abbasiler, Selçuklular, Eyyubiler, Memlukler, Fatimiler, Anadolu Selçukluları ve Osmanlılar devrinde İslam alimleri tarafından yapılan icatlar ve ilmi çalışmalar tanıtılmaktadır. Yine Bu devirde İslam medeniyetine hizmet etmiş olan, icatlar yapan, kitaplar yazan 352 alimin biyoğrafileri ile birlikte çalışmalarını anlatmakta olup, 650 sayfadır.
Bu kitap hakkında: Türkiye Gazetesi 29 Ekim 1991 tarihli sayısında Sayın Prof. Dr. Mim Kemal Öke “Tarihin Süzgecinden” adlı köşesinde, “Bilim ve biz” başlığı altında şunları yazmıştır:
Ben üniversitede öğrenci iken en sevdiğim derslerden biri “Bilim Tarihi” idi.
Cambridge’de hep XVII. Yüzyıldan itibaren Batı’da ilmin gelişimini anlatırlar; Kopernik derler, Galile’yi verirler, Newton’u verirler methederler, Bizden bahsetmezlerdi.
Sanki bilim tarihinde Türk ve İslam yoktur. Olmamıştır. Tatil için Türkiye’ye gelince hep kitap arardım: “Bilim ve Biz”i anlatmak için, bulamazdım. Pekii, bu konuyu araştıranlar var mı?” diye sorup, soruştururdum, bulamazdım.
Şimdi, önümde bir kitap var.
Mahmut Karakaş’ın “Müsbet İlimde Müslüman Alimler”. Hacimli bir eser. Ciddi bir araştırma. Tam bir referans kaynağı... Kültür bakanlığı’nın son yıllarda yaptığı en müspet icraat bu kitabı basmış olmak herhalde.
Okuyorum:
“Kopernik hayatının son yıllarında, 1543’te çıkardığı eserinde, dünyanın düz ve sabit olmadığını ilk defa kendisi iddia eder görünüyor. Oysa ki, bu görüş, daha X. Asırda Birunî gibi Müslüman alimler tarafından biliniyordu.”
Kur’an-ı Kerim’de “Güneş de kendi karargahında cereyan etmektedir. Bu, mutlak galip, hakkiyle bilen Allah’ın takdiridir.” (Yasin,38) ayetiyle güneşin belli bir yönde aktığını belirtmiştir. Başka bir ayette, “Ay’a gelince, biz ona da menzil menzil miktarlar tayin ettik. Nihayet o, eski hurma salkımının eğri çöpü gibi bir hale dönmüştür.” (Yasin, 39). Yine, “Ne güneşin aya erişip çatması, ne gecenin gündüzü geçmiş olması gerekmez. Hepsi de birer felekte yüzerler.” (Yasin,40). Bütün gök cisimlerinin birer felekte yüzdüğü ve güneşin de kendine belirtilmiş olan bir felekte yüzdüğü aktığı ne güzel belirtilmiştir.
Enbiya suresi 33. Ayette, yine bu hareket açıkça belirtilmiştir. “O, geceyi, gündüzü, güneşi, ayı yaratandır ve bütün bunlar kendi dairesi içinde devretmektedirler.” Enbiya-33 ayetinde ayın, güneşin, yıldızların herbirinin kendi feleklerinde, yani içinde hareket ettikleri yerde yüzdüklerini, hareket ettiklerini belirtiyor. Eski astronomlar, feleğin güneş ve ayı hareket ettirdiğini kaydederler. Halbuki burada, bunların felekte kendilerinin yüzdükleri haber veriliyor ki, gök cisimlerinin herbirinin kendi mihver veya mahreki üzerinde hareket ettiklerini söyleyen yeni astronomi nazariyesinin esası da budur.
Evet, yukarda belirtildiği gibi gök cisimleri, gök boşluğunda hareket etmektedirler. Eski astronomlardan Batlamyus, gögün de bir cisim olduğunu belirtmiştir ki, bunun hakkında ilk defa Batlamyus nazariyesini Horasanlı Dahhak red ediyor ve “Gök cisim değildir, belki yıldızların döndüğü yerdir” diyor. Böylece Kopernik’in müjdecisi olmuştur.
Yine dünyanın döndüğünü meşhur Galile’nin büyük keşfi olarak kabul ederler. Hatta mahkemede hakimlere karşı “Siz istemeseniz de yine dünya dönüyor” dediği artık efsaneleşmiştir.
