Hamdullah Suphi TANRIÖVER

Hamdullah Suphi

TANRIÖVER

1885’te İstanbul’un Aksaray semtindeki Abdüllatif Suphi Paşa Konağı’nda dünyaya geldi. Babası, Tanzimat Dönemi bilim ve siyaset adamlarından Abdüllatif Suphi Paşa, annesi bir Çerkez kızı olan Ülfet Hanım’dır. Dedesi ilk Osmanlı maarif nazırı Abdurrahman Sami Paşa'dır[2]; babası ise devletin 6. Maarif Nazırı olarak görev yapmıştır. Yazar Samipaşazade Sezai, yazarın amcasıdır.
Çocukluğu yoğun bir kültür ortamında geçti. Yetiştiği konak, divan edebiyatının son şairlerinin sık sık bir araya geldikleri bir toplantı yeri gibiydi. İlk şiirlerini amcası Sezai Bey'in Paris'te çıkardığı Şura-yı Ummet gazetesinde yayımladı.
II. Abdülhamid’in iradesiyle parasız yatılı olarak Mekteb-i Sultani'de (Galatasaray Lisesi) öğrenim gördü. Okuldan 1904’te mezun oldu ve meslek olarak öğretmenliği seçti. Ayasofya Rüşdiyesi'nde hitabet ve Fransızca, Darülmuallimin'de edebiyat, Darülfünun'da Türk-İslam sanatı dersleri verdi. 1909'da Fecr-i Ati topluluğuna katıldı. 1911'de bu topluluktan ayrılarak Ziya Gökalp önderliğindeki Genç Kalemler çevresinde gelişen Milli Edebiyat akımına bağlandı.
1912'de milliyetçilik akımının İstanbul'daki merkezi olan Türk Ocağı'na girdi ve başkan oldu. Aralıklarla toplam 34 yıl bu kurumda başkanlık yaptı (1912-1931, 1949-1959, 1961-1966).
İstanbul'daki işgalci güçlere karşı düzenlenen açık hava toplantılarında hitabetin etkili örnekleri olarak gösterilen konuşmalar yaptı ve güçlü bir hatip olarak tanındı. Son Osmanlı Meclis-i Mebusanı (1920) Antalya üyesi olarak seçildi; mecliste Misak-ı Milli lehine konuşmalar yaptı.
Meclis-i Mebusan’ın işgal güçleri tarafından kapatılmasından sonra milli mücadeleye katılmak için Ankara’ya gitti. TBMM ilk döneminde meclise milletvekili olarak katıldı. İlk kabinede milli eğitim bakanı olarak görevlendirildi, bu görevde bir yıl kaldı. Bakanlığı sırasında ulusal marş için güfte yarışması açıldı. Mehmet Akif’in yarışmaya katılması için çaba harcayan ve İstiklâl Marşı’nı etkili sesi ile meclis kürsüsünde okuyan Hamdullah Suphi'dir.
I. ve II. TBMM’de İstanbul milletvekili olarak TBMM'de yer aldı. 1925 yıllında ikinci kez Milli Eğitim Bakanı oldu. 4 Mart-19 Aralık 1925 tarihleri arasında Milli Eğitim Bakanlığı’nı yürüttü.
Bir yandan da Türk Ocakları Başkanlığını sürdüren Hamdullah Suphi Bey, derneğin merkezini İstanbul’dan Ankara’ya taşıdı. Yeni devletin kültürel yönden teşkilatlanmasında ve Türkiye kültürünün yayılmasında Türk Ocakları’nın büyük rolü oldu. 1931 yılında şube sayısı 278, üye sayısı 32bine ulaştı. Siyasal bir güç niteliği kazanmaya başlayan kurum, Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal’in 25 Mart 1931 tarihli gazetelerde yayımlanan talimatı üzerine 10 Nisan’da kendisini feshetti[5]. Türk Ocakları’nın kapanmasının ardından 1931'de Bükreş Büyükelçiliği'ne atandı. 13 yıl sürdürdüğü Bükreş büyükelçiliği sırasında Bükreş’te büyük bir Türk mezarlığı yapılmasını ve Gagauz kasaba ve köylerinde Türkçe eğitim yapan okullar açılmasını sağladı. 1944’te büyükelçilikten emekliye ayrıldı ve siyasete geri döndü.
1945’te İçel ve 1946'da İstanbul milletvekili olarak yeniden Meclis'e girdi. 10 Mayıs 1949’da İstanbul’da yeniden açılan Türk Ocakları’nın başkanı oldu.
1950 seçimlerinde Demokrat Parti (DP) listesinden bağımsız Manisa milletvekili, 1954'te yine DP'den İstanbul milletvekili seçildi. 1957'de Hürriyet Partisi adayı olarak katıldığı seçimleri kaybetti.
Kültür ve siyaset hayatının renkli simalarından ve coşkulu hatiplerinden biri olan Hamdullah Suphi Tanrıöver'in konuşmalarından 'Dağ Yolu' (1928-1931), yazıları da 'Günebakan' (1929) isimli kitaplarda toplanmıştır.
Türk Ocakları Merkez Heyeti'nin başkanlığını yürütmeye devam etmekte olan Hamdullah Suphi Bey, 10 Haziran 1966’da yaşamını yitirdi. Edirnekapı Merkezefendi Mezarlığı’na defnedildi.

