Oğlu Âli Türkgeldi’nin Kalemiyle Son Osmanlı Mâbeyn Başkâtiplerinden Babası Ali Fuat Türkgeldi’nin Hayatı ve Eserleri

Makale Türkçe Sosyal Bilimler× Tarih× Osmanlı×

Künye:

Yazarlar:

Doç.Dr. Seyfi KENAN Marmara Üniversitesi

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2011

Yayınlandığı Eser:

Osmanlı Araştırmaları Dergisi

Cilt:

Sayı:

Sayfa Aralığı:

139-164

İçerik Dosyası:

Web adresi:

http://english.isam.org.tr/documents/_dosyalar/_pdfler/osmanli_arastirmalari_dergisi/osmanl%C4%B1_sy37/2011_37_KENANS.pdf

Operatör:

Zeynep Pakize Semiz

Güncelleyen:

Zeynep Pakize Semiz

Özet:

The Life and Works of a late Ottoman Bureaucrat, Ali Fuat Türkgeldi as seen through
the eyes of his son, Âli Türkgeldi, a Republican Ambassador
Abstract : Undoubtedly, as İlber Ortaylı has suggested, the 19th century, especially
the period starting from Tanzimat (Reorganization) to the end of the Empire, was
the “longest century” of Ottoman history. This article examines the life and works
of a leading Ottoman bureaucrat of this late period, Ali Fuat Türkgeldi. He hailed
from a bureaucratic family in which his grandfather Celal Bey had been a Tanzimat
bureaucrat and his father a top official in the Translation Office. Ali Fuat Türkgeldi's
works provide an important analysis of this historical period. They are examined in
this article together with an unpublished biography written by his son Âli Türkgeldi,
who served as the Turkish Republic’s ambassador to, among other countries, India
and Brazil. Ali Fuat Türkgeldi was well known for his courageous opposition to the
imperial decree drawn up by the cabinet of Damad Ferid which declared Kuvây-ı
Milliye a rebel force in 1919. In the last section of the article the detailed curriculum
vitae written by his son is given in Latin transcription.

Oğlu Âli Türkgeldi’nin Kalemiyle Son Osmanlı Mâbeyn Başkâtip le rinden Babası
Ali Fuat Türkgeldi’nin Hayatı ve Eserleri
Özet  Siyasî ve askerî yapıdan ekonomik ve eğitimsel düzene varıncaya kadar Osmanlı
toplumunun çeşitli sınıflarından gelenlerin düşünce dünyalarında, yaşam
biçim ve dünya görüşlerinde önemli farklılaşmaların ve değişimlerin yaşandığı 19.
yüzyılın, İlber Ortaylı’nın ifadesiyle, Osmanlılar’ın “en uzun asrı” olduğunda şüphe
yok. Bu yüzyılın ikinci yarısından itibaren merkezdeki en önemli gözlemci ve bü-
rokrat ailelerinden birinden gelen Ali Fuat Türkgeldi’nin hayatı ve eserleri, bu makalenin
asıl konusudur. Dedesi Celâl Bey Tanzimat ricâliyle çalışırken kendisi meş-
rutiyetten itibaren imparatorluğun çöküşüne tanıklık etmiştir. Kuvâ-yı Milliyye’yi
isyancı (bâğî) ilan eden Hatt-ı Hümâyûn’a açık itirazı ve Damad Ferid’e muhalif
tavırlarıyla bilinen Türkgeldi’nin hayatı ve eserleri, Cumhuriyet dönemi elçilerinden
oğlu Âli Türkgeldi tarafından kaleme alınmıştır. Bu çalışmada Başbakanlık Osmanlı
Arşivi’ndeki Türkgeldi Evrakı’nın içindeki çeşitli belgeler kullanılmıştır ve altı varak
halinde oğlu tarafından Osmanlıca hazırlanan “tercüme-i hâl”in çevirim yazısı da
makalenin son bölümünde verilmiştir.

Oğlu Âli Türkgeldi’nin Kalemiyle Son Osmanlı Mâbeyn Başkâtip le rinden Babası
Ali Fuat Türkgeldi’nin Hayatı ve Eserleri
Özet  Siyasî ve askerî yapıdan ekonomik ve eğitimsel düzene varıncaya kadar Osmanlı
toplumunun çeşitli sınıflarından gelenlerin düşünce dünyalarında, yaşam
biçim ve dünya görüşlerinde önemli farklılaşmaların ve değişimlerin yaşandığı 19.
yüzyılın, İlber Ortaylı’nın ifadesiyle, Osmanlılar’ın “en uzun asrı” olduğunda şüphe
yok. Bu yüzyılın ikinci yarısından itibaren merkezdeki en önemli gözlemci ve bü-
rokrat ailelerinden birinden gelen Ali Fuat Türkgeldi’nin hayatı ve eserleri, bu makalenin
asıl konusudur. Dedesi Celâl Bey Tanzimat ricâliyle çalışırken kendisi meş-
rutiyetten itibaren imparatorluğun çöküşüne tanıklık etmiştir. Kuvâ-yı Milliyye’yi
isyancı (bâğî) ilan eden Hatt-ı Hümâyûn’a açık itirazı ve Damad Ferid’e muhalif
tavırlarıyla bilinen Türkgeldi’nin hayatı ve eserleri, Cumhuriyet dönemi elçilerinden
oğlu Âli Türkgeldi tarafından kaleme alınmıştır. Bu çalışmada Başbakanlık Osmanlı
Arşivi’ndeki Türkgeldi Evrakı’nın içindeki çeşitli belgeler kullanılmıştır ve altı varak
halinde oğlu tarafından Osmanlıca hazırlanan “tercüme-i hâl”in çevirim yazısı da
makalenin son bölümünde verilmiştir.