Orhun Abideleri’nde Teokrasi Problemi ve Yabancı Dinlerin Türk Bozkır İdari Anlayışına Etkileri

Makale Türkçe İlahiyat× Tarih× Orta Asya× Orta Asya Türk× 07. yy×

Künye:

Yazarlar:

Selim KARAKAŞ

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2016

Yayınlandığı Eser:

Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi

Cilt:

Sayı:

Sayfa Aralığı:

158-199

İçerik Dosyası:

Web adresi:

http://dergipark.gov.tr/download/article-file/265182

Operatör:

Mert Nalbant

Güncelleyen:

Yağız Fatih Nazlıer

Özet:

Başlangıcı insanlık tarihi kadar eskilere uzanan din, tarihin her döneminde bireylere ve toplumlara tesir eden en önemli faktörlerden birisi olmuştur.Bununla birlikte Türklerin tarih içinde dahil oldukları muhtelif dinlerin onları çeşitli şekillerde etkiledikleri de bilinen bir gerçektir. Bu bağlamda Türklerin İslam öncesi dönemde kabul ettikleri yabancı dinlerin Türk yönetim anlayışı üzerindeki tesirleri meselesi de tartışılmaya değer bir problematiktir. Bu çalışma bir taraftan İslam öncesi dönemde Türklerin yönetim biçimlerinin teokrasi ile ilgisini tartışmak, diğer taraftan da Türklerin dâhil oldukları Budizm,Zerdüştlük ve Maniheizm gibi dinlerin, amme hukuku sahasındaki yerini tespit etmek, bununla ilgili verilerin vasfını çeşitli cepheleriyle ortaya koymak, nihayet söz konusu etkinin devlet algısındaki yansımalarını örneklemek gibi bir takım hedefler gütmektedir. Bunu yaparken de başta Orhun abideleri olmak üzere eski Türkçe metinler ve Çin yıllıklarındaki bilgiler üzerinden meselenin mahiyetini ve sınırlarını belirlemek adına çeşitli malzemeden yararlanılacaktır.

Başlangıcı insanlık tarihi	 kadar eskilere	 uzanan din, tarihin her döneminde	bireylere ve toplumlara tesir eden en önemli faktörlerden birisi olmuştur.Bununla	 birlikte Türklerin tarih içinde dahil oldukları muhtelif dinlerin onları çeşitli şekillerde	 etkiledikleri de bilinen bir	gerçektir.	Bu	bağlamda Türklerin	İslam öncesi dönemde	kabul ettikleri yabancı dinlerin	Türk	yönetim	anlayışı	üzerindeki	 tesirleri	meselesi	de tartışılmaya	 değer bir	 problematiktir. Bu	 çalışma	 bir	 taraftan	 İslam öncesi dönemde Türklerin	 yönetim	 biçimlerinin	 teokrasi	 ile ilgisini tartışmak, diğer taraftan da Türklerin dâhil oldukları Budizm,Zerdüştlük ve Maniheizm gibi dinlerin, amme hukuku sahasındaki	yerini tespit  etmek, bununla	ilgili	 verilerin	vasfını çeşitli cepheleriyle ortaya	 koymak,	 nihayet	 söz	konusu etkinin devlet algısındaki yansımalarını örneklemek gibi bir takım	 hedefler	 gütmektedir. Bunu yaparken	 de	 başta Orhun abideleri olmak	 üzere eski Türkçe metinler ve Çin yıllıklarındaki bilgiler üzerinden meselenin	 mahiyetini ve sınırlarını belirlemek adına çeşitli malzemeden yararlanılacaktır.