Oryantalizm-Postkolonyalizm ve Sanat

Makale Türkçe Sosyal Bilimler× Tarih× Siyaset× Sosyoloji× Kuzey Afrika× Güney Asya× Felsefe× Avrupa× Amerika× Çağdaş×

Künye:

Yazarlar:

Yunus KAYA

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2017

Yayınlandığı Eser:

İdil Dergisi

Cilt:

Sayı:

Sayfa Aralığı:

647-665

İçerik Dosyası:

İndirmek için tıklayınız

Web adresi:

Web adresi henüz eklenmemiş. Eklemek için düzenle simgesine tıklayınız.

Operatör:

Satiye Aytunca

Güncelleyen:

Satiye Aytunca

Özet:

Antikçağdan beri Batı Dünyası, gerek sosyo-ekonomik ve gerekse de kültürel
açıdan kendisinden neredeyse tamamen farklı olan Doğu’nun egzotizmi ve doğal
kaynaklarıyla ilgilenmektedir. Tahakküm felsefesiyle hareket eden Batı, Doğu’ya karşı
tüm pratiklerinde akademik bir kimlik kazandırma ve taleplerini meşrulaştırma çabası
içerisinde olmuştur. Akademik, düşünce ve sanat çalışmalarıyla maskelenen oryantalizm,
sömürge girişimlerini besleyen bir projeydi. Öylece, bir yandan oryantalizmin çatısı
altında Doğu’ya ilişkin üretilen bilgi ile kolonyalizm/sömürgecilik faaliyetleri geliştirildi,
öte yandan sömürge kanalıyla elde edilen kaynaklarla da oryantalizm finanse edilerek
sömürgecilik devam ettirildi. İkinci Dünya Savaşı sonrasında Amerika'nın üstünlüğü ele
almasıyla Avrupa ülkeleri doğudaki hâkimiyetlerini kaybetti. Amerika merkezli bu yeni
dönemde hemen her düşünce/disiplin: poststrüktüraliz, postmodernizm, postmarksizm,
postkolonyalizm gibi, “post” önekini aldı. Postmodernizm ve postkolonyalizm gibi bazı
disiplinler “post” önekiyle, “ikircil”liğe neden olup çeşitli tartışmalarla
sorunsallaştırıldılar. R. J. Yung’ın “trikontinental” (Latin Amerika, Asya ve Afrika)
olarak adlandırdığı ülkelerin halkları, oryantalizme ve sömürgeci ülkelere karşı eleştirel
bir tutum sergiledi. Bu uyanışla, özellikle de 1950-1960’lardan sonra, sömürgecilikten
kurtulan (sömürgeciliğin kabuk değiştirmesi) ülke halklarının; edebiyatçıların,
düşünürlerin vs. Batı karşıtı “postkolonyal eleştiri”leriydi. Transforme olan sömürgecilik
postkolonyalist uygulamalarla emperyalist pratiklerin en beter biçimi olarak devam etti.
Oryantalizmin sanatsal, felsefi ve bilimsel özelliklerinden hareketle (düşünce yapısı
itibariyle) Rönesans’tan modern oryantalizme ve günümüze kadar resimde, sinemada,
edebiyatta hatta İstanbul Bienali'ne kadar bir kısım örneklerle anlatılmıştır. Bu bağlamda,
Batı tarafından üretilen “oryantalizm” maskesi altında yatan siyasi, iktisadi ve kültürel
arka plandaki gerçekleri sorgulamak, “postkolonyalizm” ile ilişkisini irdelemek bu
makalenin en temel amacıdır. Ayrıca, “kolonyalizm”, “oryantaizm”/neo-oryantalizm ve
“postlolonyalizm”in: ontolojik, epistemolojik, sosyolojik bakımdan incelemek makalenin bir diğer amacıdır.

Antikçağdan beri Batı Dünyası, gerek sosyo-ekonomik ve gerekse de kültürel 
açıdan kendisinden neredeyse tamamen farklı olan Doğu’nun egzotizmi ve doğal 
kaynaklarıyla ilgilenmektedir. Tahakküm felsefesiyle hareket eden Batı, Doğu’ya karşı 
tüm pratiklerinde akademik bir kimlik kazandırma ve taleplerini meşrulaştırma çabası 
içerisinde olmuştur. Akademik, düşünce ve sanat çalışmalarıyla maskelenen oryantalizm, 
sömürge girişimlerini besleyen bir projeydi. Öylece, bir yandan oryantalizmin çatısı 
altında Doğu’ya ilişkin üretilen bilgi ile kolonyalizm/sömürgecilik faaliyetleri geliştirildi, 
öte yandan sömürge kanalıyla elde edilen kaynaklarla da oryantalizm finanse edilerek 
sömürgecilik devam ettirildi. İkinci Dünya Savaşı sonrasında Amerika'nın üstünlüğü ele 
almasıyla Avrupa ülkeleri doğudaki hâkimiyetlerini kaybetti. Amerika merkezli bu yeni 
dönemde hemen her düşünce/disiplin: poststrüktüraliz, postmodernizm, postmarksizm, 
postkolonyalizm gibi, “post” önekini aldı. Postmodernizm ve postkolonyalizm gibi bazı 
disiplinler “post” önekiyle, “ikircil”liğe neden olup çeşitli tartışmalarla 
sorunsallaştırıldılar. R. J. Yung’ın “trikontinental” (Latin Amerika, Asya ve Afrika) 
olarak adlandırdığı ülkelerin halkları, oryantalizme ve sömürgeci ülkelere karşı eleştirel 
bir tutum sergiledi. Bu uyanışla, özellikle de 1950-1960’lardan sonra, sömürgecilikten 
kurtulan (sömürgeciliğin kabuk değiştirmesi) ülke halklarının; edebiyatçıların, 
düşünürlerin vs. Batı karşıtı “postkolonyal eleştiri”leriydi. Transforme olan sömürgecilik 
postkolonyalist uygulamalarla emperyalist pratiklerin en beter biçimi olarak devam etti. 
Oryantalizmin sanatsal, felsefi ve bilimsel özelliklerinden hareketle (düşünce yapısı 
itibariyle) Rönesans’tan modern oryantalizme ve günümüze kadar resimde, sinemada, 
edebiyatta hatta İstanbul Bienali'ne kadar bir kısım örneklerle anlatılmıştır. Bu bağlamda, 
Batı tarafından üretilen “oryantalizm” maskesi altında yatan siyasi, iktisadi ve kültürel 
arka plandaki gerçekleri sorgulamak, “postkolonyalizm” ile ilişkisini irdelemek bu 
makalenin en temel amacıdır. Ayrıca, “kolonyalizm”, “oryantaizm”/neo-oryantalizm ve 
“postlolonyalizm”in: ontolojik, epistemolojik, sosyolojik bakımdan incelemek makalenin bir diğer amacıdır.