Acaba bu keşif Galile’ye mi aittir?
Halbuki Galile’den altı asır evvel, dünyanın hem kendi ve hem de güneşin etrafında döndüğünü Birunî diğer alimlerle münakaşa ediyordu. Bunu kabul etmek için illa da Birunî’nin hakim huzuruna mı çıkması lazımdır?
Elbette böyle bir durum olamazdı. Çünkü, Birunî bir müslüman alimi idi ve İslam dünyasında ilim serbestti.
Newton’un (1642-1727) optik hakkında ve yer çekimi kanunu nazariyelerinin sahibi olduğu büyük bir yayğara ile dünyaya ilan edilirken, aynı şeylerin İbni Heysem tarafından VII asır evvel bulunduğu, Avrupalılarca unutuluyor.
Bunların kâşifi diye gösterilen Avrupalı alimleri, Avrupalılar gibi ne yazık ki biz de alkışlıyoruz.
XIII. asırda 1281’de Avrupa’da ameliyat yapmak yasaktı. Bunun sebebi de Hırıstiyanlığın kanı sevmediğini kilisenin bildirmiş olması idi. Hatta doktorları müslümanlıkla itham ederlerdi. Yine bu asırda bir İngiliz papaz ve alimi olan Roger Bacon Arapça eserlerin tercümesini okuyarak matematiğe, fiziğe ve bilhassa ışık bahsine çok önem vererek kendini yetiştirmişti.
Bacon, müslüman eserlerine o kadar düşkündü ki, bu yüzden Bacon müslüman oldu diye sürgün edildi.
Başka bir rivayette Bacon, deneysiz, matematiksiz tabiat felsefesine erişmenin kabil olmadığını söylemiştir. Bunun için Yunanca’nın, bilhassa Arapça’nın lazım olduğunu açıkça söylemesi üzerine Oxford’luların hiddetini çekmiş ve hatta sokaklarda yapılan gösterilerde Bacon Müslüman oldu diye bağırmışlardır.
Bunlar birkaç örnek,
Bu kitap, yabancı dillere çevrilmeli ve bizim liselerimizde de “mecburi ders” malzemesi olarak okutulmalıdır.

- CUMHURİYET ÖNCESİ ŞANLIURFA’DA KÜLTÜR VE EĞİTİM, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1995. Bu kitap: Cumhuriyetten önce Urfa’da kültür ve eğitimi tanıtmaya çalışmaktadır. Bilhassa Osmanlı devrinde Urfa’da ki sosyal hayat ve kültürel faaliyetleri, Eğitim hizmet ve kurumlarını, dini yaşayışlarını tanıtmaya çalışmıştır. Kitap 217 sayfadır.
- ŞANLIURFA EVLİYA VE ALİMLERİ, Şanlıurfa Belediyesi Kültür Müdürlüğü Yayınları, Şanlıurfa 1996. Bu kitap: Urfa’da doğmuş veya Urfa’da yaşamış olan alim ve evliyanın, kadı ve müftülerin biyografilerini anlatmakta, o devirlerdeki Urfa kültürünü tanıtmaya çalışmaktadır. 23 Nisan 1996 tarihli Akit gazetesindeki köşesinde Sayın Zübeyr Yetik; “Urfa’da yayınlanan sadece şiir kitapları değil elbette. Başka şeyler de var. Nitekim Mahmut Karakaş kardeşimin “Şanlıurfa Evliya ve Alimleri” adlı kitabı da bunlardan biri. Birinci hamur kağıda basılı 336 sayfalık bu değerli araştırmayı Şanlıurfa Belediyesi Kültür ve Eğitim Müdürlüğü yayınlamış. Belediye başkanı sayın Ahmet Bahçivan’ın önsözüyle yayınlanan bu kitap, beş bölüme ayrılmıştır.” Şeklinde kitabın tanıtımını yapmıştır.
