Soğuk Savaş Sonrası Dönemde Çin’in Avrasya Enerji Jeopolitiği Politikası: Orta Asya Örneği

Makale Türkçe

Künye:

Yazarlar:

Aygul Agayeva

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2021

Yayınlandığı Eser:

Dergi

Cilt:

Sayı:

Sayfa Aralığı:

1-14

İçerik Dosyası:

Web adresi:

http://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1566611

Operatör:

Batyrkhan Amirtayev

Güncelleyen:

Yağız Fatih Nazlıer

Özet:

Jeopolitik teoriler üzerine birçok görüş ortaya atılmıştır. Bu
görüşlerden bazıları Mackinder’in Kara hâkimiyet teorisi (Heartland
teorisi), Spykman’in Rimland teorisi ve Brzezinski’nin Büyük satranç
tahtası teorisi örnek verilebilir. Bu teorilerin çoğunda Avrasya bölgesi
merkezde tutulmaktadır. Avrasya, coğrafi olarak Avrupa yarımadası ile
Asya kıtasını kapsamaktadır. Jeopolitik olarak büyük öneme sahip olan
Avrasya’nın kalbinde ise Orta Asya yer almaktadır.
Sovyetlerin dağılmasından sonra Orta Asya devletleri, sahip oldukları
enerji kaynakları ve yer altı zenginlikleri nedeniyle güçlü devletlerin oyun
bölgesi olmuştur. Bu oyunda aktif rol alan devletlerden birisi de Çin
olmuştur. Çin Halk Cumhuriyeti, Enerji açısından dışa bağımlı bir
konumdadır. Sınır komşusu olan Orta Asya devletlerinin sahip olduğu
enerji kaynakları, Çin’in bu devletlerle işbirliği girişimlerinin
sebeplerinden birisidir. Bu işbirliği çerçevesinde Çin, bölgeye yaklaşık 54
milyar dolar yatırım yaparak hem yer altı kaynaklarının çıkarılmasında
hem de bu kaynakların ihracatı için farklı projelere imza atmıştır. Yapılan
anlaşmalar doğrultusunda kendi çıkarlarını koruyan Çin, aynı zamanda
Orta Asya’dan enerji ithalatı yaparak Ortadoğu’ya bağımlılığını
azaltmaya çalışmış ve kaynak çeşitliliğini artırmaya çalışmıştır.