Çin Kaynaklarında Dokuz Oğuz Meselesi: Sayısal Yapısı

Makale Türkçe Tarih×

Künye:

Yazarlar:

Erkin EKREM

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2015

Yayınlandığı Eser:

Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi

Cilt:

Sayı:

Sayfa Aralığı:

189-220

İçerik Dosyası:

Web adresi:

http://isamveri.org/pdfsbv/D236299/2015/2015_EKREME.pdf

Operatör:

Batyrkhan Amirtayev

Güncelleyen:

Batyrkhan Amirtayev

Özet:

Türk tarih araştırmacılarının ilgisini çeken en karmaşık sorunlardan biri Dokuz Oğuz meselesidir. 1936 yılında Paul Pelliot (1878-1945), Dokuz Oğuz meselesinin aydınlanması zor bir konu olduğunu ifade etmiştir.1 Orhun Yazıtı ve İslam kaynaklarında yer alan Dokuz Oğuz adının Çin kaynaklarında karşılığı olmamasına rağmen, bugüne kadar birçok araştırmacı konu ile ilgili sorunları çözmeye çalışmıştır.
Haneda Tōru’nun (1882-1955) 1919 yılında, Çin kaynaklarında yer alan Dokuz Soylu Uygur 九姓回鶻 ile Orhun Yazıtları ve İslam kaynaklarında yer alan Dokuz Oğuz arasındaki ilişki ve mahiyetleri üzerindeki araştırmalarıyla bu konudaki çalışmaların temeli atılmış olacaktı, fakat sözü geçen araştırmalar günümüzde de sürmektedir. Bütün bu çalışmalarda, Çin kaynaklarında geçen Türk federasyonunun Tie-le 鐵勒, söz konusu Oğuz olabileceği, en azından Tang Sülâlesi dönemi (618-906) kayıtlarında geçen Tie-le topluluğuna bağlı boyların Oğuz olabileceğinden bahsedilebilir. Aynı zamanda Çin kaynaklarında geçen Dokuz Soylu Tie-le 九姓鐵勒, Dokuz Soylu Hui-he 九姓回紇 (Uygur) ve Dokuz Soylu Hui-hu 九姓回鶻 gibi boylar birliğinin Dokuz Oğuz olabileceği ortaya konulmuştur. James Hamilton aynı zamanda Dokuz Oğuz (Toquz-oγuz) ile On Uygur (On-uyγur) arasındaki farkı da ortaya koymuştur. Ancak konu ile ilgili bazı problemler henüz çözülemediği gibi, Dokuz Oğuz yani Çin kaynaklarındaki Dokuz Boylu’nun hangi alt gruplar yani aşiret ya da uruglar tarafından oluştuğuna dair sorunlar neticelenememiştir. Bu bildiride söz konusu sorunlar bağlamında çözüm arayışlarının ortaya konulması hedeflenmektedir.

Türk tarih araştırmacılarının ilgisini çeken en karmaşık sorunlardan biri Dokuz Oğuz meselesidir. 1936 yılında Paul Pelliot (1878-1945), Dokuz Oğuz meselesinin aydınlanması zor bir konu olduğunu ifade etmiştir.1 Orhun Yazıtı ve İslam kaynaklarında yer alan Dokuz Oğuz adının Çin kaynaklarında karşılığı olmamasına rağmen, bugüne kadar birçok araştırmacı konu ile ilgili sorunları çözmeye çalışmıştır. 
Haneda Tōru’nun (1882-1955) 1919 yılında, Çin kaynaklarında yer alan Dokuz Soylu Uygur 九姓回鶻 ile Orhun Yazıtları ve İslam kaynaklarında yer alan Dokuz Oğuz arasındaki ilişki ve mahiyetleri üzerindeki araştırmalarıyla bu konudaki çalışmaların temeli atılmış olacaktı, fakat sözü geçen araştırmalar günümüzde de sürmektedir. Bütün bu çalışmalarda, Çin kaynaklarında geçen Türk federasyonunun Tie-le 鐵勒, söz konusu Oğuz olabileceği, en azından Tang Sülâlesi dönemi (618-906) kayıtlarında geçen Tie-le topluluğuna bağlı boyların Oğuz olabileceğinden bahsedilebilir. Aynı zamanda Çin kaynaklarında geçen Dokuz Soylu Tie-le 九姓鐵勒, Dokuz Soylu Hui-he 九姓回 紇 (Uygur) ve Dokuz Soylu Hui-hu 九姓回鶻 gibi boylar birliğinin Dokuz Oğuz olabileceği ortaya konulmuştur. James Hamilton aynı zamanda Dokuz Oğuz (Toquz-oγuz) ile On Uygur (On-uyγur) arasındaki farkı da ortaya koymuştur. Ancak konu ile ilgili bazı problemler henüz çözülemediği gibi, Dokuz Oğuz yani Çin kaynaklarındaki Dokuz Boylu’nun hangi alt gruplar yani aşiret ya da uruglar tarafından oluştuğuna dair sorunlar neticelenememiştir. Bu bildiride söz konusu sorunlar bağlamında çözüm arayışlarının ortaya konulması hedeflenmektedir.

