XVI. Yüzyıl Anadolusunda Dış Göçler: Şarkiyan

Makale

Künye:

Yazarlar:

Alpaslan DEMİR

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2011

Yayınlandığı Eser:

Karadeniz Araştırmaları Dergisi

Cilt:

Sayı:

Sayfa Aralığı:

51-66

İçerik Dosyası:

Web adresi:

http://htwww.karam.org.tr/Makaleler/317187354_alparslan%20demir.pdf

Operatör:

Esra Aydın

Güncelleyen:

Esra Aydın

Özet:

Osmanlı Devleti’nin, idari, sosyal ve ekonomik yapısı ile ilgili verileri kapsaması bakımından tahrir defterleri mevcut arşiv kaynakları içerisinde ayrı
bir öneme sahiptir. Tahrir Defterleri ışığında Osmanlı Devleti’nin pek çok şehri
sosyo‐ekonomik yapı bakımından incelenmiştir. Tahrir defterleriçerçevesinde
Anadolu’nun çeşitli şehir ve sancaklarını çalışan araştırmacıla
rın hem fikir olduğu konu 16. yüzyıl Anadolu’sunda bir nüfus artışı yaşandığıdır. Genel itibariyle araştırmacıların ekseriyeti, çalıştıkları bölgelerde
ki nüfusun yüzyıl içerisinde iki katına çıktığını ifade etmekte ve aşırı bir nüfus artışından bahsetmektedir. Mevcut nüfus artışına karşın, Türkiye sınırları
içinde kalan bölgeler için yapılmış olan tahrir çalışmalarında, demografik y
apının açıklanması açısından çok önemli olan, Osmanlı/Anadolu dışından
yada içinden gelen ve nüfus artışına katkı yapan göç konusu ya hiç incelenmemiş ya da istatistiklere yer verilmedensadece bir iki paragraf bahsedilerek geçiştirilmiştir. Tahrir Defterlerinde mevcut dış göç verileri
arasında şarkî, şarkiyân ya da şarklu şeklinde geçen kayıtlar dikkat çekmektedir. Tahrir Defterlerinde geçen şark kavramının ne olduğu münferit bir çalışma yapılmadığından dolayı tam olarak açıklığa kavuşturulamamıştır.
Tahrir Defterleri ekseninde yapacağımız bu çalışmada, Orta ve Doğu Ana
dolu’da mevcut 50’den fazla şehir yada kasaba merkezine ait veriler çer
çevesinde şark tabirinin ne anlam ifade ettiği ortaya konulmaya ve bu veriler dış göç bağlamında değerlendirilmeye çalışılacaktır.

Osmanlı Devleti’nin, idari, sosyal ve ekonomik yapısı ile ilgili verileri kapsaması bakımından tahrir defterleri mevcut arşiv kaynakları içerisinde ayrı 
bir öneme sahiptir. Tahrir Defterleri ışığında Osmanlı Devleti’nin pek çok şehri 
sosyo‐ekonomik yapı bakımından incelenmiştir. Tahrir defterleriçerçevesinde 
Anadolu’nun  çeşitli  şehir  ve  sancaklarını  çalışan  araştırmacıla
rın  hem  fikir olduğu  konu  16.  yüzyıl  Anadolu’sunda  bir  nüfus  artışı  yaşandığıdır.  Genel itibariyle  araştırmacıların  ekseriyeti,  çalıştıkları  bölgelerde
ki  nüfusun  yüzyıl içerisinde  iki  katına  çıktığını  ifade  etmekte  ve  aşırı  bir  nüfus  artışından bahsetmektedir.  Mevcut nüfus  artışına karşın,  Türkiye  sınırları
içinde  kalan bölgeler için yapılmış olan tahrir çalışmalarında, demografik y
apının açıklanması  açısından  çok  önemli olan,  Osmanlı/Anadolu  dışından
yada içinden gelen ve  nüfus artışına katkı yapan göç konusu ya hiç incelenmemiş ya da  istatistiklere  yer  verilmedensadece  bir  iki  paragraf  bahsedilerek geçiştirilmiştir.  Tahrir  Defterlerinde  mevcut  dış  göç  verileri 
arasında  şarkî, şarkiyân  ya  da  şarklu  şeklinde  geçen  kayıtlar  dikkat  çekmektedir.  Tahrir Defterlerinde  geçen  şark  kavramının  ne  olduğu  münferit  bir  çalışma yapılmadığından  dolayı  tam  olarak  açıklığa  kavuşturulamamıştır.
Tahrir Defterleri  ekseninde  yapacağımız  bu  çalışmada,  Orta  ve  Doğu  Ana
dolu’da mevcut 50’den fazla şehir yada kasaba merkezine ait veriler çer
çevesinde şark tabirinin  ne  anlam  ifade  ettiği  ortaya  konulmaya  ve  bu  veriler dış  göç bağlamında değerlendirilmeye çalışılacaktır.