Bilim ve Teknoloji Tarihi

Önsöz
Sevgili öğrenciler,
Ulusların birbirlerine karşı yürüttükleri üstünlük yarışları ve kendi toplumlarının refah seviyelerini yükseltme gayret ve çalışmaları nasıl, 19.yüzyıl’da sanayi çağının başlamasına sebep olmuşsa; benzer gayret ve çalışmalarda, 21.yüzyıla girerken, bilim alanındabilgi çağına, sanayi alanında da üçüncü endüstri çağına girilmesine neden olmuştur.
Bilgi çağı veya üçüncü endüstri çağı gibi kavramlarla ifade edilen kısaca bilim ve teknoloji çağı diyebileceğimiz, günümüz dünyasında bilim ve teknoloji alanında öylesine birhızlı gelişme yaşanmaktadır. Bu hızlı gelişmeye ayak uydurabilmek ülkeler için, hem çokzor hem de son derece hayati önem taşır duruma gelmiştir.
Bilim ve teknoloji tarihi nedir? sorusunun en kısa yanıtı bilim ve teknolojinin doğuş
ve gelişme öyküsü olarak tanımlanabilir. Bilim ve teknoloji tarihinin amacı; nesnel bilginin ve tekniğin ortaya çıkışını, yayılmasını ve kullanılma koşullarını incelemenin yanındageniş anlamda bir bakış açısı oluşmasını sağlamaktır. Bilim ve teknoloji tarihi amacına,çeşitli bilim kollarında ulaşılan sonuçları sıralayarak değil, daha çok, bu sonuçları bağlıoldukları koşullar çerçevesinde açıklayarak ulaşmaya çalışır. Görevi de hakikatin (gerçek)ve buluşların bir katalog çalışması olmayıp, bilimsel kavram, kuram, teknik ve anlayışındoğuşunu ve gelişimini izlemek ve açığa çıkarmaktır.
Modern bilim ve teknoloji şüphesiz, insan aklının ve iradesinin uygarlığa katmış olduğu en önemli üründür. Fakat bu ürünün doğuş, gelişmesi konusunda ancak, son 80 yıllıkbir dönemde akademik çalışmalar başlatılmış ve bu çalışmalar hızla yürütülmektedir.
Bilim ve teknoloji Tarihi yeni bir disiplin olmakla beraber, kapsamı çok geniştir. Bilim çok kere sanıldığı gibi ilk defa ne Rönesans’tan sonra, nede Batı dünyasında ortayaçıkmıştır. Bilim ve Teknoloji insanlığın ortak malıdır; kökleri ilkel insan topluluklarınınyaşamına kadar uzanır.
Geniş bir açıdan bakıldığında bilimin ve teknolojinin uzun ve zorlu gelişiminde şu
dört aşama görülür. Bunlar:
• Mısır ve Mezopotamya uygarlıklarına rastlayan ampirik bilgi toplama aşaması;
• Eski Yunanlıların evreni açıklamaya yönelik akılcı sistemlerinin kurulduğu aşama;
• Orta çağda Yunan felsefesi ile dinsel doğmaları bağdaştırma çabaları karşısında İslam bilim ve teknolojisinin parlak başarılarını kapsayan aşama;
• Rönesans sonrası gelişmelerin yer aldığı modern bilim aşaması.
Görüldüğü gibi ilk aşama tamamen ,üçüncü aşama ise kısmen Doğu’da, ikinci ve dördüncü aşamalar ise daha çok Batı’da yer alan gelişmeleri göstermektedir. Doğu ile Batıarasında gidip- gelen bilimsel gelişmeyi söyle özetlemek mümkündür:
Doğu uygarlıklarının ürünü olan bilim önce Batı’ya geçer; önce İyonya’da, daha sonra Atina ve Güney İtalya’da büyük atılım yapar; tam gelişme hızını yitirmeğe başladığıbir sırada tekrar doğu’ya döner ve Nil ağzında kurulan İskenderiye’de yeni bir parlak bir döneme girer. Ancak bu dönemde uzun sürmez. Geometri, astronomi, fizik ve coğrafya gibi bilim dallarında sağlanan büyük ve gerçek başarılara rağmen, Roma yönetiminin giderek yozlaşması ve Hıristiyanlık ile birlikte türlü mistik inanç ve saplantıların yayılması karşısında araştırma ve öğrenme ruhu Batı’da canlılığını yitirmekten, hatta ortadan silinip gitmekten kurtulamaz. Bilimin yeniden canlanması, İslamiyet’in ortaya çıkmasıyla, yine doğu dünyasında kendini gösterir. Avrupa’nın 13’üncü yüzyılla başlayan ve Rönesans’tan günümüze kadar giderek hızlanan parlak bilimsel başarılarını İslam döneminin çalışmalarına borçlu olduğu inkar edilemez. Bilim ve teknoloji aslında hiçbir ırkın, kültürün veya bölgenin malı değildir ve olmamıştır da.

