Revan Livası Yerleşim ve Nüfus Yapısı (1724-1730)

Günümüzde Ermenistan Devletin'e ait toprakların büyük kısmı Osmanlı İmparatorluğu'nun 1727 yılı idari yapılanmasında Revan Livası sınırları içerisinde bulunuyordu. Osmanlı Devleti Revan Kalesi ve çevresini 1724 yılı Eylül'ünde fethetti. Fetihten kısa bir süre sonra başlayan tahrir işlemleri sonucunda hazırlanan 1727 tarihli Revan Livası Tahrir Defteri bölgenin sosyo-okonomik yapısı hakkında önemli bilgiler vermektedir. Defterdeki kayıtlar bölgede büyük göç hareketlerinin yaşandığını, bunun bir sonucu olarak da livanın nüfusunun yaklaşık yarısını kaybettiğini göstermektedir. Gerçekleşen bu göç hareketinden esas etkilenenler Müslümanlar olmuş, Hristiyan nüfus ise göçten çok daha az etkilenmiştir. Savaş dolayısıyla yerini terk eden Müslümanların göç yönünü daha çok mezhebi inançları belirlemiştir. Sünni Müslümanlar başta Kars ve Bayezid olmak üzere Osmanlı topraklarına, Şii Müslümanlar ise İran içlerine doğru göç etmişlerdir. Çoğunlukla Türk olan bu Müslümanların göçebe hayat tarzı, kolayca göç etmelerinde etkili olmuştur. Bu durum, göçlerden daha az etkilenen bölge gayrimüslimlerinin 1727 yılı Revan Tahrir Defteri'nde mevcut nüfus içerisinde oranını ciddi ölçüde arttırmıştı. Bununla birlikte livadaki Müslümanlar %62'lik nüfus oranına sahiptir Gayrimüslim nüfus içerisinde göze çarpan önemli bir husus ise gayrimüslim Türklerdir. Bu Türkler gayrimüslim nüfusun %30'undan fazlasını oluşturmuşlardır. Bu makalenin başlıca amacı, ciddi anlamda Türkmen aşiretlerinin yurdu olan Revan livasının 1724-1730 yılları arasında yerleşim ve demografik yapısını ortaya koymaktır. Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Revan, Nüfus, Göç.

Günümüzde Ermenistan Devletin'e ait toprakların büyük kısmı Osmanlı İmparatorluğu'nun 1727 yılı idari yapılanmasında Revan Livası sınırları içerisinde bulunuyordu. Osmanlı Devleti Revan Kalesi ve çevresini 1724 yılı Eylül'ünde fethetti. Fetihten kısa bir süre sonra başlayan tahrir işlemleri sonucunda hazırlanan 1727 tarihli Revan Livası Tahrir Defteri bölgenin sosyo-okonomik yapısı hakkında önemli bilgiler vermektedir. Defterdeki kayıtlar bölgede büyük göç hareketlerinin yaşandığını, bunun bir sonucu olarak da livanın nüfusunun yaklaşık yarısını kaybettiğini göstermektedir. Gerçekleşen bu göç hareketinden esas etkilenenler Müslümanlar olmuş, Hristiyan nüfus ise göçten çok daha az etkilenmiştir. Savaş dolayısıyla yerini terk eden Müslümanların göç yönünü daha çok mezhebi inançları belirlemiştir. Sünni Müslümanlar başta Kars ve Bayezid olmak üzere Osmanlı topraklarına, Şii Müslümanlar ise İran içlerine doğru göç etmişlerdir. Çoğunlukla Türk olan bu Müslümanların göçebe hayat tarzı, kolayca göç etmelerinde etkili olmuştur. Bu durum, göçlerden daha az etkilenen bölge gayrimüslimlerinin 1727 yılı Revan Tahrir Defteri'nde mevcut nüfus içerisinde oranını ciddi ölçüde arttırmıştı. Bununla birlikte livadaki Müslümanlar %62'lik nüfus oranına sahiptir Gayrimüslim nüfus içerisinde göze çarpan önemli bir husus ise gayrimüslim Türklerdir. Bu Türkler gayrimüslim nüfusun %30'undan fazlasını oluşturmuşlardır. Bu makalenin başlıca amacı, ciddi anlamda Türkmen aşiretlerinin yurdu olan Revan livasının 1724-1730 yılları arasında yerleşim ve demografik yapısını ortaya koymaktır.                                 Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Revan, Nüfus, Göç.