Kurtuluş Savaşı ve cumhuriyetin ilk yıllarında Meclis'te yaptığı coşkulu konuşmaları nedeniyle “milli hatip” ve “cumhuriyet hatibi” olarak tanınan bir siyaset adamı ve yazardır. Önce Fecr-i Âti Hareketi içinde, daha sonra Milli Edebiyat toplulukları içinde yer aldı. Zamanla siyasi kimliği, şair ve yazar kimliğinin önüne geçti. Son Osmanlı Meclis-i Mebusanı'nda ve I., II., III., VII., VIII., IX. dönem TBMM'de milletvekilli olarak bulundu. İki defa Milli Eğitim Bakanlığı yaptı. Siyasi yaşamının yanı sıra Türk Ocakları'nın başkanlığını yürüttü. Türk Ocakları'nın kapatılmasından sonra 13 yıl Bükreş'te büyükelçilik görevinde bulundu. Yurda geri döndüğünde Türk Ocakları'nı tekrar kurdu; ismi, aralıklarla toplam 34 yıl başkanlık ettiği bu kurum ile özdeşleşmiştir.

Kurtuluş Savaşı ve cumhuriyetin ilk yıllarında Meclis'te yaptığı coşkulu konuşmaları nedeniyle “milli hatip” ve “cumhuriyet hatibi” olarak tanınan bir siyaset adamı ve yazardır. Önce Fecr-i Âti Hareketi içinde, daha sonra Milli Edebiyat toplulukları içinde yer aldı. Zamanla siyasi kimliği, şair ve yazar kimliğinin önüne geçti. Son Osmanlı Meclis-i Mebusanı'nda ve I., II., III., VII., VIII., IX. dönem TBMM'de milletvekilli olarak bulundu. İki defa Milli Eğitim Bakanlığı yaptı. Siyasi yaşamının yanı sıra Türk Ocakları'nın başkanlığını yürüttü. Türk Ocakları'nın kapatılmasından sonra 13 yıl Bükreş'te büyükelçilik görevinde bulundu. Yurda geri döndüğünde Türk Ocakları'nı tekrar kurdu; ismi, aralıklarla toplam 34 yıl başkanlık ettiği bu kurum ile özdeşleşmiştir.

Web adresi henüz eklenmemiş. Eklemek için düzenle simgesine tıklayınız.

Güncelleyen: Ahmet Feyzi Gül

Eserler yükleniyor...

Celal Metin

Türk modernleşmesi ve İran (1890-1936

Ankara, 2006, DOKTORA.

Tez Türkçe Tarih Siyaset

Bu Tez

136 kez

görüntülendi.

Mehmet ÖZDEN

Türk Yurdu Dergisi ve İkinci Meşrutiyet Devri Türkçülük Akımı (1911-1918)

Ankara, 1994, DOKTORA.

Tez Türkçe Tarih

Bu Tez

136 kez

görüntülendi.

Mehmet ÖZDEN

Türk Yurdu Dergisi ve İkinci Meşrutiyet Devri Türkçülük Akımı (1911-1918)

Ankara, 1994, DOKTORA.

Tez Türkçe Tarih

Bu Tez

136 kez

görüntülendi.

Mehmet ÖZDEN

Türk Yurdu Dergisi ve İkinci Meşrutiyet Devri Türkçülük Akımı (1911-1918)

Ankara, 1994, DOKTORA.

Tez Türkçe Tarih

Bu Tez

136 kez

görüntülendi.

Mehmet ÖZDEN

Türk Yurdu Dergisi ve İkinci Meşrutiyet Devri Türkçülük Akımı (1911-1918)

Ankara, 1994, DOKTORA.

Tez Türkçe Tarih

Bu Tez

136 kez

görüntülendi.

Mehmet ÖZDEN

Türk Yurdu Dergisi ve İkinci Meşrutiyet Devri Türkçülük Akımı (1911-1918)

Ankara, 1994, DOKTORA.

Tez Türkçe Tarih

Bu Tez

136 kez

görüntülendi.

