Osmanlı Maliyesi Literatüründe İhmal Edilmiş Bir Tartışma: Tevzi‘ Defterlerinden Vergi-i Mahsüsa’ya Geçiş

Makale Türkçe Tarih×

Künye:

Yazarlar:

Yakup AKKUŞ

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2017

Yayınlandığı Eser:

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi

Cilt:

Sayı:

Sayfa Aralığı:

29-62

İçerik Dosyası:

Web adresi:

http://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/352676

Operatör:

Ulker Efendiyeva

Güncelleyen:

Büşra Özkul

Özet:

Bu makalenin amacı, tevzi‘ defterlerinin Osmanlı mali sistemi içerisindeki rolünü
ve önemini tartışmaya açmaktır. 17. yüzyılın sonlarından Tanzimat’ın başlarına kadar
düzenlenen tevzi‘ defterleri, taşrada mükelleflerin katılacağı yerel harcamaların ve
birtakım vergilerin yer aldığı listelerdir. Çalışma özellikle tevzi‘ defterleri ile vergi-i
mahsûsa arasındaki ilişkilere odaklanmıştır. Çalışmada vergi-i mahsûsanın tarh
yöntemi, yapısal içeriği, tahsilâtında baz alınan mükellefleri ve tahsilât dönemleri
dikkate alınarak, Tanzimat’la birlikte tevzi‘ defterlerinden vergi-i mahsûsaya doğru
bir geçiş süreci yaşandığı tespit edilmiştir.
Ayrıca çalışmada, tevzi‘ defterleri ile temettuat defterleri, taşra gelir-gider cetvelleri ve vilayet bütçeleri arasında önemli mali ilişkiler olduğu gösterilmiştir. Buna
ilaveten, yapısal içerik, hazırlanma gerekçesi ve mali sistemdeki konum gibi kriterler
dikkate alınarak, tevzi‘ defterleri ile bu uygulamalar arasında bir geçiş ilişkisi olmadığı çıkarımında bulunulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Tevzi‘ Defterleri, Salyâne Defterleri, Vergi-i mahsûsa,
Virgü, Vilayet Bütçeleri, Eyalet Bütçeleri, Osmanlı Taşra Maliyesi.

Bu eser henüz bir kaynakçada yer almıyor.

Yaptığı atıflar
Aldığı atıflar

Atıf yapılan eser:

Halil İNALCIK

“Military and Fiscal Transformation in the Ottoman Empire, 1600-1700”

Archivum Ottomanicum.

Makale İngilizce Tarih 18. yy Osmanlı Anadolu 17. yy

Bu Makale

559 kez

görüntülendi.

Mübahat S. Kütükoğlu

“Osmanlı Sosyal ve İktisadi Tarihi Kaynaklarından Temettü Defterleri”

Belleten.

Makale Türkçe Tarih Osmanlı 16. yy Anadolu

Bu Makale

184 kez

görüntülendi.

Musa ÇADIRCI

Tanzimat Döneminde Anadolu Kentlerinin Sosyal ve Ekonomik Yapısı

Ankara, 1997, Türk Tarih Kurumu Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih Osmanlı 19. yy Anadolu

Bu Kitap

62 kez

görüntülendi.

M. Çağatay Uluçay

18. ve 19. yy Saruhan'da Eşkıyalık ve Halk Hareketleri

İstanbul, 1955, Berksoy Basımevi.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

56 kez

görüntülendi.

İlber Ortaylı

Tanzimat Devrinde Osmanlı Mahalli İdareleri 1840 - 1880

Ankara, 2000, Türk Tarih Kurumu Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih Osmanlı 19. yy Anadolu

Bu Kitap

44 kez

görüntülendi.

Yücel Terzibaşoğlu , Alp Yücel KAYA

“Tahrir’den Kadastro’ya: 1874 İstanbul Emlak Tahriri ve Vergisi “Kadastro tabir olunur tahrir-i emlak””

Tarih ve Toplum Yeni Yaklaşımlar.

Makale Türkçe

Bu Makale

29 kez

görüntülendi.

Ali YAYCIOĞLU

Partners of the Empire: The Crisis of the Ottoman Order in the Age of Revolutions

California, 2016, Stanford University Press.

