Atçalı Kel Mehmet Efe Türküsü

Web Sitesi Türkçe Folklor× Anadolu×

Künye:

Yazarlar:

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

Yayın Yeri:

Yayıncı:

İçerik Dosyası:

Web adresi:

http://www.izlesene.com/video/atcali-kel-mehmet-efe-turkusu/4774671#

Operatör:

Hazal Göçer

Güncelleyen:

Hazal Göçer

Özet:

Türkünün Sözleri

Aydın dağlarında gezerim gayri
Yazıldı fermanım okundu gayri
Aldım martinimi çıktım dağlara
Dünya bir olsa tutulmam gayri.

Atçalı Mehmet'im bilsinler beni
Yoksulun yanında görsünler beni
Koyarım bu yola bu tatlı canımı
Dünya bir olsa tutulmam gayri.

Oniki yaşımda binerdim taya
Minnet etmezdim paşaya beye
Bizi yaman bildirmişler devlete
Dünya bir olsa tutulmam gayri.

Türkünün Hikayesi

Atçalı Kel Mehmet Efe 1780 yılında Aydın'ın Atça kasabasında doğmuş ve burada yaşamıştır. Kel Mehmet fakir bir zeybektir. Genç yaşında dağa çıkmış sonra bir ihtilalin lideri olmuştur. Kel Mehmet'in liderliğinde meydana çıkan Aydın ihtilali 1829-1830 yılları arasında gerçekleşmiştir ve bir halk ihtilali karakterini taşır. Çünkü Kel Mehmet şimdiye kadar hiçbir eşkıyanın başaramadığı bir işi başarmıştır. Kel Mehmet ilk olarak savaş vergilerinden bunalan halka bunun kalktığını ilan etti. Bununla da yetinmeyerek hükümetten, serbest ticaret ve tarımın korunmasını, daha eşit kanunlar yapılmasını ve askerliğin yeni esaslara bağlanmasını istedi. Aydınlılar onun ileri sürdüğü fikirleri sevinçle karşıladılar ve onu kendilerine efendi yaptılar. Böylece Aydın ihtilali başlamış oldu. Aydın'a bir vali gibi yerleşen Kel Mehmet eski düzeni kökünden yıktı. Kötü idareciler bulundukları yerlerden kaçtılar. Onların yerlerine adamlarını koydu ve ileri sürdüğü esaslara göre hakim olduğu bölgeyi idareye başladı. İdaresi altında bulunan yerdelerde halkın malına, canına ve ırzına saygı gösterdi. Padişahı efendi ve halife olarak tanıdı. Ahlaksız, hırsız ve zalim memurların düşmanı oldu. Ağır vergiler altında inleyen, dövülen, hapsedilen halkın koruyuculuğunu yaptı. Kel Mehmet adaletsizliği ortadan kaldırmak, yeni bir düzen kurmak için çalıştı, bu idealleri uğruna fermanlı oldu ve baş verdi. Kel Mehmet Efe'nin yaptıkları devlete karşı gelmek olarak algılanıp padişah tarafından onaylanmadı ve üzerine gönderilen Osmanlı kuvvetlerine yenilerek 1830'da çatışmada öldü. Fakat, onun ileri sürdüğü fikirler, ikinci Mahmut'un yaptığı yenilikler hareketinde, Tanzimatın ve Birinci Meşrutiyetin ilanında önemli rol oynadı. Bu halk ihtilalinin, halk mücadelesinin bize öğrettiği bir şey var. Osmanlı İmparatorluğundaki bütün ihtilalleri Yeniçerilerin veya alimlerin gerçekleştirdiği düşünülür. Ancak bu tam manasıyla bir halk ihtilalidir çünkü bu ihtilale Kel Mehmet Efe ile aynı hizada yürüyenler, zeybekler, yörükler, esnaf ve alt tabakadan olan halk katılmıştır. Bu açıdan Kel Mehmet, reform ve halk hareketleri konusunda sosyal tarihimizde önemli bir yer alacaktır.

