Osmanlı Basın Tarihine Bir Katkı: Gazetelerin Yayınlanma Amaçları Üzerine (1831-1876)

Makale Türkçe Tarih×

Künye:

Yazarlar:

Uğur AKBULUT

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2013

Yayınlandığı Eser:

Turkish Studies

Cilt:

Sayı:

Sayfa Aralığı:

31-57

İçerik Dosyası:

Web adresi:

http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4914

Operatör:

Esra Aydın

Güncelleyen:

Gamze Ertuğrul

Özet:

Bu çalışmada, ilk Türkçe gazete olan Takvim-i Vekayi’den başlayarak I. Meşrutiyet’in ilan edildiği 1876 yılına kadar, gazetelerin yayınlanma amaçları üzerinde durulmuştur. Türk basın tarihinin ilk otuz yıllık döneminde, biri resmi, diğeri yarı resmi olmak üzere sadece iki gazete yayınlanmıştı. Bunların yayınlanma gerekçeleri ve yayın politikaları, özel sermayeli Türkçe gazetelerden farklıdır. Resmi gazete olan Takvim-i Vekayi, kamuoyu oluşturma ve kamuoyunu bilgilendirme gibi amaçlara hizmet ederken, William Churchill adlı bir İngiliz’in sahibi olduğu yarı resmi vasıflı Ceride-i Havadis, halkın eğitimi gayesini öne çıkarmıştır. 1860 yılından itibaren yayınlanmaya başlayan ilk özel gazetelere genel olarak Yeni Osmanlılar hâkimdi. Meşrutiyet rejimini tesis etmek için çaba saf eden Yeni Osmanlılar, bu yolda halkın desteğini alabilmek için gazeteleri araç olarak kullanmışlardı. Gazete ve medenileşme arasındaki ilişkiye dikkat çeken gazete sahipleri, verilmek istenen mesajı, halkın daha rahat anlayabilmesi için sade bir Türkçe kullanmaya özen göstermişlerdi. Nitekim bu düşünce gazetelerin ilk sayılarında dile getirilmiştir. Öte yandan bilhassa Yeni Osmanlılar, yayın amaçları içerinde vatana ve millete hizmet etme duygusunu hep öne çıkarmıştı. Gazetelerin yaptığı yayınlar ve bazı sert eleştirilerden rahatsız olan hükümet, bazı hukuki düzenlemeler yaparak gazeteleri susturma yoluna gitmişti. Baskı, kapatma ve sürgün gibi cezalar artınca Yeni Osmanlılar yurtdışına çıkmış ve faaliyetlerine Londra’da devam etmiştir. Türlü sıkıntılara rağmen Yeni Osmanlılar, gazeteler aracılığıyla yürüttükleri mücadelelerini kazanmıştır. Sultan Abdülaziz’in tahttan indirilmesinin ardından, önce V. Murat ve ardından II. Abdülhamit’in tahta çıkışı, basına hissedilir bir rahatlama getirdiği gibi 1876 yılında ilan edilen Meşrutiyet, gazeteler aracılığıyla yapılan mücadeleye gerçek anlamda zafer kazandırmıştır.

Gamze Ertuğrul

“Türk Basın Tarihi Kaynakçası ve Atıf Dizini”.

721 Eser İçeriyor

Bu kaynakça

97 kez

görüntülendi.

Fatma Gökçen Atuk

“türk basın tarihi kaynakçası”.

348 Eser İçeriyor

Bu kaynakça

616 kez

görüntülendi.

Yaptığı atıflar
Aldığı atıflar

Atıf yapılan eser:

Selçuk ÇIKLA

“Tanzimat’tan Günümüze Gazete-Edebiyat İlişkisi”

Türkbilig Türkoloji Araştırmaları.

Makale Türkçe Tarih Edebiyat

Bu Makale

39 kez

görüntülendi.

Ali Paşa , Mehmed Fuad Paşa , Mustafa Reşit Paşa

Muharrerat-ı Nadire

İstanbul, 1289, Mühendisiyan Ohannis Matbaası.

Kitap Osmanlıca Tarih Kaynak Yayını Osmanlı

Bu Kitap

38 kez

görüntülendi.