- ŞANLIURFA MEZAR TAŞLARI, Şanlıurfa Kültür ve Araştırma Vakfı (ŞURKAV) Yayınları, Şanlıurfa 1996. Bu kitapta: Şanlıurfa mezarlıklarındaki mezar taşlarında yazılmış olan mersiye ve ağıtlar bir araya toplanmıştır. Urfa’da yaşayan aileleri ve bunların sosyal ve kültürel durumlarını dile getirmekte olup, aynı zamanda Urfa’da yaşayan birçok şairlerin isimlerine ulaşılmasını sağlamıştır. Böylece Urfa’nın geçmişteki kimliğini belirlemiş olduğu gibi, Urfalı hattatların hatları ve taş ustalarının süslemedeki işçilikleri de sergilenmiştir. Kitap 200 sayfadır.
- ŞANLIURFA VE İLÇELERİNDE KİTÂBELER, Şanlıurfa Belediyesi Kültür Müdürlüğü Yayınları, Ankara 2001. Bu kitabın ilk baskısı 1986 tarihinde “Şanlıurfa Kitâbeleri” adı ile yayınlanmıştır. İkinci baskıda bütün ilçelerdeki kitâbeler de taranmak suretiyle, Urfa merkezi, Siverek, Birecik, Suruç, Halfeti, Bozova ve Viranşehir ilçelerindeki Camiler, medreseler, kütüphaneler, kervansaraylar, hanlar, hamamlar, çeşmeler, köprüler, kale ve surlar, köşkler ve evler gibi tarihi eserlerin üzerindeki kitabeler bir araya toplanmıştır. Kitabeler, üzerinde bulunduğu binanın yapılış tarihi, yaptıranın ismi ve niçin yaptırıldığı hakkında bilgi vermektedir. Fotoğraflar ve orijinal yazıları yazılmış ve bu yazıların açıklamaları yapılmıştır. Hacimli bir kitap olup, 414 sayfadan oluşmaktadır. Bu kitap hakkında Urfa Güneydoğu gazetesi köşe yazarlarından Sayın Halil Biner övgü ile söz etmiştir.

-	ŞAİR NÂBİ’NİN “TÜHFETÜ’L-HARAMEYN - HAC HATIRALARI” Özdal Yayınları, Şanlıurfa 1989.
Bu kitap: Urfalı Şair Nabi’nin Hac hatıralarını anlatan “Tuhfetü’l-Harameyn” adlı kitabının “Hac Hatıraları” adı ile bugünkü dille yayınlanmasıdır. 154 sayfadır. 
-	MÜSBET İLİMDE MÜSLÜMAN ALİMLER, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1991. Bu kitap: İslam Medeniyetini, başlanğıçtan 18.ci yüzyıla kadarki tarih süreci içerisinde anlatmaktadır. Emeviler, Abbasiler, Selçuklular, Eyyubiler, Memlukler, Fatimiler, Anadolu  Selçukluları ve Osmanlılar devrinde İslam alimleri tarafından yapılan icatlar ve ilmi çalışmalar tanıtılmaktadır. Yine Bu devirde İslam medeniyetine hizmet etmiş olan, icatlar yapan, kitaplar yazan 352 alimin biyoğrafileri ile birlikte çalışmalarını anlatmakta olup, 650 sayfadır.
Bu kitap hakkında: Türkiye Gazetesi 29 Ekim 1991 tarihli sayısında Sayın Prof. Dr. Mim Kemal Öke “Tarihin Süzgecinden” adlı köşesinde, “Bilim ve biz” başlığı altında şunları yazmıştır: 
Ben üniversitede öğrenci iken en sevdiğim derslerden biri “Bilim Tarihi” idi. 
Cambridge’de hep XVII. Yüzyıldan itibaren Batı’da ilmin gelişimini anlatırlar; Kopernik derler, Galile’yi verirler, Newton’u verirler methederler, Bizden bahsetmezlerdi.
Sanki bilim tarihinde Türk ve İslam yoktur. Olmamıştır. Tatil için Türkiye’ye gelince hep kitap arardım: “Bilim ve Biz”i anlatmak için, bulamazdım. Pekii, bu konuyu araştıranlar var mı?” diye sorup, soruştururdum, bulamazdım.
Şimdi, önümde bir kitap var.
Mahmut Karakaş’ın “Müsbet İlimde Müslüman Alimler”. Hacimli bir eser. Ciddi bir araştırma. Tam bir referans kaynağı... Kültür bakanlığı’nın son yıllarda yaptığı en müspet icraat bu kitabı basmış olmak herhalde.