Türkünün Sözleri

Aydın dağlarında gezerim gayri
Yazıldı fermanım okundu gayri
Aldım martinimi çıktım dağlara
Dünya bir olsa tutulmam gayri.

Atçalı Mehmet'im bilsinler beni
Yoksulun yanında görsünler beni
Koyarım bu yola bu tatlı canımı
Dünya bir olsa tutulmam gayri.

Oniki yaşımda binerdim taya
Minnet etmezdim paşaya beye
Bizi yaman bildirmişler devlete
Dünya bir olsa tutulmam gayri.

Türkünün Hikayesi

Atçalı Kel Mehmet Efe 1780 yılında Aydın'ın Atça kasabasında doğmuş ve burada yaşamıştır. Kel Mehmet fakir bir zeybektir. Genç yaşında dağa çıkmış sonra bir ihtilalin lideri olmuştur. Kel Mehmet'in liderliğinde meydana çıkan Aydın ihtilali 1829-1830 yılları arasında gerçekleşmiştir ve bir halk ihtilali karakterini taşır. Çünkü Kel Mehmet şimdiye kadar hiçbir eşkıyanın başaramadığı bir işi başarmıştır. Kel Mehmet ilk olarak savaş vergilerinden bunalan halka bunun kalktığını ilan etti. Bununla da yetinmeyerek hükümetten, serbest ticaret ve tarımın korunmasını, daha eşit kanunlar yapılmasını ve askerliğin yeni esaslara bağlanmasını istedi. Aydınlılar onun ileri sürdüğü fikirleri sevinçle karşıladılar ve onu kendilerine efendi yaptılar. Böylece Aydın ihtilali başlamış oldu. Aydın'a bir vali gibi yerleşen Kel Mehmet eski düzeni kökünden yıktı. Kötü idareciler bulundukları yerlerden kaçtılar. Onların yerlerine adamlarını koydu ve ileri sürdüğü esaslara göre hakim olduğu bölgeyi idareye başladı. İdaresi altında bulunan yerdelerde halkın malına, canına ve ırzına saygı gösterdi. Padişahı efendi ve halife olarak tanıdı. Ahlaksız, hırsız ve zalim memurların düşmanı oldu. Ağır vergiler altında inleyen, dövülen, hapsedilen halkın koruyuculuğunu yaptı. Kel Mehmet adaletsizliği ortadan kaldırmak, yeni bir düzen kurmak için çalıştı, bu idealleri uğruna fermanlı oldu ve baş verdi.  Kel Mehmet Efe'nin yaptıkları devlete karşı gelmek olarak algılanıp padişah tarafından onaylanmadı ve üzerine gönderilen Osmanlı kuvvetlerine yenilerek 1830'da çatışmada öldü. Fakat, onun ileri sürdüğü fikirler, ikinci Mahmut'un yaptığı yenilikler hareketinde, Tanzimatın ve Birinci Meşrutiyetin ilanında önemli rol oynadı. Bu halk ihtilalinin, halk mücadelesinin bize öğrettiği bir şey var. Osmanlı İmparatorluğundaki bütün ihtilalleri Yeniçerilerin veya alimlerin gerçekleştirdiği düşünülür. Ancak bu tam manasıyla bir halk ihtilalidir çünkü bu ihtilale Kel Mehmet Efe ile aynı hizada yürüyenler, zeybekler, yörükler, esnaf ve alt tabakadan olan halk katılmıştır. Bu açıdan Kel Mehmet, reform ve halk hareketleri konusunda sosyal tarihimizde önemli bir yer alacaktır.

Bu eser henüz bir kaynakçada yer almıyor.

Yaptığı atıflar
Aldığı atıflar

Atıf yapılan eser:

Bu eserin yaptığı atıf bulunmuyor.

Bu eserin aldığı atıf bulunmuyor.

Eser istatistikleri yükleniyor...