Mehmet ÖZÇAĞLAYAN

“Gazetelerin Gelişimi ve Gazeteciliğin Geleceği (Yeni Teknolojiler ve Medya Ekonomisi Açısından Genel Bir Değerlendirme)”

Marmara İletişim Dergisi.

Makale Türkçe

Bu Makale

37 kez

görüntülendi.

Orhan KOLOĞLU

İlk Gazete İlk Polemik Vekayi-İ Mısriye'nin Öyküsü ve Takvimi Vekayi İle Tartışması

Ankara, 1989, Çağdaş Gazeteciler Derneği Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

28 kez

görüntülendi.

Tevfik Ebuzziya

Yeni Osmanlılar Tarihi

İstanbul, 1973, Garanti Matbaası.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

25 kez

görüntülendi.

Ali Budak

“Fransız Devrimi’nin Osmanlı’ya Armağanı: Gazete Türk Basınının Doğuşu”

Turkish Studies.

Makale Türkçe

Bu Makale

21 kez

görüntülendi.

Nesimi YAZICI

“Takvim-i Vekayi ve Ceride-i Havadis'in Mukaddimelerinin Tahlil ve Karşılaştırılması”

Basın Yayın Yüksekokulu Dergisi.

Makale Türkçe

Bu Makale

21 kez

görüntülendi.

Ahmed Cevdet Paşa

Tarih-i Cevdet - Cilt 1/2

İstanbul, 1891, .

Kitap Osmanlıca Türkçe Tarih 18. yy Osmanlı 19. yy Anadolu

Bu Kitap

19 kez

görüntülendi.

Osmanlı Kahvehaneleri: Mekân, Sosyalleşme, İktidar

Kitap Yayınevi, 2010, .

Kitap Türkçe Tarih Sosyoloji

Bu Kitap

16 kez

görüntülendi.

Selim Nüzhet GERÇEK

Türk Gazeteciliği:1831-1931

İstanbul, 1931, Devlet Matbaası.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

15 kez

görüntülendi.

Server İSKİT

Hususi İlk Türkçe Gazetemiz "Tercüman-ı Ahval" ve Agâh Efendi

Ankara, 1937, Ulus Basımevi.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

13 kez

görüntülendi.

Nermin ABADAN

“Gazeteciliğin Gelişim Safhaları”

Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi.

Makale Türkçe Tarih

Bu Makale

10 kez

görüntülendi.

Ziyad Ebuzziya

“Osmanlı İmparatorluğu'nun Türkçe Dili Dışındaki Basını”

Türkiye'de Yabancı Dilde Basın.

Makale Türkçe Tarih

Bu Makale

10 kez

görüntülendi.

Nesimi YAZICI

Tanzimat Dönemi Basını Konusunda Bir Değerlendirme

Ankara, 1994, .

Kitap Türkçe

Bu Kitap

10 kez

görüntülendi.

Korkmaz ALEMDAR

Türkiye'de Çağdaş Haberleşmenin Tarihsel Kökenleri

Ankara, 1981, Ankara İktisadi Ve İdari İlimler Akademisi.

Kitap

Bu Kitap

9 kez

görüntülendi.

Yuriy Aşatoviç PETROSYAN

Sovyet Gözüyle Jön Türkler

Ankara, 1974, Bilgi Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih Siyaset

Bu Kitap

8 kez

görüntülendi.

Fuat Süreyya ORAL

Türk Basın Tarihi. 1728-1922, 1831-1922.

İstanbul, 1968, Oral Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

7 kez

görüntülendi.

Orhan KOLOĞLU

Osmanlı Basınının Doğuşu ve Blak Bey Ailesi

İstanbul, 1998, Müteferrika Yayınları.

Kitap Türkçe 20. yy Osmanlı Anadolu

Bu Kitap

9 kez

görüntülendi.

Hıfzı TOPUZ

II. Mahmut'tan Holdinglere Türk Basın Tarihi

İstanbul, 2003, Remzi Kitabevi.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

6 kez

görüntülendi.

Hasan Refik ERTUĞ

Basın ve Yayın Hareketleri Tarihi

İstanbul, 1970, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Gazetecilik Enstitüsü Yayınları.