Kitap İngilizce

Bu Kitap

27 kez

görüntülendi.

Mehmet Yaşar ERTAŞ

“Tanzimat Dönemi Osmanlı Merkezileşmesi Karşısında Bir Osmanlı Ayanı: Tavaslızâde Osman Ağa”

History Studies (International Journal Of History).

Makale Türkçe Tarih Osmanlı 19. yy

Bu Makale

21 kez

görüntülendi.

Yavuz CEZAR

“18 ve 19. Yüzyıllarda Osmanlı Taşrasında Oluşan Yeni Mali Sektörün Mahiyet ve Büyüklüğü Üzerine”

Toplum ve Ekonomi.

Makale Türkçe

Bu Makale

20 kez

görüntülendi.

Yakup AKKUŞ

“Osmanlı Devlet ve Vilayet Bütçeleri (1840-1913) Nasıl Okunmalıdır?”

ODTÜ Gelişme Dergisi.

Makale Türkçe Akdeniz Tarih Siyaset Karadeniz Kuzey Afrika Kafkasya Avrupa Balkan Anadolu Orta Doğu 20. yy İktisat Osmanlı 19. yy

Bu Makale

11 kez

görüntülendi.

Yaşar BÜLBÜL

“Klasik Dönem Osmanlı Muhasebe Sistemi”

Dîvân Dergisi.

Makale Türkçe Tarih

Bu Makale

8 kez

görüntülendi.

Ali AÇIKEL , Abdurrahman SAĞIRLI

“Tokat Şer'iyye Sicillerine Göre Salyâne Defterleri (1771-1840)”

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi.

Makale Türkçe Tarih

Bu Makale

8 kez

görüntülendi.

Metin Unver

“Tanzimat Taşrasının İstanbul Buluşması: İmar Meclislerinin Kurulması Süreci”

Eskiçağdan Günümüze Yönetim Anlayışı ve Kurumlar.

Makale Türkçe Tarih Osmanlı 19. yy Anadolu

Bu Makale

6 kez

görüntülendi.

Abdüllatif ŞENER

Tanzimat Dönemi Osmanlı Vergi Sistemi

İstanbul, 1990, İşaret Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih İktisat Osmanlı 19. yy

Bu Kitap

5 kez

görüntülendi.

Christopher K. NEUMANN

“Selanik'te onsekizinci yüzyılın sonunda masarif-i vilayet defterleri : Merkezi Hükümet, taşra idaresi ve şehir yönetimi üçgeninde mali işlemler”

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Enstitüsü Dergisi.

Makale Türkçe

Bu Makale

5 kez

görüntülendi.

Arzu TERZİ

“Osmanlı-Yunan Tashih-i Hudud Meselesi Sırasında Başvurulan Bir Mali Kaynak: Vergi-i Şahsi”

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Enstitüsü Dergisi.

Makale Türkçe

Bu Makale

5 kez

görüntülendi.

Abdülkadir Atar

Maliye Nezareti Temettüat Defterlerine Göre Tavşanlı Nahiyesi’nin SosyoEkonomik Yapısı

İstanbul, 2007, MASTER.

Tez Türkçe Tarih

Bu Tez

5 kez

görüntülendi.

Halil İNALCIK , Şevket PAMUK

Osmanlı Devletiʾnde Bilgi ve İstatistik

Ankara, 2000, Devlet İstatistik Enstitüsü.

Kitap Türkçe Tarih Osmanlı Anadolu

Bu Kitap

9 kez

görüntülendi.

Abdurrahman Vefik SAYIN

Tekalif Kava‘idi: Osmanlı Vergi Sistemi

Ankara, 1999, Maliye Bakanlığı Yayınları.

Kitap Osmanlıca Türkçe Tarih Osmanlı Anadolu

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Tevfik GÜRAN

Osmanlı Mali İstatistikleri Bütçeler, 1841-1918

Ankara, 2003, T.C. Başbakanlık Devlet İstati.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

5 kez

görüntülendi.

Nadir ÖZBEK

“Anadolu Islahatı, Ermeni Sorunu ve Vergi Tahsildarlığı, 1895-1908”

Tarih ve Toplum Yeni Yaklaşımlar.

