Türkiye Cumhuriyeti'nde Sağlık Politikası (1923-1933)

Tez Türkçe Sosyal Bilimler× Tarih× Sağlık× Türkiye Cumhuriyeti×

Künye:

Yazarlar:

Meliha Özpekcan İstanbul Üniversitesi / Atatürk İlkeleri Ve İnkılap Tarihi Enstitüsü

Ekle

Danışmanlar:

Erol CİHAN

Ekle

Yayın Yılı:

1999

Yayın Yeri:

İstanbul

Seviye:

DOKTORA

Kurum:

İstanbul Üniversitesi

Bölüm:

Atatürk İlkeleri Ve İnkılap Tarihi Enstitüsü

İçerik Dosyası:

Web adresi:

Web adresi henüz eklenmemiş. Eklemek için düzenle simgesine tıklayınız.

Operatör:

Seda Gökmen

Güncelleyen:

Seda Gökmen

Özet:

I. Dünya Savaşı sonrası yurdun işgale uğraması üzerine Türk ulusu, Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşlarının önderliğinde Kurtuluş Savaşı'nı başlatmıştır. Bir taraftan savaş başarıya ulaştırılmaya çalışılırken bir taraftan da ulusal örgütlenme çabası sürdürülmüştür. Ülkenin sağlık ve sosyal yardım işleriyle uğraşmak üzere ilk kez, 2 Mayıs 1920 tarihinde Sıhhiye ve Muaveneti içtimaiye Vekâleti adıyla ayrı bir bakanlık kurulmuştur. Yeni kurulan bu bakanlık yalnızca sağlık ve sosyal yardım işleriyle değil Kurtuluş Savaşı yıllarında göç ve göçmen yerleştirme işleriyle de görevlendirilmiştir. Başlangıçta sağlık hizmetlerinin kesintiye uğratılmaması için var olan sağlık sistemiyle bazı kanun ve tüzükler, yerlerine yenileri konuncaya kadar korunmuştur. Bu yıllarda sağlık politikasında başlıca hedefler, bulaşıcı ve salgın hastalıklarla savaşmak, koruyucu önlemler almak, çocuk ölümlerini azaltıp nüfusu arttırmak, yurt dışından gelebilecek hastalıklara karşı önlem almak, göç ve göçmen sorunlarını çözmek, gerekli yasaları çıkarmak ve merkezi otorite sağlamaktır. Kurtuluş Savaşı yıllarında sağlık ve sosyal yardımla doğrudan ilgili birçok kanun yanında, illerin yönetimi ve Zonguldak maden işçilerine ilişkin kanunlar gibi yardımcı kanunlar da çıkarılarak toplum sağlığı korunmaya çalışılmıştır. Kurtuluş Savaşı sonunda imzalanan Lozan Barışı ile siyasal varlığımız yabancı devletlerce tanınırken, uzun yıllardır bir kapitülasyon olarak varlığını sürdüren İstanbul Sağlık İşleri Yüksek Kurulu da kaldırılmıştır. Cumhuriyetin ilanıyla başlayan dönemde sağlık politikasındaki hedefler, devlet sağlık örgütünü genişletmek, sağlık personeli sayısını artırmak, meslekte uzmanlaşmışları devlet sağlık kuruluşlarında tutmak, bulaşıcı ve salgın hastalıklarla örgütsel bir savaşa girişmek, yaygın sağlık hizmeti sunmak, koruyucu sağlığı ön planda tutarak gerekli tedavi kurumlarını açmak, ilgili yasaları çıkarmak ve kurumlar arasında işbirliği ve her alanda devlet denetimi sağlamak biçiminde belirlenmiştir. Cumhuriyetin ilk on yıllık döneminde, sağlık personel sayısını artırmak üzere yeni okullar açılıp, kurslar düzenlenmiş, doktorsuz yerlere doktor göndermek, yaygın sağlık hizmeti vermek için 1923'de çıkarılan "Zorunlu Hizmet Yasası" çerçevesinde Doğu'ya gidecek doktorlara özendirici koşullar sunulmuştur. Dr. Refik Saydam'ın 3. kez Sağlık Bakanlığı'na getirildiği 1925 yılından itibaren sıtma, frengi ve trahom gibi halk arasında çok yaygın hastalıklarla yapılan örgütlü çalışmalara, çıkarılan kanunlarla da etkinlik kazandırılmış ve başarılı sonuçlar XTV alınmıştır. Toplanan Ulusal Türk Tıp Kongreleri, ülkenin sağlık sorunlarına çözüm üretirken, zamanın hükümet politikalarının ve Sağlık Bakanlığı çalışmalarının yönlendirilmesinde de etkili olmuştur. Bu dönemde tıbbın her dalında ve her yerde halk sağlığını korumaya ve devlet denetimi sağlamaya yönelik birçok kanun Çıkarılmıştır. Bunlardan bazıları bugün de yürürlüktedir. Halk sağlığını koruma işinde yalnızca kanunlarla yaptırım yoluna gidilmeyip, eğitim yoluyla halka sağlık bilinci kazandırılmasına çalışılmıştır. Çocuk ve gençlerin sağlığının korunması için kanunlarda yer alan hükümlerle geleceğe yatırım yapılmış, halka ücretsiz tedavi olanaklarının sunulmasıyla, yoksul ve yaşlıların, gelişme çağındaki çocukların, gebe kadınların gerek iş yaşamında, gerek toplumsal yaşamda sağlıklarını korumaya yönelik kanun hükümleri ve uygulamalarla ilk on yıllık Cumhuriyet döneminde koruyucu, kapsayıcı, insancıl ve devletçilik ilkesi doğrultusunda bir sağlık politikası izlenmiştir.