Kitap Türkçe Sosyal Bilimler Tarih

Bu Kitap

6 kez

görüntülendi.

Nesimi YAZICI

Takvim-i Vekayi: Belgeler

Ankara, 1983, Gazi Üniversitesi.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

6 kez

görüntülendi.

Şerif MARDİN

Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu

İstanbul, 2004, İletişim Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

4 kez

görüntülendi.

David CROWLEY , Paul HEYER

İletişim Tarihi, Teknoloji-Kültür-Toplum

Ankara, 2010, Phoenix Yayınevi.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

A. D. JELTYAKOV

Türkiye'nin Sosyopolitik ve Kültürel Hayatında Basın (1729-1908)

Ankara, 1979, Basın Yayın Genel Müdürlüğü Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Gérard GROC

“Türkiye'de Fransızca Basın”

Türkiye'de Yabancı Dilde Basın.

Makale Türkçe Tarih

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

Cavit Orhan TÜTENGİL

Yeni Osmanlılardan Bu Yana İngiltere'de Türk Gazeteciliği (1867-1967)

İstanbul, 1985, Belge Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Orhan KOLOĞLU

Takvimi Vakayi Türk Basınında 150 Yıl

Ankara, 1982, Çağdaş Gazeteciler Derneği.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

Basiretçi Ali Efendi

İstanbul'da Yarım Asırlık Vakıa-yı Mühimme

İstanbul, 1325, Matbaa-i Hüseyin Enver.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

Filiz FERHATOĞLU

Sabah Gazetesinin (1876-1877) İnceleme Açıklamalı İndeks ve Seçilen Metinlerin Latin Harflerine Aktarımı

, 2012, MASTER.

Tez Türkçe Tarih

Bu Tez

1 kez

görüntülendi.

Server İSKİT

Türkiye'de Matbuat İdareleri ve Politikaları

Ankara, 1943, Basım-Yayın Umum Müdürlüğü.

Kitap Türkçe Tarih 20. yy Osmanlı 19. yy Anadolu

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

Mehmet Nuri İNUĞUR

Basın ve Yayın Tarihi

İstanbul, 2002, Der Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

Ahmet Lütfi EFENDİ

Tarih-i Lütfi

İstanbul, 1291, .

Kitap Osmanlıca Türkçe Tarih

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

Abdulmecit CANATAK

Muhbir Gazetesinin Sistematik Tahlili

, 1995, MASTER.

Tez Türkçe Tarih

Bu Tez

1 kez

görüntülendi.

Bekir Kütükoğlu

Vekayi'nüvis: Makaleler

İstanbul, 1994, İstanbul Fetih Cemiyeti.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

Orhan KOLOĞLU

Osmanlı'dan 21. Yüzyıla Basın Tarihi

İstanbul, 2006, Pozitif Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

Nedim İPEK

“Churchill Vak'ası (1836)”

Belleten.

Makale Türkçe Osmanlı 19. yy Anadolu

Bu Makale

5 kez

görüntülendi.

E. J. W. GİBB

Osmanlı Şiir Tarihi III-V

Ankara, 1999, Akçağ Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih Edebiyat

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Cengiz KIRLI

Sultan Ve Kamuoyu

, 2009, .

Kitap Türkçe

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Abdülkadir Özcan

“II. Mahmud'un Memleket Gezileri”

Prof. Dr. Bekir Kütükoğlu'na Armağan.

Makale Türkçe

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Jean Noel JEANNENEY

Başlangıcından Günümüze Medya Tarihi

İstanbul, 2009, Yapı Kredi Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Ahmet Hamdi TANPINAR

XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi

İstanbul, 2003, Çağlayan Kitabevi.

Kitap Türkçe Tarih Edebiyat

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Oya TOKGÖZ

Temel Gazetecilik

Ankara, 1981, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih Sosyoloji

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Gamze ERTUĞRUL

Osmanlı Basınında Tercümân-ı Ahvâl'in Yeri ve Önemi: 1860 - 1866

Ankara, 2016, MASTER.

Tez Türkçe Tarih Edebiyat

Bu Tez

50 kez

görüntülendi.

Eser istatistikleri yükleniyor...