İbn Battūta’nın Suriye ve Arabistan’a 726/1326’da Yaptığı Seyahate İlişkin Bir İnceleme

İbn Battūta (öl.770/1368-9) nın Rıhle adlı eseri, bu ünlü seyyahın
725/1325’ten 754/1354’e kadar yaklaşık olarak otuz yıl aralıksız devam eden
seyahatinde ziyaret ettiği topraklar ile ilgili geniş görüntülü bilgiler ihtiva
etmektedir. Rıhle’nin C. Defrémery ve B. R. Sanguinetti1
tarafından yapılan ilk baskısından itibaren yaygın olarak kabul edilen görüş, İbn Battūta’nın
hikayesini hafızasından yazdırdığı ve bu çalışmanın doğruluk ya da yanlışlık
derecesinin yazarın hatıralarının açıklığını yansıttığı şeklindedir. Rıhle’nin
kronolojisi aynı dönemdeki olayların anlatım düzenine göre tutarsızdır. 1962
yılında neşredilen uzun bir makalede Çek âlim Ivan Hrbek, Rıhle’de
anakronistik bazı bilgilere değinmiş ve 735/1334 yılına kadar olan
kronolojiyi tespit etme girişiminde bulunmuştur. Hrbek’in kronolojisi yararlı
olmasına rağmen, doğru tetkike dayanmayan şüpheli bazı düzenlemelere yer
vermektedir. Gerçekten de Hrbek aynı makaleye yaptığı ekte elde ettiği
sonuçlardan bazılarını H. A. R. Gibb’in görüşleri lehine değiştirmiştir.2
Şimdiki makale İbn Battūta’nın Dımaşk ve Suriye’nin diğer kısımlarına
yaptığı ilk ziyaretinin ve daha sonraki hac yolculuğunun kronolojisine dair
eleştirel bir araştırmadır. Aslında bu çalışma İbn Battūta’nın 726/1326’da
İbn Teymiyye (öl. 728/1328) ile karşılaşma hikayesi ile aynı yıl Haleb’e
yaptığı ilk ziyareti üzerine odaklanmaktadır ve genellikle Ramazan-Zi’lHicce 726/Ağustos-Kasım 1326’dan itibaren ki dönem ile ilgilidir. Ayrıca
Hrbek ve Gibb’in konuyla ilgili bulgularını da gözden geçirir ve Rıhle’nin
meydana getirilmesi ile ilgili doğru öneriler getirir.

İbn Battūta (öl.770/1368-9) nın Rıhle adlı eseri, bu ünlü seyyahın 
725/1325’ten 754/1354’e kadar yaklaşık olarak otuz yıl aralıksız devam eden 
seyahatinde ziyaret ettiği topraklar ile ilgili geniş görüntülü bilgiler ihtiva 
etmektedir. Rıhle’nin C. Defrémery ve B. R. Sanguinetti1
tarafından yapılan ilk baskısından itibaren yaygın olarak kabul edilen görüş, İbn Battūta’nın 
hikayesini hafızasından yazdırdığı ve bu çalışmanın doğruluk ya da yanlışlık 
derecesinin yazarın hatıralarının açıklığını yansıttığı şeklindedir. Rıhle’nin 
kronolojisi aynı dönemdeki olayların anlatım düzenine göre tutarsızdır. 1962 
yılında neşredilen uzun bir makalede Çek âlim Ivan Hrbek, Rıhle’de 
anakronistik bazı bilgilere değinmiş ve 735/1334 yılına kadar olan 
kronolojiyi tespit etme girişiminde bulunmuştur. Hrbek’in kronolojisi yararlı 
olmasına rağmen, doğru tetkike dayanmayan şüpheli bazı düzenlemelere yer 
vermektedir. Gerçekten de Hrbek aynı makaleye yaptığı ekte elde ettiği 
sonuçlardan bazılarını H. A. R. Gibb’in görüşleri lehine değiştirmiştir.2
Şimdiki makale İbn Battūta’nın Dımaşk ve Suriye’nin diğer kısımlarına 
yaptığı ilk ziyaretinin ve daha sonraki hac yolculuğunun kronolojisine dair 
eleştirel bir araştırmadır. Aslında bu çalışma İbn Battūta’nın 726/1326’da 
İbn Teymiyye (öl. 728/1328) ile karşılaşma hikayesi ile aynı yıl Haleb’e 
yaptığı ilk ziyareti üzerine odaklanmaktadır ve genellikle Ramazan-Zi’lHicce 726/Ağustos-Kasım 1326’dan itibaren ki dönem ile ilgilidir. Ayrıca 
Hrbek ve Gibb’in konuyla ilgili bulgularını da gözden geçirir ve Rıhle’nin 
meydana getirilmesi ile ilgili doğru öneriler getirir.