I. Dünya Savaşı sonrası yurdun işgale uğraması üzerine Türk ulusu, Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşlarının önderliğinde Kurtuluş Savaşı'nı başlatmıştır. Bir taraftan savaş başarıya ulaştırılmaya çalışılırken bir taraftan da ulusal örgütlenme çabası sürdürülmüştür. Ülkenin sağlık ve sosyal yardım işleriyle uğraşmak üzere ilk kez, 2 Mayıs 1920 tarihinde Sıhhiye ve Muaveneti içtimaiye Vekâleti adıyla ayrı bir bakanlık kurulmuştur. Yeni kurulan bu bakanlık yalnızca sağlık ve sosyal yardım işleriyle değil Kurtuluş Savaşı yıllarında göç ve göçmen yerleştirme işleriyle de görevlendirilmiştir. Başlangıçta sağlık hizmetlerinin kesintiye uğratılmaması için var olan sağlık sistemiyle bazı kanun ve tüzükler, yerlerine yenileri konuncaya kadar korunmuştur. Bu yıllarda sağlık politikasında başlıca hedefler, bulaşıcı ve salgın hastalıklarla savaşmak, koruyucu önlemler almak, çocuk ölümlerini azaltıp nüfusu arttırmak, yurt dışından gelebilecek hastalıklara karşı önlem almak, göç ve göçmen sorunlarını çözmek, gerekli yasaları çıkarmak ve merkezi otorite sağlamaktır. Kurtuluş Savaşı yıllarında sağlık ve sosyal yardımla doğrudan ilgili birçok kanun yanında, illerin yönetimi ve Zonguldak maden işçilerine ilişkin kanunlar gibi yardımcı kanunlar da çıkarılarak toplum sağlığı korunmaya çalışılmıştır. Kurtuluş Savaşı sonunda imzalanan Lozan Barışı ile siyasal varlığımız yabancı devletlerce tanınırken, uzun yıllardır bir kapitülasyon olarak varlığını sürdüren İstanbul Sağlık İşleri Yüksek Kurulu da kaldırılmıştır. Cumhuriyetin ilanıyla başlayan dönemde sağlık politikasındaki hedefler, devlet sağlık örgütünü genişletmek, sağlık personeli sayısını artırmak, meslekte uzmanlaşmışları devlet sağlık kuruluşlarında tutmak, bulaşıcı ve salgın hastalıklarla örgütsel bir savaşa girişmek, yaygın sağlık hizmeti sunmak, koruyucu sağlığı ön planda tutarak gerekli tedavi kurumlarını açmak, ilgili yasaları çıkarmak ve kurumlar arasında işbirliği ve her alanda devlet denetimi sağlamak biçiminde belirlenmiştir. Cumhuriyetin ilk on yıllık döneminde, sağlık personel sayısını artırmak üzere yeni okullar açılıp, kurslar düzenlenmiş, doktorsuz yerlere doktor göndermek, yaygın sağlık hizmeti vermek için 1923'de çıkarılan "Zorunlu Hizmet Yasası" çerçevesinde Doğu'ya gidecek doktorlara özendirici koşullar sunulmuştur. Dr. Refik Saydam'ın 3. kez Sağlık Bakanlığı'na getirildiği 1925 yılından itibaren sıtma, frengi ve trahom gibi halk arasında çok yaygın hastalıklarla yapılan örgütlü çalışmalara, çıkarılan kanunlarla da etkinlik kazandırılmış ve başarılı sonuçlar XTValınmıştır. Toplanan Ulusal Türk Tıp Kongreleri, ülkenin sağlık sorunlarına çözüm üretirken, zamanın hükümet politikalarının ve Sağlık Bakanlığı çalışmalarının yönlendirilmesinde de etkili olmuştur. Bu dönemde tıbbın her dalında ve her yerde halk sağlığını korumaya ve devlet denetimi sağlamaya yönelik birçok kanun Çıkarılmıştır. Bunlardan bazıları bugün de yürürlüktedir. Halk sağlığını koruma işinde yalnızca kanunlarla yaptırım yoluna gidilmeyip, eğitim yoluyla halka sağlık bilinci kazandırılmasına çalışılmıştır. Çocuk ve gençlerin sağlığının korunması için kanunlarda yer alan hükümlerle geleceğe yatırım yapılmış, halka ücretsiz tedavi olanaklarının sunulmasıyla, yoksul ve yaşlıların, gelişme çağındaki çocukların, gebe kadınların gerek iş yaşamında, gerek toplumsal yaşamda sağlıklarını korumaya yönelik kanun hükümleri ve uygulamalarla ilk on yıllık Cumhuriyet döneminde koruyucu, kapsayıcı, insancıl ve devletçilik ilkesi doğrultusunda bir sağlık politikası izlenmiştir.

Bu eser henüz bir kaynakçada yer almıyor.

Yaptığı atıflar
Aldığı atıflar

Atıf yapılan eser:

Bu eserin yaptığı atıf bulunmuyor.

Mehmet TEMEL

“Atatürk Döneminde Türkiye'de Sıtma Mücadelesi”

Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi.

Makale Türkçe Tarih Türkiye Cumhuriyeti 20. yy Anadolu

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

Eser istatistikleri yükleniyor...