Nicholavs Poppe

Nicholavs

Poppe

Çarlık Rusyası’nın Çin Konsolosluğu’nda sekreter olan babasının görev yaptığı Çifu’da doğdu. Çocukluğu Çin, Mançurya, Finlandiya ve Rusya’da geçti. Petersburg’da Alman Lisesi’nde (1908-1916) ve Petersburg Üniversitesi Fen Fakültesi ile Doğu Dilleri Fakültesi’nde (1916-1921) okudu. Türkolog Aleksandr Nikolaeviç Samoyloviç, S. E. Malov; Mongolist A. D. Rudnev, W. Kotwicz, B. Ya. Vladimirtsov; tarihçi Vasilij Vladimiroviç Barthold, S. F. Oldenburg’un derslerini takip etti, ayrıca W. Radloff ve E. K. Pekarskiy’i tanıdı.

1919’da Hamdullah el-Müstevfî’nin Nüzhetü’l-ḳulûb adlı eserindeki bitki ve hayvan adları üzerine yazdığı ilk makalesi ancak 1925 yılında yayımlandı (ZKV, I [1925], s. 195-208). Aynı yıl Petersburg Coğrafya Enstitüsü’nde etnograf Leo Sternberg’in asistanı oldu. 1922’den itibaren İlimler Akademisi’ne bağlı Asya Müzesi’nde Moğolca el yazmaları üzerinde çalışmaya başladı. İncelediği 1500’den fazla yazmadan Moğol yazı dili hakkında kapsamlı bilgiler edindi. 1923’te “magister” unvanını aldı. Kısa sürede yaptığı ilmî yayınlar üzerine 1925’te Petersburg Üniversitesi’ne tayin edildi, görevini 1928-1938 yıllarında Şarkiyat Enstitüsü’nde sürdürdü. 1931’de Vladimirtsov’un ölümüyle boşalan Mongolistik Bölümü başkanlığına getirildi. 1934’te doktor oldu. Coğrafya Enstitüsü’nde (1923-1925) Fin-Ugoristik, Yaşayan Diller Enstitüsü ile (1923-1938) Leningrad Üniversitesi’nde (1923-1941) Mongolistik dersleri verdi.

Sovyet yönetimince 1938’de dört rektörle yirmi kadar profesörün idam edilmesi üzerine Doğu Enstitüsü kapatıldığından Poppe yalnızca Petersburg Üniversitesi’ndeki görevinde kaldı. Stalin’in uyguladığı baskı rejiminden dolayı Sovyetler Birliği’nde millî kültürlerin ve pek çok aydınla bilim adamının yok edilmesi Poppe’yi kendi geleceği konusunda kaygılandırdığından 1941 sonbaharında ailesiyle birlikte Kafkasya’ya gidip Kalmuk Otonom Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin başşehri Elista’daki Pedagoji Enstitüsü’nde ders vermeye başladı. 1942’de Kafkasya’yı işgal eden Alman ordusuna iltica etti. 1943-1945 yıllarında Berlin Üniversitesi’nde Moğolca ve Tatarca okuttu. Almanlar’ın yenilmesi üzerine Ruslar’a yakalanmamak için 1949’a kadar gizlenerek yaşadı. Aynı yıl Washington’daki Seattle Üniversitesi’ne davet edildi. Ölümüne kadar çalışmalarını burada sürdürdü. 8 Haziran 1991’de öldü.

Poppe belli başlı Ural-Altay, Fin-Ugor, Hint-Avrupa ve Slav dillerini, Çince’yi ve daha pek çok Asya dilini bilen bir Altayist idi. Defalarca Moğolistan, Doğu Sibirya, Orta Asya, Kafkasya ve Azerbaycan’a ilmî araştırma gezileri yaparak dil, edebiyat ve folklor malzemesi derlemiştir. Bunların bir kısmı parti ilkelerine uymadığı gerekçesiyle Sovyetler Birliği’nde yayımlanmamış, bir kısmı da II. Dünya Savaşı’ndaki kargaşada kaybolmuş, kalan malzemeden yüzlerce makale ile önemli kitaplar ortaya çıkmıştır.

