The Yörüks of Ottoman Western Thrace in the Sixteenth Century

Tez Türkçe Tarih× Balkan× Osmanlı× 16. yy×

Künye:

Yazarlar:

Harun YENİ

Ekle

Danışmanlar:

Halil İNALCIK

Ekle

Yayın Yılı:

2013

Yayın Yeri:

Ankara

Seviye:

DOKTORA

Kurum:

İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi

Bölüm:

Tarih Bölümü

İçerik Dosyası:

Web adresi:

Web adresi henüz eklenmemiş. Eklemek için düzenle simgesine tıklayınız.

Operatör:

Tayfun Demirhan

Güncelleyen:

Yağız Fatih Nazlıer

Özet:

Bu çalışma esas olarak onaltıncı yüzyıla ait mâli ve askerî kayıtlar üzerinden Osmanlı Batı Trakyası'ndaki yörüklerin mahiyetini sorgulamaktadır. İlk önce, antropoloji ve coğrafya gibi diğer disiplinlerde hareketli sosyal topluluklar için kullanılan kavramlar hakkındaki mevcut tartışmalar sunularak, terminoloji üzerinde bir uzlaşma olmadığı ve hem kavramların kendi içinde hem de kavramlar arasında bir çeşitliliğin mevcut olduğu ortaya konulmuştur. Bu teorik arka plana paralel olarak, çeşitlilik mefhumunun yörüklerin yaşam biçimlerinde önemli bir rol oynadığı savunulmaktadır. Bu durum yörüklerin kaydedilme biçimlerine de yansımakla beraber, her farklı kayıt biçimi farklı bir yaşam biçimi anlamına da gelmemektedir. Demürhisar, Drama, Yenice-i Karasu ve Gümülcine kazâlarındaki yörük varlığı bu bağlam içerisinde değerlendirilmiştir. Sonrasında, bu bölgelerdeki yörüklerin askerî boyutu irdelenmiştir. Batı Trakya örneği üzerinden Osmanlı Rumelisi'ndeki yörük teşkilatının kökenleri ve kuruluşu meseleleri tartışılmıştır. Bu bağlamda teşkilatın çağdaş diğer yardımcı kuvvetlerle benzerlik ve farklılıkları da değerlendirilmiştir. Yörük teşkilatı için hâsıl olan kanunlar ile zamanla bu kanunlarda yapılan değişiklikler, süreç içerisinde teşkilatta meydana gelen değişmeleri görmek açısından ele alınmıştır. Askerîliğin bölgedeki yörükler arasındaki boyutları, tahrir kayıtları ve yörük defterleri üzerinden literatüre revizyonist bir yaklaşımla değerlendirilmiştir. Bununla bağlantılı olarak yörük defterlerinin yapısı sorgulanmış ve askerî olarak kaydedilen yörüklerle kaydedilmeyenler arasındaki ilişki ortaya konulmuştur.

Bu çalışma esas olarak onaltıncı yüzyıla ait mâli ve askerî kayıtlar üzerinden Osmanlı Batı Trakyası'ndaki yörüklerin mahiyetini sorgulamaktadır. İlk önce, antropoloji ve coğrafya gibi diğer disiplinlerde hareketli sosyal topluluklar için kullanılan kavramlar hakkındaki mevcut tartışmalar sunularak, terminoloji üzerinde bir uzlaşma olmadığı ve hem kavramların kendi içinde hem de kavramlar arasında bir çeşitliliğin mevcut olduğu ortaya konulmuştur. Bu teorik arka plana paralel olarak, çeşitlilik mefhumunun yörüklerin yaşam biçimlerinde önemli bir rol oynadığı savunulmaktadır. Bu durum yörüklerin kaydedilme biçimlerine de yansımakla beraber, her farklı kayıt biçimi farklı bir yaşam biçimi anlamına da gelmemektedir. Demürhisar, Drama, Yenice-i Karasu ve Gümülcine kazâlarındaki yörük varlığı bu bağlam içerisinde değerlendirilmiştir.Sonrasında, bu bölgelerdeki yörüklerin askerî boyutu irdelenmiştir. Batı Trakya örneği üzerinden Osmanlı Rumelisi'ndeki yörük teşkilatının kökenleri ve kuruluşu meseleleri tartışılmıştır. Bu bağlamda teşkilatın çağdaş diğer yardımcı kuvvetlerle benzerlik ve farklılıkları da değerlendirilmiştir. Yörük teşkilatı için hâsıl olan kanunlar ile zamanla bu kanunlarda yapılan değişiklikler, süreç içerisinde teşkilatta meydana gelen değişmeleri görmek açısından ele alınmıştır. Askerîliğin bölgedeki yörükler arasındaki boyutları, tahrir kayıtları ve yörük defterleri üzerinden literatüre revizyonist bir yaklaşımla değerlendirilmiştir. Bununla bağlantılı olarak yörük defterlerinin yapısı sorgulanmış ve askerî olarak kaydedilen yörüklerle kaydedilmeyenler arasındaki ilişki ortaya konulmuştur.