17. Yüzyılda Ankara

Tez Türkçe Tarih× Osmanlı× Anadolu×

Künye:

Yazarlar:

Hülya TAŞ

Ekle

Danışmanlar:

Prof.Dr. Özer ERGENÇ

Ekle

Yayın Yılı:

2004

Yayın Yeri:

Ankara

Seviye:

DOKTORA

Kurum:

Ankara Üniversitesi

Bölüm:

Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Anabilim Dalı

İçerik Dosyası:

İndirmek için tıklayınız

Web adresi:

Web adresi henüz eklenmemiş. Eklemek için düzenle simgesine tıklayınız.

Operatör:

Göktürk Altındiş

Güncelleyen:

Kübra Selen Yılmaz

Özet:

Taşrada devlet mansablarında oluşturulan şer‘iyye sicillerinde yer alan verilerden
hem devlet örgütünün işleyişi hem de toplumsal tarih hakkında bilgi edinebilmek
mümkündür. Bu yüzden gündelik hayat ağırlıklı olan ve “XVII. Yüzyılda Ankara”
başlıklı bu tezin ana kaynağını şer‘iyye sicilleri oluşturmaktadır.
Tezde, temelde iki nokta üzerinde yoğunlaşılmıştır. Bunlardan ilki, 1970’lerin bir
arayışı olan şehirlerin mekansal organizasyonudur. Her ne kadar eski bir arayışın izlerini
taşısa da Mekan Organizasyonu farklı bir bakış açısı ile ele alınmıştır. Şöyle ki: Yönetim,
ekonomi ve sosyal hayat bakımından birtakım roller üstlenen şehirlerin, sosyolojik açıdan
üç önemli ilişkisi vardır. Ankara’nın çevresi ile olan bu üç boyutlu ilişkisinden ilki
sancak-kaza ilişkisi boyutunda ele alınmış ve yakın çevre ilişkisi olarak nitelendirilmiştir.
Diğer iki ilişki, daha çok mekanda sof üretimi ve ticareti faaliyetine bağlı olarak farklı bir
örgütlenmeyi gerektiren mukâta‘a alanları ile açıklanmaya çalışılmıştır. Bunlardan ilki
şehrin sancak sınırlarını aşan ve daha geniş çevre olarak nitelendirilen alanla olan
ilişkisidir; diğeri de kentin İzmir, Halep, İstanbul ve Avrupa’nın çeşitli bölgeleri ile olan
ve yine sof üretimi ile tiftik ipliği ticaretine dayanan ticarî ilişkisidir. İşte bu üç ilişki
ağının, XVII. yüzyılda Ankara örneğinde hangi düzeylerde gerçekleştiği sorgulanmıştır.
Ayrıca bu ilişki ağlarının bir bütün olarak Ankara’nın şehir planına nasıl yansıdığı
incelenmiştir.
Üzerinde durulan diğer konu ise, son yıllarda ülkemizde de araştırmacıların ilgisini
çeken gündelik hayat konusudur. XVII. yüzyılda Ankara’daki gündelik hayat, kamusal ve
özel alan olmak üzere iki kısımda ele alınmaktadır. Bu kısımda gündelik hayat ele
alınırken, şehirde zamanın nasıl kullanıldığı, Osmanlı taşrasında adlî-idarî önemli
yetkileri bulunan kadı’nın ve dolayısıyla Osmanlı mahkemesinin bir günlük resmî iş
düzeninin nasıl olduğu gibi konular incelenmiş ve buna dair orijinal bilgiler sunulmuştur.
Bunun dışında şehrin diğer yönetici sınıfının ve reayanın gündelik hayatlarına dair de
somut bilgiler ortaya konmuştur. Bu iki temel noktanın dışında Ankara’nın sancak-kaza
ilişkisi içerisinde, XVII. yüzyılda sancağın yönetiminde ve yönetici kimliğinde yaşanan
değişimler de, hem istatistikî verilerle hem de tek tek örnekler aracılığı ile irdelenmiştir.