Against a Common Enemy: Jungar-Kazakh political relations and the Emergence of Kazakh Khanate (17th −18th Centuries)

Makale İngilizce Tarih× 18. yy× 17. yy×

Künye:

Yazarlar:

Ekrem KALAN

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2011

Yayınlandığı Eser:

Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi

Cilt:

Sayı:

Sayfa Aralığı:

137-150

İçerik Dosyası:

Web adresi:

http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/18/1673/17863.pdf

Operatör:

Muhammet Pelit

Güncelleyen:

Muhammet Pelit

Özet:

Bir asrı aşkın bir süre Kazak topraklarına akınlar düzenleyen Cungar
Hanları’nın Orta Asya politikaları, Amarsana’nın Cungar Hanlığı’nı bağımsızlığa
kavuşturmak amacıyla ezeli düşmanı Abılay Han ile müttefik olmasıyla, yön
değiştirmiştir. Abılay Han da, Cungar Hanlığı’nın yıkılması durumunda Mançu
Đmparatorluğu ile aralarında duvarın da yıkılacağını ve kendi ülkesinin de Mançu
istilasına uğrayacağını düşünerek, ortak düşmana karşı Amarsana ile birleşmiştir. Hatta gerektiğinde Mançulara karşı Amarsana ile birlikte savaşmıştır. Ancak değişen dengeler, Abılay’ı da politika değişikliğine itmiş ve uzun zamandır desteklediği Amarsana’yı yakalamaya çalışmıştır. Ancak yaklaşan Mançu tehlikesinin olumsuz bir yönü de Kazak Cüzleri’ni Rusya’ya ve Orta Asya’nın Rus işgali altına girmesine zemin hazırlamış olmasıdır.
Sonuç olarak, Cungar Hanlığı’nın yıkılmasından sonra ortaya çıkan otorite
boşluğundan yararlanan Kazaklar bir süre sonra Abılay Han idaresinde birliklerini kurarak, siyasî bir güç olarak ortaya çıkmışlardır.

Bir asrı aşkın bir süre Kazak topraklarına akınlar düzenleyen Cungar 
Hanları’nın Orta Asya politikaları, Amarsana’nın Cungar Hanlığı’nı bağımsızlığa 
kavuşturmak amacıyla ezeli düşmanı Abılay Han ile müttefik olmasıyla, yön 
değiştirmiştir. Abılay Han da, Cungar Hanlığı’nın yıkılması durumunda Mançu 
Đmparatorluğu ile aralarında duvarın da yıkılacağını ve kendi ülkesinin de Mançu 
istilasına uğrayacağını düşünerek, ortak düşmana karşı Amarsana ile birleşmiştir. Hatta gerektiğinde Mançulara karşı Amarsana ile birlikte savaşmıştır. Ancak değişen dengeler, Abılay’ı da politika değişikliğine itmiş ve uzun zamandır desteklediği Amarsana’yı yakalamaya çalışmıştır. Ancak yaklaşan Mançu tehlikesinin olumsuz bir yönü de Kazak Cüzleri’ni Rusya’ya ve Orta Asya’nın Rus işgali altına girmesine zemin hazırlamış olmasıdır. 
Sonuç olarak, Cungar Hanlığı’nın yıkılmasından sonra ortaya çıkan otorite 
boşluğundan yararlanan Kazaklar bir süre sonra Abılay Han idaresinde birliklerini kurarak, siyasî bir güç olarak ortaya çıkmışlardır.