Okuyorum:
“Kopernik hayatının son yıllarında, 1543’te çıkardığı eserinde, dünyanın düz ve sabit olmadığını ilk defa kendisi iddia eder görünüyor. Oysa ki, bu görüş, daha X. Asırda Birunî gibi Müslüman alimler tarafından biliniyordu.” 
Kur’an-ı Kerim’de “Güneş de kendi karargahında cereyan etmektedir. Bu, mutlak galip, hakkiyle bilen Allah’ın takdiridir.” (Yasin,38) ayetiyle güneşin belli bir yönde aktığını belirtmiştir. Başka bir ayette, “Ay’a gelince, biz ona da menzil menzil miktarlar tayin ettik. Nihayet o, eski hurma salkımının eğri çöpü gibi bir hale dönmüştür.” (Yasin, 39). Yine, “Ne güneşin aya erişip çatması, ne gecenin gündüzü geçmiş olması gerekmez. Hepsi de birer felekte yüzerler.” (Yasin,40). Bütün gök cisimlerinin birer felekte yüzdüğü ve güneşin de kendine belirtilmiş olan bir felekte yüzdüğü aktığı ne güzel belirtilmiştir.
Enbiya suresi 33. Ayette, yine bu hareket açıkça belirtilmiştir. “O, geceyi, gündüzü, güneşi, ayı yaratandır ve bütün bunlar kendi dairesi içinde devretmektedirler.” Enbiya-33 ayetinde ayın, güneşin, yıldızların herbirinin kendi feleklerinde, yani içinde hareket ettikleri yerde yüzdüklerini, hareket ettiklerini belirtiyor. Eski astronomlar, feleğin güneş ve ayı hareket ettirdiğini kaydederler. Halbuki burada, bunların felekte kendilerinin yüzdükleri haber veriliyor ki, gök cisimlerinin herbirinin kendi mihver veya mahreki üzerinde hareket ettiklerini söyleyen yeni astronomi nazariyesinin esası da budur. 
Evet, yukarda belirtildiği gibi gök cisimleri, gök boşluğunda hareket etmektedirler. Eski astronomlardan Batlamyus, gögün de bir cisim olduğunu belirtmiştir ki, bunun hakkında ilk defa Batlamyus nazariyesini Horasanlı Dahhak red ediyor ve “Gök cisim değildir, belki yıldızların döndüğü yerdir” diyor. Böylece Kopernik’in müjdecisi olmuştur.
Yine dünyanın döndüğünü meşhur Galile’nin büyük keşfi olarak kabul ederler. Hatta mahkemede hakimlere karşı “Siz istemeseniz de yine dünya dönüyor” dediği artık efsaneleşmiştir.
Acaba bu keşif Galile’ye mi aittir? 
Halbuki Galile’den altı asır evvel, dünyanın hem kendi ve hem de güneşin etrafında döndüğünü Birunî diğer alimlerle münakaşa ediyordu. Bunu kabul etmek için illa da Birunî’nin hakim huzuruna mı çıkması lazımdır?
Elbette böyle bir durum olamazdı. Çünkü, Birunî bir müslüman alimi idi ve İslam dünyasında ilim serbestti.
Newton’un (1642-1727) optik hakkında ve yer çekimi kanunu nazariyelerinin sahibi olduğu büyük bir yayğara ile dünyaya ilan edilirken, aynı şeylerin İbni Heysem tarafından VII asır evvel bulunduğu, Avrupalılarca unutuluyor.
Bunların kâşifi diye gösterilen Avrupalı alimleri, Avrupalılar gibi ne yazık ki biz de alkışlıyoruz.
XIII. asırda 1281’de Avrupa’da ameliyat yapmak yasaktı. Bunun sebebi de Hırıstiyanlığın kanı sevmediğini kilisenin bildirmiş olması idi. Hatta doktorları müslümanlıkla itham ederlerdi. Yine bu asırda bir İngiliz papaz ve alimi olan Roger Bacon Arapça eserlerin tercümesini okuyarak matematiğe, fiziğe ve bilhassa ışık bahsine çok önem vererek kendini yetiştirmişti.
Bacon, müslüman eserlerine o kadar düşkündü ki, bu yüzden Bacon müslüman oldu diye sürgün edildi.
Başka bir rivayette Bacon, deneysiz, matematiksiz tabiat felsefesine erişmenin kabil olmadığını söylemiştir. Bunun için Yunanca’nın, bilhassa Arapça’nın lazım olduğunu açıkça söylemesi üzerine Oxford’luların hiddetini çekmiş ve hatta sokaklarda yapılan gösterilerde Bacon Müslüman oldu diye bağırmışlardır.