Bu eser henüz bir kaynakçada yer almıyor.

Yaptığı atıflar
Aldığı atıflar

Atıf yapılan eser:

Erkin EKREM

“Baz Kagan Meselesi”

Modern Türklük Araştırmaları Dergisi.

Makale Türkçe

Bu Makale

70 kez

görüntülendi.

V. Minorsky

“Tamim Ibn Bahr’s Journey to the Uyghurs”

Bulletin of the School of Oriental and African Studies.

Makale İngilizce Tarih Orta Asya Orta Asya Türk

Bu Makale

56 kez

görüntülendi.

Bahaeddin Ögel

Dünden Bugüne Türk Kültürünün Gelişme Çağları

İstanbul, 1988, Türk Dünyası Araştırma Vakfı.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

46 kez

görüntülendi.

Özkan İZGİ

Çin Elçisi Wang Yen- Te'nin Uygur Seyahatnamesi

Ankara, 1989, Türk Tarih Kurumu.

Kitap Türkçe Tarih Orta Asya Orta Asya Türk

Bu Kitap

37 kez

görüntülendi.

F. LASZLO

“Dokuz Oğuzlar ve Gök Türkler”

Belleten.

Makale Türkçe Tarih Orta Asya Genel Türk 02. yy 03. yy

Bu Makale

43 kez

görüntülendi.

Sir Gerard CLAUSON

An Etymological Dictionary of Pre-thirteenth Century Turkish

Oxford, London, 1972, Oxford University Press.

Kitap İngilizce Tarih Genel Türk Sözlük Anadolu

Bu Kitap

27 kez

görüntülendi.

Edwin George PULLEYBLANK

“Some Remarks on the Toquzoghuz Problem”

Ural-altaische Jahrbücher.

Makale Almanca Tarih Orta Asya Orta Asya Türk Genel Türk

Bu Makale

13 kez

görüntülendi.

Talat TEKİN

Orhon Yazıtları

Ankara, 1988, Türk Dil Kurumu Yay..

Kitap Türkçe

Bu Kitap

12 kez

görüntülendi.

Besim ATALAY

Divanü Lûgat-it-türk Tercümesi

Ankara, 1940, TDK.

Kitap Türkçe Dilbilim Tarih 10. yy 11. yy Orta Asya Orta Asya Türk Edebiyat İslam

Bu Kitap

12 kez

görüntülendi.

Liu Mau TSAI

Chinesischen Nachrichten zuh Geschichte der Ost-Türken (T'u-kue)

Wiesbeden, 1958, Otto Harrassowitz.

Kitap Almanca Tarih

Bu Kitap

10 kez

görüntülendi.

Nobuo YAMADA

“Uigur Document of Sale and Loan Contracts Brought by Ôtani Expeditions”

Memoirs of the Research Department of the Toyo Bunko.

Makale İngilizce Tarih Orta Asya Orta Asya Türk 08. yy

Bu Makale

9 kez

görüntülendi.

H. W. Bailey

“The Staal-Holstein Miscellany”

Asia Major.

Makale İngilizce

Bu Makale

5 kez

görüntülendi.

A. Zeki Velidi Togan

Sharaf al-Zaman Tahir Marvazî on China, the Turks and India

London, 1942, The Royal Asiatic Society.

Kitap İngilizce Tarih Orta Doğu İslam

Bu Kitap

5 kez

görüntülendi.

Vladimir Feodoroviç Minorsky , Vasiliy Vladimiroviç Bartold

Hudud al-'Alam 'The Regions of the World' - A Persian Geography 372 A.H. (982 AD)

London, 1937, Gibb Memorial Trust.