1919’da Hamdullah el-Müstevfî’nin Nüzhetü’l-ḳulûb adlı eserindeki bitki ve hayvan adları üzerine yazdığı ilk makalesi ancak 1925 yılında yayımlandı (ZKV, I [1925], s. 195-208). Aynı yıl Petersburg Coğrafya Enstitüsü’nde etnograf Leo Sternberg’in asistanı oldu. 1922’den itibaren İlimler Akademisi’ne bağlı Asya Müzesi’nde Moğolca el yazmaları üzerinde çalışmaya başladı. İncelediği 1500’den fazla yazmadan Moğol yazı dili hakkında kapsamlı bilgiler edindi. 1923’te “magister” unvanını aldı. Kısa sürede yaptığı ilmî yayınlar üzerine 1925’te Petersburg Üniversitesi’ne tayin edildi, görevini 1928-1938 yıllarında Şarkiyat Enstitüsü’nde sürdürdü. 1931’de Vladimirtsov’un ölümüyle boşalan Mongolistik Bölümü başkanlığına getirildi. 1934’te doktor oldu. Coğrafya Enstitüsü’nde (1923-1925) Fin-Ugoristik, Yaşayan Diller Enstitüsü ile (1923-1938) Leningrad Üniversitesi’nde (1923-1941) Mongolistik dersleri verdi.

Sovyet yönetimince 1938’de dört rektörle yirmi kadar profesörün idam edilmesi üzerine Doğu Enstitüsü kapatıldığından Poppe yalnızca Petersburg Üniversitesi’ndeki görevinde kaldı. Stalin’in uyguladığı baskı rejiminden dolayı Sovyetler Birliği’nde millî kültürlerin ve pek çok aydınla bilim adamının yok edilmesi Poppe’yi kendi geleceği konusunda kaygılandırdığından 1941 sonbaharında ailesiyle birlikte Kafkasya’ya gidip Kalmuk Otonom Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin başşehri Elista’daki Pedagoji Enstitüsü’nde ders vermeye başladı. 1942’de Kafkasya’yı işgal eden Alman ordusuna iltica etti. 1943-1945 yıllarında Berlin Üniversitesi’nde Moğolca ve Tatarca okuttu. Almanlar’ın yenilmesi üzerine Ruslar’a yakalanmamak için 1949’a kadar gizlenerek yaşadı. Aynı yıl Washington’daki Seattle Üniversitesi’ne davet edildi. Ölümüne kadar çalışmalarını burada sürdürdü. 8 Haziran 1991’de öldü.

Poppe belli başlı Ural-Altay, Fin-Ugor, Hint-Avrupa ve Slav dillerini, Çince’yi ve daha pek çok Asya dilini bilen bir Altayist idi. Defalarca Moğolistan, Doğu Sibirya, Orta Asya, Kafkasya ve Azerbaycan’a ilmî araştırma gezileri yaparak dil, edebiyat ve folklor malzemesi derlemiştir. Bunların bir kısmı parti ilkelerine uymadığı gerekçesiyle Sovyetler Birliği’nde yayımlanmamış, bir kısmı da II. Dünya Savaşı’ndaki kargaşada kaybolmuş, kalan malzemeden yüzlerce makale ile önemli kitaplar ortaya çıkmıştır.

http://islamansiklopedisi.org.tr/poppe-nicholas-n

Operatör: Berhodan Kara

Güncelleyen: Ramazan Acun

Eserler yükleniyor...

Bu yazarın atıf listesi henüz oluşmamıştır. Yazarların atıf listeleri, atıf yapan eserlerin kaynakçaları girildikçe kendiliğinden oluşmaktadır.