Oğuz Kağan Destan Metninde Kahramanın Takdimi

Makale Türkçe Orta Asya Türk× Türkiye Cumhuriyeti× Folklor× Anadolu×

Künye:

Yazarlar:

Ahmet Keskin

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2012

Yayınlandığı Eser:

Millî Folklor

Cilt:

Sayı:

Sayfa Aralığı:

6-18

İçerik Dosyası:

Web adresi:

http://www.millifolklor.com/tr/sayfalar/96/01-.pdf

Operatör:

Canan Kaya

Güncelleyen:

Canan Kaya

Özet:

En eski edebi türlerden birisi olarak kabul edilen destanlar, tahkiye esasına dayalı halk edebiyatı
anlatmalarıdır. Destan araştırmalarının daha başarılı bir düzeye ulaşması için, destan metinlerinde
kullanılan anlatım yöntemleri üzerinde yapılacak ayrıntılı çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Tahkiye
esasına dayalı diğer edebi metinlerde olduğu gibi, kahramanın takdimi, destan metinlerinde de
belirli anlatım yöntemleriyle gerçekleştirilmektedir. Anlatı metinlerinde kahramanın takdimi sürecinde
kullanılan çeşitli yöntemleri, “adlandırma”, “nitelendirme” ve “takdim” başlıkları altında incelemek
mümkündür. Bu çalışmada, Uygurca Oğuz Kağan destan metninde anlatıcının kahramanı takdim
ederken, anlatım yöntemlerinden ne şekilde yararlandığı üzerinde bir inceleme yapılmıştır. Bu kapsamda
öncelikle, destan metinlerinde yer alan anlatım unsurları, bunlardan özellikle “anlatıcı” ve anlatıcının
kullandığı “anlatım yöntemleri”
hakkında genel bilgi verilmiştir. Ardından, Oğuz Kağan destan
metninde anlatıcının, kahramanı takdim ederken, anlatım yöntemlerinden ne şekilde yararlandığı
incelenmiş
ve tüm bunlar üzerinden genel bir sonuca ulaşılmıştır. Oğuz Kağan Destanı’nın Uygurca
metninin inceleme konusu olarak seçilmesi, bu destanın, yazılı metni bulunan en eski Türk destan metinleri
arasında yer almasından kaynaklanmıştır. Destanda kullanılan anlatım yöntemlerinin, Türk
destan anlatma geleneği içerisinde kendisinden sonra ortaya çıkan destan metinlerinde kullanılan anlatım
yöntemleri ile de büyük oranda benzerlik gösterdiği dikkati çekmektedir. Bu noktadan hareketle,
Türk destan anlatma geleneği içerisinde kahramanın takdimi sırasında anlatıcı tarafından kullanılan
anlatım yöntemleri konusu, bu ilk örnek metin üzerinden ele alınarak aydınlatılmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Oğuz Kağan Destanı, kahramanın adlandırılması, kahramanın nitelendirilmesi,
kahramanın
takdimi.