Kitap İngilizce Coğrafya

Bu Kitap

5 kez

görüntülendi.

James Hamilton

“Tokuz-Oğuz ve On-Uygur”

Türk Dilleri Araştırmaları.

Makale

Bu Makale

5 kez

görüntülendi.

Vilhelm Ludwig Peter THOMSEN

Orhon ve Yenisey Yazıtlarının Çözümü İlk Bildiri: Çözülmüş Orhon Yazıtları

Ankara, 2002, Türk Dil Kurumu Yayınları.

Kitap Türkçe Eski Çağ Tarih 10. yy Orta Asya Orta Asya Türk

Bu Kitap

4 kez

görüntülendi.

James Russell Hamilton

Les Ouighours a l'epoque des Cing Dynasties, D'apres les Documents Chinois

Paris, 1955, Presses Universitaires De France.

Kitap Fransızca

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

James Russel HAMILTON

“Toquz-Oyuz et On Uyyur”

JA.

Makale İngilizce Tarih

Bu Makale

3 kez

görüntülendi.

Hüseyin Namık ORKUN

Eski Türk Yazıtları

Ankara, 1986, TTK Yayınları.

Kitap Türkçe Coğrafya Tarih Orta Asya Orta Asya Türk

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

T. Senga

“The Toquz Oghuz Problem and the Origin of the Khazars”

Journal of Asian History.

Makale İngilizce Tarih Orta Asya

Bu Makale

3 kez

görüntülendi.

Gerhard DOERFER

Türkische und mongolische Elemente im Neupersischen

Wiesbaden, 1965, .

Kitap Almanca Tarih Orta Asya Genel Türk Moğol Anadolu

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Faruk Sümer

“Tokuz Oğuzlar”

İslâm Ansiklopedisi.

Makale Türkçe Tarih

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

Talat TEKİN

Tunyukuk Yazıtı

İstanbul, 1994, Simurg Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih 10. yy Orta Asya Orta Asya Türk 05. yy

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Ahmet TEMİR

Moğolların Gizli Tarihi (Tercüme)

Ankara, 1995, Türk Tarih Kurumu Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

H. W. Bailey

“Ttaugara”

Bulletin of the School of Oriental Studies.

Makale İngilizce

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

Emil BRETSCHNEIDER

Medieval Researches from Eastern Asiatic Sources

London, 1898, Trübner.

Kitap İngilizce Tarih

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Ramazan ŞEŞEN

İslam Coğrafyacılarına Göre Türkler ve Türk Ülkeleri

Ankara, 1985, TKAE Yay..

Kitap Türkçe Tarih Genel Türk İslam

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Ahmet Bican ERCİLASUN

“Dîvânü Lügati’t-Türk ve Uygurlar”

Turkish Studies.

Makale Türkçe Tarih

Bu Makale

1 kez

görüntülendi.

Hsin-T'ang-Shu (Yeni T'ang Sülalesi Tarihi)

Pekin, 1975, Chung-huan Shu-Chü.

Kitap Çince

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Ehrensvard ULLA

turcica etorientalia. Studies in honour of gunnar Jarring on his eighth birthday 12 October 1987

Stockholm, 1988, .

Kitap İngilizce

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

V. Minorsky

““Addenda to the Ḥudūd al-èĀlam”

Bulletin of the School of Oriental and African Studies.

Makale İngilizce Sosyal Bilimler Tarih

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913-1936

Leiden-New York-Köln, 1993, E.J.Brill.

Kitap İngilizce Tarih Sanat Tarihi Ansiklopedi Osmanlı Edebiyat İslam

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Saadettin Gömeç

“Kök Türkçe Yazılı Belgelerde Yer Alan Unvanlar”

Türk Kültürü Dergisi.

Makale Türkçe Dilbilim Folklor Edebiyat

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

H. ECSEDY

“Old Turcic Tîtles of Chines Origin”

Acta Orientalia Academia Scientiarum Hungaricae.

Makale İngilizce Tarih

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

W. B. Henning

“Argi and the ‘Tokharians”

Bulletin of the School of Oriental Studies.

Makale İngilizce Sosyal Bilimler Tarih Siyaset

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Paul PELLIOT , Edouard CHAVANNES

T'oung Pao

Leiden, 1892, Brill.

Kitap Fransızca Çin Tarih Uzak Doğu

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Bu eserin aldığı atıf bulunmuyor.

Eser istatistikleri yükleniyor...