Mehmet ÖZDEN

Türk Yurdu Dergisi ve İkinci Meşrutiyet Devri Türkçülük Akımı (1911-1918)

Ankara, 1994, DOKTORA.

Tez Türkçe Tarih

Bu Tez

136 kez

görüntülendi.

Mehmet ÖZDEN

Türk Yurdu Dergisi ve İkinci Meşrutiyet Devri Türkçülük Akımı (1911-1918)

Ankara, 1994, DOKTORA.

Tez Türkçe Tarih

Bu Tez

136 kez

görüntülendi.

Metin Ömer

Romanya'daki Türk-Tatar Toplumu ve Türkiye'ye Göçleri (1918-1941)

Ankara, 2018, DOKTORA.

Tez Türkçe Tarih

Bu Tez

101 kez

görüntülendi.

Necdet Sakaoğlu

Osmanlı'dan Günümüze Eğitim Tarihi

İstanbul, 2003, İstanbul Bilgi Üniversitesi.

Kitap Türkçe Osmanlı 16. yy Anadolu

Bu Kitap

60 kez

görüntülendi.

Rıfat N. Bali

Cumhuriyet Yıllarında Türkiye Yahudileri Bir Türkleştirme Serüveni (1923-1945)

İstanbul, 2000, İletişim Yayınları.

Kitap Türkçe Türkiye Cumhuriyeti 20. yy Anadolu

Bu Kitap

44 kez

görüntülendi.

Selcen ÖZYURT

“Bir Diplomatın Gayri Resmî Mücadelesi: Hamdullah Suphi’nin Bilinmeyen Gagauz Müdafaası”

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi.

Makale Türkçe Avrupa Türkiye Cumhuriyeti 20. yy Balkan

Bu Makale

27 kez

görüntülendi.

İnci Başak AYDIN

İşgal ve Şehir: Balkan Savaşı'nda Bulgar İşgalinin Edirne'ye Etkileri

Ankara, 2018, MASTER.

Tez Türkçe Tarih Sosyoloji

Bu Tez

16 kez

görüntülendi.

Kenan AKYÜZ

“Türk Ocakları”

Belleten.

Makale Türkçe

Bu Makale

11 kez

görüntülendi.

Kenan AKYÜZ

“Türk Ocakları”

Belleten.

Makale Türkçe

Bu Makale

11 kez

görüntülendi.

Fahri YETİM

“Osmanlı İmparatorluğu’nun Dağılma Döneminde Balkan Milliyetçiliği ve Büyük Güçler”

Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.

Makale Türkçe Tarih Siyaset 20. yy Balkan Osmanlı 19. yy

Bu Makale

8 kez

görüntülendi.

Şefika KURNAZ

Osmanlı Kadınının Yükselişi

İstanbul, 2013, Ötüken Neşriyat.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

8 kez

görüntülendi.

Mustafa ŞAHİN

“Çanakkale Cephesinde Türk Ordusunun Menzil Teşkilatı ve Askeri Ulaştırma Hizmetleri”

Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı.

Makale

Bu Makale

5 kez

görüntülendi.

Mustafa SELÇUK

“Birinci Dünya Savaşı Sürecinde Harbiye Nezareti'nin "Çanakkale Kahramanlığını Yaşatma"Amaçlı Faaliyetleri”

Avrasya İncelemeleri Dergisi.

Makale Türkçe

Bu Makale

5 kez

görüntülendi.

Barış Borlat

Çanakkale Cephesi'nde İkmal Faaliyetleri (1914-1916)

Ankara , 2018, DOKTORA.

Tez Türkçe

Bu Tez

5 kez

görüntülendi.

Yonca ANZERLİOĞLU

“Türk Yurdu Dergisi'nde 1915 Yılı”

Gallipoli History Legend and Memory.

Makale Türkçe

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

Yonca ANZERLİOĞLU

“Türk Yurdu Dergisi'nde 1915 Yılı”

Gallipoli History Legend and Memory.

Makale Türkçe

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

Necati AKDER

“Milli İrade ve Ordu”

Türk Kültürü Dergisi.

Makale Türkçe

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Necati AKDER

“Hamdullah Suphi Tanrıöver'de Millet Fikri ve Milliyetçilik Mefkuresi”

Türk Kültürü Dergisi.

Makale Türkçe Tarih

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Necati AKDER

“Hamdullah Suphi Tanrıöver'de Millet Fikri ve Milliyetçilik Mefkuresi”

Türk Kültürü Dergisi.

Makale Türkçe Tarih

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

A. Mertol TULUM

“Tanrıöver ve Türk Milliyetçiliği”

Türk Kültürü Dergisi.

Makale Türkçe

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.