Bunlar birkaç örnek,
Bu kitap, yabancı dillere çevrilmeli ve bizim liselerimizde de “mecburi ders” malzemesi olarak okutulmalıdır.           
   
-	CUMHURİYET ÖNCESİ ŞANLIURFA’DA KÜLTÜR VE EĞİTİM, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1995. Bu kitap: Cumhuriyetten önce Urfa’da kültür ve eğitimi tanıtmaya çalışmaktadır. Bilhassa Osmanlı devrinde Urfa’da ki sosyal hayat ve kültürel faaliyetleri, Eğitim hizmet ve kurumlarını, dini yaşayışlarını tanıtmaya çalışmıştır. Kitap 217 sayfadır.   
-	ŞANLIURFA EVLİYA VE ALİMLERİ, Şanlıurfa Belediyesi Kültür Müdürlüğü Yayınları, Şanlıurfa 1996. Bu kitap: Urfa’da doğmuş veya Urfa’da yaşamış olan alim ve evliyanın, kadı ve müftülerin biyografilerini anlatmakta, o devirlerdeki Urfa kültürünü tanıtmaya çalışmaktadır. 23 Nisan 1996 tarihli Akit gazetesindeki köşesinde Sayın Zübeyr Yetik; “Urfa’da yayınlanan sadece şiir kitapları değil elbette. Başka şeyler de var. Nitekim Mahmut Karakaş kardeşimin “Şanlıurfa Evliya ve Alimleri” adlı kitabı da bunlardan biri. Birinci hamur kağıda basılı 336 sayfalık bu değerli araştırmayı Şanlıurfa Belediyesi Kültür ve Eğitim Müdürlüğü yayınlamış. Belediye başkanı sayın Ahmet Bahçivan’ın önsözüyle yayınlanan bu kitap, beş bölüme ayrılmıştır.” Şeklinde kitabın tanıtımını yapmıştır. 
-	ŞANLIURFA MEZAR TAŞLARI, Şanlıurfa Kültür ve Araştırma Vakfı (ŞURKAV) Yayınları, Şanlıurfa 1996. Bu kitapta: Şanlıurfa mezarlıklarındaki mezar taşlarında yazılmış olan mersiye ve ağıtlar bir araya toplanmıştır. Urfa’da yaşayan aileleri ve bunların sosyal ve kültürel durumlarını dile getirmekte olup, aynı zamanda Urfa’da yaşayan birçok şairlerin isimlerine ulaşılmasını sağlamıştır. Böylece Urfa’nın geçmişteki kimliğini belirlemiş olduğu gibi, Urfalı hattatların hatları ve taş ustalarının süslemedeki işçilikleri de sergilenmiştir. Kitap 200 sayfadır. 	     
-	ŞANLIURFA VE İLÇELERİNDE KİTÂBELER, Şanlıurfa Belediyesi Kültür Müdürlüğü Yayınları, Ankara 2001. Bu kitabın ilk baskısı 1986 tarihinde “Şanlıurfa Kitâbeleri” adı ile yayınlanmıştır. İkinci baskıda bütün ilçelerdeki kitâbeler de taranmak suretiyle, Urfa merkezi, Siverek, Birecik, Suruç, Halfeti, Bozova ve Viranşehir ilçelerindeki Camiler, medreseler, kütüphaneler, kervansaraylar, hanlar, hamamlar, çeşmeler, köprüler, kale ve surlar, köşkler ve evler gibi tarihi eserlerin üzerindeki kitabeler bir araya toplanmıştır. Kitabeler, üzerinde bulunduğu binanın yapılış tarihi, yaptıranın ismi ve niçin yaptırıldığı hakkında bilgi vermektedir. Fotoğraflar ve orijinal yazıları yazılmış ve bu yazıların açıklamaları yapılmıştır. Hacimli bir kitap olup, 414 sayfadan oluşmaktadır. Bu kitap hakkında Urfa Güneydoğu gazetesi köşe yazarlarından Sayın Halil Biner övgü ile söz etmiştir.

Web adresi henüz eklenmemiş. Eklemek için düzenle simgesine tıklayınız.

Güncelleyen: Hasan Hicri Karakaş