Tanzimat Döneminde İsyancı Bir Ayan Profili: Acalı Kör Hüseyin Bey Hadisesi

Makale Tarih×

Künye:

Yazarlar:

Özgür YILMAZ

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2014

Yayınlandığı Eser:

Belleten

Cilt:

LXXVIII

Sayı:

282

Sayfa Aralığı:

611-657

İçerik Dosyası:

Web adresi:

http://drive.google.com/file/d/0B7liBn5XLsAfYm05OGlIODJUS0E/edit?pli=1

Operatör:

Özlem Dik

Güncelleyen:

Zeynep Pakize Semiz

Özet:

19. yüzyılda Osmanlı taşra idaresinde yaşanan en önemli değişim şüphesiz temellerini II Mahmud’un attığı merkezileştirme faaliyetleriydi. Taşrada uzun bir geçmişi olan âyan ailelerinin güçlerinin sınırlandırılması ve merkezi denetimin yeniden tesis edilmesi esasına dayanan yeni devlet politikası etkilerini Doğu Karadeniz bölgesinde de gösterdi. 19. yüzyılın ilk otuz yılında bu bölge merkezi temsil eden valiler ile yerel güçler ara sında sürekli bir mücadeleye sahne oldu. Bu mücadele döneminin bir sonraki aşaması olarak bölgede Tanzimat’ın uygulanmaya başlaması ve sadece idari değil mali anlamda da bir merkezileşmeyi ve yeni bazı uygulamaları ön görmesi çıkarları zedelenen geniş bir zümrenin ortaya çıkmasına neden oldu. Bu muhalif kesimin bir kısmı yeni sisteme entegre edilerek teskin edilse de Trabzon Eyaleti’nin doğusu gibi imparatorluğun bazı hassas bölgelerinde bu süreç biraz daha sancılı oldu. Osmanlı-Rus sınırında tampon bir bölge özelliği gösteren Acara’da 1840’tan 1846’ya kadar devam eden bir karışıklık dönemi Karadeniz Bölgesi’nin kendine has âyanlık sisteminin bir örneğini sergilediği gibi bölgenin gerek iç gerekse de dış gelişmelere karşı hassas yapısını ve kırılganlığını da göstermektedir.

Bu bağlamda bu çalışma, Acara bölgesinin en önemli âyan ailelerinden olan Selim Paşazâdelerden Kör Hüseyin Bey’in ilki 1840; ikincisi de 1846’da ortaya çıkan ve aldığı destek ile bölgeyi anarşi ortamına sürükleyen isyanlarının ortaya çıkışlarını ve bölgedeki etkilerini Osmanlı ve Fransız arşiv kaynakları üzerinden değerlendirmeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler: Âyan, Tanzimat, Acara, Kör Hüseyin, İsyan

---
A Rebel Ayan Profile in the Tanzimat Period: The Incident of Kör Hüseyin Bey of Adjara (pp. 611-657)

Undoubtedly the most important change in Ottoman provincial administration in the 19th century was the centralizing activities taken by Mahmud II. The new government policy based on the limitation of power of ayan families who had a long history in the ottoman provinces, and on the reestablishment of central control demonstrated its impact in the Eastern Black Sea region. The region was a scene of long term struggle between governors that represents the central power and local notables in the first thirty years of the 19th century. The implementation of Tanzimat reforms in the area, as a next phase of this struggle period, created a large discontented group that their interests damaged by new Tanzimat reforms which required not only administrative but fiscal centralizing and other new applications. Although a part of this discontented group was integrated into the new system, this process was a little more painful in some part of the empire like eastern side of Trabzon Province. The period of disorders lasted between 1840-1846 in Adjara, a buffer zone on the Ottoman-Russian border, revealed an example of the own system of local notables (âyan) of Black Sea Region and showed the vulnerability and fragility of the region to the internal and external developments.

In this context based on the Ottoman and French archival documents, this study aims to evaluate the emergence and causes of rebellions of Kör Hüseyin Bey, who was a member of the Selim Pasazâdeler, one of the most important âyan families in Adjara, , in 1840 and 1846 which led to a climate of anarchy and their effects on the region.

