III. Murat Döneminde Eşkıya Suhtelerle Yapılan Müzakere Üzerine Bir Değerlendirme

Makale Türkçe Sosyal Bilimler× Tarih× Siyaset× Sosyoloji× İktisat× Folklor× Osmanlı× 16. yy× Anadolu× 17. yy×

Künye:

Yazarlar:

Savaş YILMAZ

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2018

Yayınlandığı Eser:

Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

Cilt:

Sayı:

Sayfa Aralığı:

61-82

İçerik Dosyası:

Web adresi:

http://dergipark.gov.tr/download/article-file/614395

Operatör:

Satiye Aytunca

Güncelleyen:

Satiye Aytunca

Özet:

III. Murat döneminde suhte eşkıyalar, güç merkezi haline gelerek devletle müzakere
yapmışlardı. Bu durum reâyâ üzerinde olumsuzluklara sebep olmuştu. XVI. yüzyılın
ikinci yarısında Kanun-ı Kadimin bozulması, devlet kurumlarında bozulmalar meydana
getirmişti. Eğitim–öğretim kurumu medreselerde bozulmalar meydana gelmişti.
Medreselerde iyi tahsil görmeden mezun olan öğrencilerden (suhte/softa) bazıları, işsiz
güçsüz olmaları nedeniyle, devletin de iç ve dış sorunlarla uğraşmasını fırsat bilerek
güvenliğin zor sağlandığı köylere girerek köylülere çeşitli zulümler yapmışlardı.
Gruplar halinde gezip köyler basarak köylülere çeşitli zulümler yapan eşkıya suhtelere
karşı köylüler; gerek taşradaki ehl-i örf ile ehl-i şer’e, gerekse merkezi yönetime arz-ı
hallerle durumlarını arz etmişlerdi.
III. Murat, devletin içerisinde bulunduğu koşulları da göz önüne alarak eşkıya suhte
temsilcileri ile bir araya gelinip bu sorunun müzakere yoluyla çözümü için gayret sarf
etmişti. Devletin, eşkıya suhteleri muhatap alması, bunların varlığını tanıması anlamına
gelmekteydi. Buna rağmen merkezi yönetim, siyasi saiklerle hareket etmeyen eşkıya
suhtelerle anlaşma yollarını arayarak bu sorunu ortada kaldırmayı amaçlamıştı. Merkezî
yönetim, sorunun çözümünde ya güvenlikçi ya da barışçıl yöntemlerle hareket etmiş;
ancak, sorunu tamamen ortadan kaldırmaya yönelik tedbirler almamıştı. Şöyle ki,
sorunun ana kaynağını oluşturan medreselerin ıslahı yönünde ciddi tedbirler alarak
medreseleri ıslah edip eğitim-öğretim programlarını yenileyememişti.
III. Murat’ın, eşkıya suhtelere müzakereci yaklaşımı ve genel af ilan etmesi sorunun
çözümünde muvaffakiyet sağlamadığı gibi eşkıya suhtelerin zulümleri, taşradaki ehl-i
örf ve ehl-i şer’ ile reâyâ üzerinde baskı oluşturarak XVII. ikinci yarısına kadar da
sürmüştü.

III. Murat döneminde suhte eşkıyalar, güç merkezi haline gelerek devletle müzakere 
yapmışlardı. Bu durum reâyâ üzerinde olumsuzluklara sebep olmuştu. XVI. yüzyılın 
ikinci yarısında Kanun-ı Kadimin bozulması, devlet kurumlarında bozulmalar meydana 
getirmişti. Eğitim–öğretim kurumu medreselerde bozulmalar meydana gelmişti. 
Medreselerde iyi tahsil görmeden mezun olan öğrencilerden (suhte/softa) bazıları, işsiz 
güçsüz olmaları nedeniyle, devletin de iç ve dış sorunlarla uğraşmasını fırsat bilerek 
güvenliğin zor sağlandığı köylere girerek köylülere çeşitli zulümler yapmışlardı. 
Gruplar halinde gezip köyler basarak köylülere çeşitli zulümler yapan eşkıya suhtelere 
karşı köylüler; gerek taşradaki ehl-i örf ile ehl-i şer’e, gerekse merkezi yönetime arz-ı 
hallerle durumlarını arz etmişlerdi.
III. Murat, devletin içerisinde bulunduğu koşulları da göz önüne alarak eşkıya suhte 
temsilcileri ile bir araya gelinip bu sorunun müzakere yoluyla çözümü için gayret sarf 
etmişti. Devletin, eşkıya suhteleri muhatap alması, bunların varlığını tanıması anlamına 
gelmekteydi. Buna rağmen merkezi yönetim, siyasi saiklerle hareket etmeyen eşkıya 
suhtelerle anlaşma yollarını arayarak bu sorunu ortada kaldırmayı amaçlamıştı. Merkezî 
yönetim, sorunun çözümünde ya güvenlikçi ya da barışçıl yöntemlerle hareket etmiş;
ancak, sorunu tamamen ortadan kaldırmaya yönelik tedbirler almamıştı. Şöyle ki, 
sorunun ana kaynağını oluşturan medreselerin ıslahı yönünde ciddi tedbirler alarak 
medreseleri ıslah edip eğitim-öğretim programlarını yenileyememişti. 
III. Murat’ın, eşkıya suhtelere müzakereci yaklaşımı ve genel af ilan etmesi sorunun 
çözümünde muvaffakiyet sağlamadığı gibi eşkıya suhtelerin zulümleri, taşradaki ehl-i 
örf ve ehl-i şer’ ile reâyâ üzerinde baskı oluşturarak XVII. ikinci yarısına kadar da 
sürmüştü.