III. Murat Döneminde Divân-ı Hümâyûn Gündeminde Osmanlı Köyü ve Köylüsü

Tez Türkçe Sosyal Bilimler× Tarih× Siyaset× Sosyoloji× İktisat× Osmanlı× 16. yy× Anadolu×

Künye:

Yazarlar:

Savaş YILMAZ

Ekle

Danışmanlar:

Ahmet GÜNEŞ

Ekle

Yayın Yılı:

2017

Yayın Yeri:

Ankara

Seviye:

DOKTORA

Kurum:

Gazi Üniversitesi

Bölüm:

Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Anabilim Dalı / Yeniçağ Tarihi Bilim Dalı

İçerik Dosyası:

Web adresi:

Web adresi henüz eklenmemiş. Eklemek için düzenle simgesine tıklayınız.

Operatör:

Satiye Aytunca

Güncelleyen:

Yağız Fatih Nazlıer

Özet:

Bu çalışmada, III. Murat Döneminde Divan-ı Hümâyûn gündeminde osmanlı köyü ve köylüsü mühimme defterlerine dayanılarak incelenmiştir. Osmanlı Devleti'nin taşra teşkilatında önemli bir yere sahip olan karyelerin (köylerin), XVI. yüzyılın ikinci yarısında nasıl yapılandıkları, köy oluşumunda hangi özelliklerin ön plana çıktığı, köy hudutlarının belirlenmesinde hangi ölçütlere bakıldığı, köyün demografik yapısının köy oluşumundaki yeri ve önemi tespit edilmiştir. Çalışmamızda; serhad köylerinde yaşanan ve gelişen hadiselerin merkezî hükümette nasıl yankılandığı ele alınıp açıklanmıştır. Köylülerle; konar-göçer Türkmenler, Kürtler ile Çingeneler arasında yaşanan sorunların neler olduğu, köylülerin eşkıyalar ve ehl-i örf, ehl-i şer'le yaşamış oldukları sorunlar, bu sorunların "mühimme defterlerine" yansımaları, köylülerin yapılan haksızlıklar karşısında nasıl bir tavır aldıkları tetkik edilmiştir. Köylülerin, ehl-i örf, ehl-i şer' ve eşkıyalar tarafından gelir kapısı olarak görülerek bunların çeşitli zulümlerine maruz kaldığı belirtilmiştir. Ardından Divan-ı Hümâyûn'un, köylünün hak aramasında icra ettiği fonksiyonu ile dönemin padişahı III. Murat'ın taşrada önemli bir üretim merkezî olan köylerin muhafazası hususunda göstermiş gayretleri, incelenip araştırılmıştır. Bu araştırma sayesinde; XVI. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı Devleti'nin taşradaki önemli bir üretim gücü olan köylerde yaşanan hadiselerin, merkezî hükümet tarafından nasıl değerlendirildiği, devletin köy ve köylülere nasıl baktığı, belgelere dayanılarak değerlendirilmiştir. Osmanlı Devleti'nin, dâhili (genellikle Anadolu ve Rumili Eyaletleri ile Şam Eyaletlerinde) bölgelerinde bulunan köyleriyle, sınır boylarındaki köylerinde, meydana gelen olayların farklılıkları ortaya konularak; sınır boylarındaki köylerde, devletin varlığına karşı isyan hareketleri yaşanmışken, devletin dâhili (genellikle Anadolu ve Rumili Eyaletleri ile Şam Eyaletlerinde) bölgelerinde bulunan köylerde, yaşanan olayların isyan nitelikli olmadığı, ehl-i örf, ehl-i şer ile eşkıyaların zulmüne karşı hak arama ya da zulme mani olmak için yapılan bir eylem olduğu belirtilmiştir. XVI. yüzyılın ikinci yarısında yaşanılan bütün sorunlar karşısında devletin; gerekli önlemleri alıp eşkıyalık olaylarını bastırmaya çalışmış olduğu ve bozulan kamu düzenini yeniden tesis etmek için mücadele etmiş olduguna değinilmiştir.