Bu bağlamda bu çalışma, Acara bölgesinin en önemli âyan ailelerinden olan Selim Paşazâdelerden Kör Hüseyin Bey’in ilki 1840; ikincisi de 1846’da ortaya çıkan ve aldığı destek ile bölgeyi anarşi ortamına sürükleyen isyanlarının ortaya çıkışlarını ve bölgedeki etkilerini Osmanlı ve Fransız  arşiv kaynakları üzerinden değerlendirmeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler: Âyan, Tanzimat, Acara, Kör Hüseyin, İsyan

---
A Rebel Ayan Profile in the Tanzimat Period: The Incident of Kör Hüseyin Bey of Adjara (pp. 611-657)

Undoubtedly the most important change in Ottoman provincial administration in the 19th century was the centralizing activities taken by Mahmud II. The new government policy based on the limitation of power of ayan families who had a long history in the ottoman provinces, and on the reestablishment of central control demonstrated its impact in the Eastern Black Sea region. The region was a scene of long term struggle between governors that represents the central power and local notables in the first thirty years of the 19th century. The implementation of Tanzimat reforms in the area, as a next phase of this struggle period, created a large discontented group that their interests damaged by new Tanzimat reforms which required not only administrative but fiscal centralizing and other new applications. Although a part of this discontented group was integrated into the new system, this process was a little more painful in some part of the empire like eastern side of Trabzon Province. The period of disorders lasted between 1840-1846 in Adjara, a buffer zone on the Ottoman-Russian border, revealed an example of the own system of local notables (âyan) of Black Sea Region and showed the vulnerability and fragility of the region to the internal and external developments.

In this context based on the Ottoman and French archival documents, this study aims to evaluate the emergence and causes of rebellions of Kör Hüseyin Bey, who was a member of the Selim Pasazâdeler, one of the most important âyan families in Adjara, , in 1840 and 1846 which led to a climate of anarchy and their effects on the region.

Bu eser henüz bir kaynakçada yer almıyor.

Yaptığı atıflar
Aldığı atıflar

Atıf yapılan eser:

Mustafa Akdağ

“Osmanlı Tarihinde Ayanlık Düzeni Devri 1730-1839”

Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi.

Makale Türkçe Tarih

Bu Makale

346 kez

görüntülendi.

Orhan KILIÇ

“Yurtluk-Ocaklık ve Hükümet Sancaklar Üzerine Bazı Tespitler”

Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi.

Makale Türkçe Osmanlı Anadolu

Bu Makale

256 kez

görüntülendi.

Yaşar YÜCEL

“Osmanlı İmparatorluğunda Desant-ralizasyona (Adem-i Merkeziyet) Dair Genel Gözlemler”

Belleten.

Makale Türkçe Tarih Osmanlı

Bu Makale

254 kez

görüntülendi.

Feridun M. Emecen

“Doğu Karadeniz'de Âyânlık: Tirebolulu Kethudazâde Mehmed Emin Ağa”

Belleten.

Makale Türkçe

Bu Makale

238 kez

görüntülendi.

Özer ERGENÇ

“Osmanlı Klasik Dönemindeki Eşraf ve Ayan Üzerine Bazı Bilgiler”

Osmanlı Araştırmaları Dergisi.

Makale Türkçe

Bu Makale

181 kez

görüntülendi.

Yuzo NAGATA

Tarihte Âyânlar: Karaosmanoğulları Üzerinde Bir İnceleme

Ankara, 1997, Türk Tarih Kurumu.

Kitap Türkçe Yeni Çağ Yakın Çağ Tarih Osmanlı Anadolu

Bu Kitap

69 kez

görüntülendi.

Musa ÇADIRCI

Tanzimat Döneminde Anadolu Kentlerinin Sosyal ve Ekonomik Yapısı

Ankara, 1997, Türk Tarih Kurumu Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih Osmanlı 19. yy Anadolu

Bu Kitap

62 kez

görüntülendi.

Emine Esin SARIOĞLAN

Tanzimat'ın Trabzon'da Uygulanması

Trabzon, 1996, MASTER.

Tez Türkçe Tarih

Bu Tez

48 kez

görüntülendi.

Abdullah SAYDAM

“Trabzon'un İdarî Yapısı ve Yenileşme Zarureti (1793-1851)”

Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi.

Makale Türkçe Tarih 18. yy Osmanlı 19. yy Anadolu

Bu Makale

35 kez

görüntülendi.

Rıza KARAGÖZ

Karadeniz’de Bir Hanedan Kurucusu Hazinedarzade Süleyman Paşa

Samsun, 2009, Etüt Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

32 kez

görüntülendi.

William Edward David ALLEN

Kafkas Harekatı 1828-1921 Türk-Kafkas Sınırındaki Harplerin Tarihi

Ankara, 1966, Genelkurmay Basımevi.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

37 kez

görüntülendi.

Musa ÇADIRCI

“Anadolu'da Redif Askeri Teşkilatının Kuruluşu”

Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi.

Makale Türkçe Tarih

Bu Makale

32 kez

görüntülendi.