Günümüzde bilim ve teknolojiyi birbirinden bağımsız olarak düşünmek imkansızdır.
Bilim ve teknolojinin birbirine yaklaşmasını Fransız Devrimi’ne kadar götürebilir. Bilime dayalı sanayi devrimi sayesinde, bilim toplumunun sosyo-ekonomik yapısını değiştiren önemli bir etken olduktan sonra tarihçiler bilimin ve teknolojinin daha doğru ifade ile bilim tarihinin önemini göz ardı edemediler ve bilim ve teknoloji tarihi ile ilgilenmek zorunda kaldılar. Bugün Dünya’da çoğu üniversitede Bilim ve Teknoloji Tarihi yanında bilim Felsefesi dersleri zorunlu dersler arasına girmiş durumdadır.
Günümüzde bilim ve teknoloji arasındaki aralık giderek kapanmaktadır. Bu durum,
bilim içerisindeki uzmanlaşmanın daha belirgin hale gelmesiyle ve de bilim ve teknoloji arasındaki bütünleşme ile açıklanabilir. Öte yandan, bilim ve teknolojinin etkisi sadece sanayi ile sınırlı değildir. Ayrıca dış çevre faktörlerinin etkisi altında bulunan tarım ve genetik mühendisliği, malzeme v.b. konusundaki ilerlemeler de bilim ve teknoloji çerçevesi içinde değerlendirilmektedir.
Uzaktan öğretim tekniğine uygun olarak hazırlanan Bilim ve Teknoloji Tarihi isimli bu kitabımızda Yazılı Tarih Öncesi Çağlardan, Günümüz Türkiye’sine uzanan bir zaman dilimi içinde bilim ve teknolojik gelişmeler kronolojik bir çerçevede ele alınarak öğrencilere bugün ulaştığımız bilim ve teknoloji düzeyi hakkında bilgi verilmiştir. Bu kitabın 1. baskısının hazırlanmasında başta Anadolu Üniversitesi Rektörü Prof.Dr. Naci GÜNDOĞAN olmak üzere emeği geçen herkese teşekkürü bir borç biliriz.
Editörler
Prof.Dr. Ertuğrul YÖRÜKOĞULLARI
Prof.Dr. Ekmeleddin Mehmet İHSANOĞLU

Önsöz
Sevgili öğrenciler,
Ulusların birbirlerine karşı yürüttükleri üstünlük yarışları ve kendi toplumlarının refah seviyelerini yükseltme gayret ve çalışmaları nasıl, 19.yüzyıl’da sanayi çağının başlamasına sebep olmuşsa; benzer gayret ve çalışmalarda, 21.yüzyıla girerken, bilim alanındabilgi çağına, sanayi alanında da üçüncü endüstri çağına girilmesine neden olmuştur.
Bilgi çağı veya üçüncü endüstri çağı gibi kavramlarla ifade edilen kısaca bilim ve teknoloji çağı diyebileceğimiz, günümüz dünyasında bilim ve teknoloji alanında öylesine birhızlı gelişme yaşanmaktadır. Bu hızlı gelişmeye ayak uydurabilmek ülkeler için, hem çokzor hem de son derece hayati önem taşır duruma gelmiştir.
Bilim ve teknoloji tarihi nedir? sorusunun en kısa yanıtı bilim ve teknolojinin doğuş
ve gelişme öyküsü olarak tanımlanabilir. Bilim ve teknoloji tarihinin amacı; nesnel bilginin ve tekniğin ortaya çıkışını, yayılmasını ve kullanılma koşullarını incelemenin yanındageniş anlamda bir bakış açısı oluşmasını sağlamaktır. Bilim ve teknoloji tarihi amacına,çeşitli bilim kollarında ulaşılan sonuçları sıralayarak değil, daha çok, bu sonuçları bağlıoldukları koşullar çerçevesinde açıklayarak ulaşmaya çalışır. Görevi de hakikatin (gerçek)ve buluşların bir katalog çalışması olmayıp, bilimsel kavram, kuram, teknik ve anlayışındoğuşunu ve gelişimini izlemek ve açığa çıkarmaktır.
Modern bilim ve teknoloji şüphesiz, insan aklının ve iradesinin uygarlığa katmış olduğu en önemli üründür. Fakat bu ürünün doğuş, gelişmesi konusunda ancak, son 80 yıllıkbir dönemde akademik çalışmalar başlatılmış ve bu çalışmalar hızla yürütülmektedir.
Bilim ve teknoloji Tarihi yeni bir disiplin olmakla beraber, kapsamı çok geniştir. Bilim çok kere sanıldığı gibi ilk defa ne Rönesans’tan sonra, nede Batı dünyasında ortayaçıkmıştır. Bilim ve Teknoloji insanlığın ortak malıdır; kökleri ilkel insan topluluklarınınyaşamına kadar uzanır.
Geniş bir açıdan bakıldığında bilimin ve teknolojinin uzun ve zorlu gelişiminde şu
dört aşama görülür. Bunlar:
•	 Mısır ve Mezopotamya uygarlıklarına rastlayan ampirik bilgi toplama aşaması;
•	 Eski Yunanlıların evreni açıklamaya yönelik akılcı sistemlerinin kurulduğu aşama;
•	 Orta çağda Yunan felsefesi ile dinsel doğmaları bağdaştırma çabaları karşısında İslam bilim ve teknolojisinin parlak başarılarını kapsayan aşama;
•	 Rönesans sonrası gelişmelerin yer aldığı modern bilim aşaması.
Görüldüğü gibi ilk aşama tamamen ,üçüncü aşama ise kısmen Doğu’da, ikinci ve dördüncü aşamalar ise daha çok Batı’da yer alan gelişmeleri göstermektedir. Doğu ile Batıarasında gidip- gelen bilimsel gelişmeyi söyle özetlemek mümkündür:
Doğu uygarlıklarının ürünü olan bilim önce Batı’ya geçer; önce İyonya’da, daha sonra Atina ve Güney İtalya’da büyük atılım yapar; tam gelişme hızını yitirmeğe başladığıbir sırada tekrar doğu’ya döner ve Nil ağzında kurulan İskenderiye’de yeni bir parlak bir döneme girer. Ancak bu dönemde uzun sürmez. Geometri, astronomi, fizik ve coğrafya gibi bilim dallarında sağlanan büyük ve gerçek başarılara rağmen, Roma yönetiminin giderek yozlaşması ve Hıristiyanlık ile birlikte türlü mistik inanç ve saplantıların yayılması karşısında araştırma ve öğrenme ruhu Batı’da canlılığını yitirmekten, hatta ortadan silinip gitmekten kurtulamaz. Bilimin yeniden canlanması, İslamiyet’in ortaya çıkmasıyla, yine doğu dünyasında kendini gösterir. Avrupa’nın 13’üncü yüzyılla başlayan ve Rönesans’tan günümüze kadar giderek hızlanan parlak bilimsel başarılarını İslam döneminin çalışmalarına borçlu olduğu inkar edilemez. Bilim ve teknoloji aslında hiçbir ırkın, kültürün veya bölgenin malı değildir ve olmamıştır da.

