Sosyolojik Düşüncede Avrupa-merkezcilik, Ötekileştirme ve Oryantalist Söylem Üzerine Post-kolonyal Bir Okuma ve Eleştirisi

Modernite, uzun bir zamandır tüm dünyada, Avrupa-merkezci bir ideolojiyle
suç ortaklığı yapmasına ve özünde barındırdığı çelişkilerin bağdaşmazlığına rağ-
men, bilgi üretimi ve disiplinlerin teorik çerçevesini belirlemede hâkim paradig-
ma olmayı sürdürmektedir. Avrupa-merkezci ideolojiyle girişilen suçun iştirakçi-
lerinden bir diğeri de modernliğin kendi kendini gözleme tarzı olarak ve onunla
birlikte gelişen, aralarında totolojik bir görünüm sergileyen sosyolojidir. Moder-
nitenin özünde barındırdığı çelişkilerin bağdaşmazlığı, yadsıma, inkâr vs. öteki-
leştirme nosyonunu kaçınılmaz kılar. Sosyolojik literatürde ötekileştirme, özcü
bir yaklaşımla Batıda yaşanan tarihsel sürecin tek doğru ve evrensel olduğu iddi-
asıyla geliştirilen tarih yazımında, sömürgeleştirme faaliyetlerine koşut olarak
geliştirilen oryantalist söylemde, ideal tiplerin oluşturulması gibi konularda refe-
rans noktası olmuştur. Bu makale, modernite ve sosyolojideki teorik çerçeve ve
anlatının Avrupa-merkezci bir söylem barındırmasından hareketle post-kolonyal
teoriye göre eleştirisini yapmayı amaçlamaktadır. Ötekileştirmeyen bir paradig-
manın izini sürerken post-kolonyal teorinin karşılaştığı zorluklar ve açmazları
ortaya koymak da bu çalışmanın bir diğer amacı olacaktır. Çalışma, post-kolonyal
teorinin sosyolojideki oryantalist söylem üzerinden hâkim paradigmayı eleştirir-
ken self-oryantalizmin ağına düştüğü hususları belirtmek suretiyle özgün olmayı
hedeflemektedir.

Modernite, uzun bir zamandır tüm dünyada, Avrupa-merkezci bir ideolojiyle 
suç ortaklığı yapmasına ve özünde barındırdığı çelişkilerin bağdaşmazlığına rağ-
men, bilgi üretimi ve disiplinlerin teorik çerçevesini belirlemede hâkim paradig-
ma olmayı sürdürmektedir. Avrupa-merkezci ideolojiyle girişilen suçun iştirakçi-
lerinden bir diğeri de modernliğin kendi kendini gözleme tarzı olarak ve onunla 
birlikte gelişen, aralarında totolojik bir görünüm sergileyen sosyolojidir. Moder-
nitenin özünde barındırdığı çelişkilerin bağdaşmazlığı, yadsıma, inkâr vs. öteki-
leştirme nosyonunu kaçınılmaz kılar. Sosyolojik literatürde ötekileştirme, özcü 
bir yaklaşımla Batıda yaşanan tarihsel sürecin tek doğru ve evrensel olduğu iddi-
asıyla geliştirilen tarih yazımında, sömürgeleştirme faaliyetlerine koşut olarak 
geliştirilen oryantalist söylemde, ideal tiplerin oluşturulması gibi konularda refe-
rans noktası olmuştur. Bu makale, modernite ve sosyolojideki teorik çerçeve ve 
anlatının Avrupa-merkezci bir söylem barındırmasından hareketle post-kolonyal 
teoriye göre eleştirisini yapmayı amaçlamaktadır. Ötekileştirmeyen bir paradig-
manın izini sürerken post-kolonyal teorinin karşılaştığı zorluklar ve açmazları 
ortaya koymak da bu çalışmanın bir diğer amacı olacaktır. Çalışma, post-kolonyal 
teorinin sosyolojideki oryantalist söylem üzerinden hâkim paradigmayı eleştirir-
ken self-oryantalizmin ağına düştüğü hususları belirtmek suretiyle özgün olmayı 
hedeflemektedir.