M. Münir Aktepe

“Tuzcuoğulları İsyanı”

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi.

Makale Türkçe Yeni Çağ Tarih Osmanlı Anadolu

Bu Makale

27 kez

görüntülendi.

Sinan HAKAN

Osmanlı Arşiv Belgelerinde Kürtler ve Kürt Direnişleri 1817-1867

İstanbul, 2007, Doz Yayınları.

Kitap Türkçe Osmanlı Anadolu

Bu Kitap

21 kez

görüntülendi.

İbrahim AYKUN

Erzurum Konferansı (1843-1847) ve Osmanlı -İran Hudut Antlaşması

Erzurum, 1995, DOKTORA.

Tez Türkçe Yakın Çağ Tarih Siyaset 19. yy

Bu Tez

19 kez

görüntülendi.

Yunus ZEYREK

Ahıska Bölgesi ve Ahıska Türkleri

Ankara, 2001, Pozitif Yayınları.

Kitap Türkçe Orta Asya Ders Kitabı - Yardımcı Ders Kitabı

Bu Kitap

29 kez

görüntülendi.

Aydın GÜVEN

Doğu Karadeniz Ayanlığına Bir Bakış (1808-1826)

Erzurum, 1999, MASTER.

Tez Türkçe Tarih

Bu Tez

10 kez

görüntülendi.

Bayram NAZIR

Osmanlı-Rus Savaşlarında Acaralılar (1774-1829)

Erzurum, 1993, DOKTORA.

Tez Türkçe

Bu Tez

7 kez

görüntülendi.

Mehmed Süreyya

Sicill-i Osmani (Cilt 5)

İstanbul, 1996, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih Osmanlı Anadolu

Bu Kitap

11 kez

görüntülendi.

Şakir ŞEVKET

Trabzon Tarihi

Trabzon, 2001, Trabzon Belediyesi Kültür Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

6 kez

görüntülendi.

Feridun M. Emecen

“Çıldır Eyaleti”

Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Cilt: 36.

Makale Türkçe

Bu Makale

3 kez

görüntülendi.

Cevdet KÜÇÜK

Tanzimat Devrinde Erzurum

İstanbul, 1975, DOKTORA.

Tez Türkçe

Bu Tez

4 kez

görüntülendi.

Ahmed Lûtfi Efendi

Vak’anüvis Ahmed Lütfi Efendi Tarihi XI

İstanbul, 1999, Yapı Kredi Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih Kaynak Yayını 20. yy Osmanlı 19. yy Anadolu

Bu Kitap

53 kez

görüntülendi.

M. Fahrettin KIRZIOĞLU

Kars Tarihi

İstanbul, 1953, Işıl Matbaası.

Kitap Türkçe Tarih Anadolu

Bu Kitap

4 kez

görüntülendi.

Canay ŞAHİN

The Rise and Fall of an Ayân Family in Eighteenth Century Anatolia: The Caniklizâdes (1737-1808)

Ankara, 2003, DOKTORA.

Tez İngilizce Tarih 18. yy Osmanlı 19. yy Anadolu

Bu Tez

3 kez

görüntülendi.

Fatih GENCER

“Merkezîleşme Politikaları Sürecinde Yurtluk-Ocaklık Sisteminin Değişimi”

Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi.

Makale Türkçe Tarih

Bu Makale

3 kez

görüntülendi.

Anthony BRYER

“The Last Laz Risings and Downfall of the Pontic Derebeys 1812-1840”

Bedi Kartlisa: Revue de Kartvélologie.

Makale İngilizce Tarih Osmanlı 19. yy Anadolu

Bu Makale

3 kez

görüntülendi.

Osman ERSOY

“Bir İngiliz Konsolosunun 1846 Yılında Erzurum'dan Kars'a Seyahati”

Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi.

Makale Türkçe

Bu Makale

3 kez

görüntülendi.

M. Fahrettin KIRZIOĞLU

1855 Kars Zaferi

İstanbul, 1955, Işıl Matbaası.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Yücel ÖZKAYA

Osmanlı İmparatorluğu’nda Âyânlık

Ankara, 1977, TTK Yayınları.

Kitap Türkçe Yeni Çağ Yakın Çağ Tarih Orta Doğu Balkan Osmanlı Anadolu

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

Mehmet İNBAŞI

“XVIII.Yüzyılın İkinci Yarısısnda Çıldır Eyaleti Ve İdarecileri”

Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.

Makale Türkçe Anadolu

Bu Makale

1 kez

görüntülendi.

Bu eserin aldığı atıf bulunmuyor.

Eser istatistikleri yükleniyor...