Günümüzde bilim ve teknolojiyi birbirinden bağımsız olarak düşünmek imkansızdır.
Bilim ve teknolojinin birbirine yaklaşmasını Fransız Devrimi’ne kadar götürebilir. Bilime dayalı sanayi devrimi sayesinde, bilim toplumunun sosyo-ekonomik yapısını değiştiren önemli bir etken olduktan sonra tarihçiler bilimin ve teknolojinin daha doğru ifade ile bilim tarihinin önemini göz ardı edemediler ve bilim ve teknoloji tarihi ile ilgilenmek zorunda kaldılar. Bugün Dünya’da çoğu üniversitede Bilim ve Teknoloji Tarihi yanında bilim Felsefesi dersleri zorunlu dersler arasına girmiş durumdadır.
Günümüzde bilim ve teknoloji arasındaki aralık giderek kapanmaktadır. Bu durum,
bilim içerisindeki uzmanlaşmanın daha belirgin hale gelmesiyle ve de bilim ve teknoloji arasındaki bütünleşme ile açıklanabilir. Öte yandan, bilim ve teknolojinin etkisi sadece sanayi ile sınırlı değildir. Ayrıca dış çevre faktörlerinin etkisi altında bulunan tarım ve genetik mühendisliği, malzeme v.b. konusundaki ilerlemeler de bilim ve teknoloji çerçevesi içinde değerlendirilmektedir.
Uzaktan öğretim tekniğine uygun olarak hazırlanan Bilim ve Teknoloji Tarihi isimli bu kitabımızda Yazılı Tarih Öncesi Çağlardan, Günümüz Türkiye’sine uzanan bir zaman dilimi içinde bilim ve teknolojik gelişmeler kronolojik bir çerçevede ele alınarak öğrencilere bugün ulaştığımız bilim ve teknoloji düzeyi hakkında bilgi verilmiştir. Bu kitabın 1. baskısının hazırlanmasında başta Anadolu Üniversitesi Rektörü Prof.Dr. Naci GÜNDOĞAN olmak üzere emeği geçen herkese teşekkürü bir borç biliriz.
Editörler
Prof.Dr. Ertuğrul YÖRÜKOĞULLARI
Prof.Dr. Ekmeleddin Mehmet İHSANOĞLU

Serhat Demircan

“Serhat DEMİRCAN”.

9 Eser İçeriyor

Bu kaynakça

11 kez

görüntülendi.

Yaptığı atıflar
Aldığı atıflar

Atıf yapılan eser:

Bu eserin yaptığı atıf bulunmuyor.

Bu eserin aldığı atıf bulunmuyor.

Eser istatistikleri yükleniyor...