Makale Türkçe Tarih 20. yy Osmanlı Anadolu

Bu Makale

3 kez

görüntülendi.

Mübahat S. Kütükoğlu

“Bir Âyân Âilesi: Tavalızâdeler”

Belleten.

Makale Türkçe Yeni Çağ Tarih Osmanlı Anadolu

Bu Makale

10 kez

görüntülendi.

Vehbi GÜNAY

“Yerel Kayıtlar Işında XVIII. Yüzyıl Sonlarında İzmir”

Tarih İncelemeleri Dergisi.

Makale Türkçe Tarih 18. yy Osmanlı Anadolu

Bu Makale

4 kez

görüntülendi.

Tevfik GÜRAN

“Ondokuzuncu Yüzyıl Ortalarında Ödemiş Kasabasının Sosyo-Ekonomik Özellikleri”

İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası.

Makale Türkçe

Bu Makale

3 kez

görüntülendi.

Ayla EFE

“1845 Temettuat Sayım Sonuçları Ne Oldu?”

History Studies (International Journal Of History).

Makale Türkçe Tarih

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

Mehmet Alaaddin YALÇINKAYA

“The Provincial Reforms of the Early Tanzimat Period as İmplemented in the Kaza of Avrethisarı”

Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi.

Makale İngilizce 19. yy Anadolu

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

İlhan ŞİMŞİRGİL

“Osmanlı İdaresinde Uyvar'ın Hazine Defterleri ve Bir Bütçe Örneği”

Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi.

Makale Türkçe

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

Tevfik GÜRAN

Tanzimat Döneminde Osmanlı Maliyesi: Bütçeler ve Hazine Hesapları (1841-1861)

Ankara, 1989, Türk Tarih Kurumu Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih Osmanlı 19. yy Anadolu

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Mustafa Nuri Paşa

Netâyicü'l-Vukû'ât III-IV / Kurumları ve Örgütleriyle Osmanlı Tarihi

Ankara, 1980, Türk Tarih Kurumu.

Kitap Türkçe Tarih Osmanlı

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Erol ÖZVAR

“Rum Eyaletine Ait H. 1043-44/M. 1634-35 Tarihli "Bütçe"nin Tahlili”

Osmanlı.

Makale Türkçe

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

Yücel ÖZKAYA

“XVIII. Yüzyılın Sonlarında Tevzi’ Defterlerinin Kontrolü”

Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Dergisi.

Makale Türkçe Tarih 18. yy Osmanlı Anadolu

Bu Makale

1 kez

görüntülendi.

Dina Rizk KHOURY

Osmanlı İmparatorluğu’nda Devlet ve Taşra Toplumu Musul 1540-1834

İstanbul, 1999, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih Orta Doğu Osmanlı 19. yy 16. yy

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

Şevket Kamil AKAR

“19.Yüzyıl'da Edirne Eyaletine Bağlı Ahyolu Kazasının Sosyal Ekonomik Yapısı”

Makale Türkçe

Bu Makale

5 kez

görüntülendi.

“1042-1045/1632-1635 Yıllarına Ait Bosna Eyaleti Bütçesi”

Osmanlı.

Makale Türkçe

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Yavuz CEZAR , Yavuz CEZAR

0smanlı Maliyaesinde Bunalım ve Değişim Dönemi (XVIII.Yüzyıldan Tanzimata Mali Tarih

İstanbul, 1996, .

Kitap Türkçe

Bu Kitap

4 kez

görüntülendi.

Halil SAHİLLİOĞLU

Osmanlı İdaresinde Kıbrıs'ın İlk Yılı Bütçesi

, 1967, .

Kitap

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Erkan TURAL

Osmanlı İmparatorluğu ve Avrupa'da Devlet Sistemi

, 2009, IQ Kültür Yayıncılık.

Kitap Türkçe Tarih Osmanlı

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Cafer Çiftçi

“18. Yüzyılda Bursa Halkına Tevzi Edilen Şehir Masrafları”

Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi.

Makale Türkçe Tarih 18. yy Osmanlı

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Bu eserin aldığı atıf bulunmuyor.

Eser istatistikleri yükleniyor...