Beşinci Menderes Hükümetinin Mali ve İktisadi Politikaları (1957-1960)

Tez Türkçe

Künye:

Yazarlar:

Fazlı Hiresoğlu

Ekle

Danışmanlar:

Neşe ÖZDEN

Ekle

Yayın Yılı:

2017

Yayın Yeri:

Ankara

Seviye:

MASTER

Kurum:

Ankara Üniversitesi

Bölüm:

Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Anabilim Dalı

İçerik Dosyası:

Web adresi:

Web adresi henüz eklenmemiş. Eklemek için düzenle simgesine tıklayınız.

Operatör:

Kübra Selen Yılmaz

Güncelleyen:

Kübra Selen Yılmaz

Özet:

Bu yüksek lisans tez çalışmasında Beşinci Menderes Hükümetinin mali ve iktisadi politikaları ve bu politikaların dönemin basınına yansımaları incelenmiştir. Bu kapsamda, başta dönemin Başbakanı Adnan Menderes, Maliye Bakanı Hasan Polatkan ve Ticaret Bakanı Abdullah Aker olmak üzere diğer bakanlar ile muhalefet kanadından İsmet İnönü, Kasım Gülek, Fethi Çelikbaş ve diğer bazı milletvekillerinin konuşma, mülakat ve söylevleri incelenmiştir. Çalışmanın giriş bölümünde, Beşinci Menderes Hükümeti dönemine kadar olan diğer Demokrat Parti hükümetlerinin mali ve iktisadi politikaları değerlendirilmiş, ayrıca Beşinci Menderes Hükümetinin programındaki iktisadi hedef ve öncelikler incelenmiştir. Birinci bölümde, öncelikle mevcut tez döneminde ABD başta olmak üzere İngiltere ve Batı Almanya ile IMF ve OEEC'den temin edilen ekonomik yardımlar ele alınmıştır. Daha sonra ekonomik kalkınma amacıyla uygulanan para politikaları kapsamında, enflasyon, fiyat denetimi, Türk lirası ve döviz muvazene politikaları değerlendirilmiş, söz konusu dönemdeki yeni vergi uygulamaları ve devlet borçları ortaya koyulmuştur. İkinci bölümde, üretim politikaları kapsamında, yatırım ve istihdam oranları incelenmiş ve mevcut tez döneminde uygulanan tarım, sanayi ve ticaret politikaları değerlendirilmiştir. Ayrıca bu bölümde, dönem içerisinde uygulanan dış ticaret rejimleri ile ithalat, ihracat ve dış ticaret açıkları da ele alınmıştır. Beşinci Menderes Hükümeti, görev süresi boyunca, daha önceki DP hükümetleri tarafından uygulamaya koyulan ekonomik politikalar neticesinde baş gösteren yüksek oranlı enflasyon ile mücadele etmek için tedbirler geliştirmiş, ancak bu mücadelede başarılı olamayınca, uluslararası ekonomik yardım kuruluşlarının tavsiyeleri sonucunda, finansman açığını gidermek için devalüasyona gitmiş ve daha liberal bir ekonomi benimsemiştir. Beşinci Menderes Hükümetinin ilk iki yıllık döneminde ithal ikameci politikalar izlenerek dış ticaret açığı kapatılmak istenmiştir. Ancak Milli Korunma Kanununun tekrar uygulamaya konulması, İthalata getirilen yüksek oranlı vergiler ve fiyat kontrol teşkilatlarının kurulması gibi katı önlemler sonucunda sanayide kullanılan hammaddelerin temininde sıkıntılar baş göstermiş, enflasyon yükselmiş ve ekonomide bir resesyon yaşanmıştır. Bu dönemde, yerli üretimi teşvik maksadıyla zarar etme pahasına faaliyet gösteren Kamu iktisadi Teşekküllerinin zararları telafi edilemez boyutlara ulaşmıştır. İthal kotaları ile beklediği döviz tasarrufunu bulamayan hükümet, 4 Ağustos 1958 tarihinde yeni bir borçlanma ile devalüasyona başvurmuş; uygulamaya konulan daha liberal görünümlü bir dış ticaret rejimi ile İthal kotaları kaldırılmış ve ihracata teşvik primi sistemi getirilmiştir. 4 Ağustos 1958 kararlarıyla birlikte Demokrat Parti döneminin en büyük dış yardımı elde edilmiştir. Bu yardımlar sonrasında, ihracata verilen devlet desteği ve liberal dış ticaret rejimi sayesinde dış ticaret açığı azalma eğilimi göstermiş, enflasyon ve altın fiyatları düşmüştür. Ancak ekonomideki bu olumlu hava uzun ömürlü olmamış, ödemeler dengesi sürdürülemeyerek finansman açığı tekrar baş göstermiştir. Bu dönemde Türkiye'nin kalkınma çabaları yabancı basın ve ekonomi uzmanları tarafından da takip edilmiştir. Yabancı basında Türkiye'nin zayıf tarafının 20. Yüzyıla yetişmek için imkânları aşan kalkınma arzusu olduğu, kuvvetli noktalarının ise coğrafi konumu, büyük ve nitelikli silahlı kuvvetleri, Batı ideallerine bağlılığı, diplomatik tecrübesi ve İslam âlemindeki prestiji olarak gösterilmiştir. Yabancı ekonomi uzmanları ise Türkiye'nin sanayi yoluyla kalkınmasının kısa vadede zor olduğu, bunun yerine kalkınmada, madencilik, tarım ve turizme ağırlık verilmesi gerektiği yönünde değerlendirmelerde bulunmuşlardır. Beşinci Menderes Hükümetinde, Hasan Polatkan Maliye Bakanı olarak, Abdullah Aker ve Hayrettin Erkmen Ticaret Bakanı olarak; Samet Ağaoğlu, Sıtkı Yırcalı ve Sebati Ataman ise Sanayi Bakanı olarak görev almışlardır. Bu dönemde uygulanan mali politikaların esasları bütçe kanunları vasıtasıyla mecliste tartışılmıştır. Maliye Bakanı Hasan Polatkan bütçe kanunlarını hükümet adına meclise sunmuş ve muhalefetin yoğun eleştirileri karşısında açıklamalar çoğunlukla kendisinden gelmiştir. Bu dönemde hükümet tarafından uygulamaya koyulan dış ticaret rejimleri, ithalat ve ihracat esasları hakkındaki kararlar ise Ticaret Bakanı Abdullah Aker tarafından İzmir fuarı açılışlarında halka anlatılmıştır. Hükümetin iktisadi alanda mücadele ettiği sorunlar, hayat pahalılığı, sürekli artan fiyatlar, madde kıtlığı ve dış ticaret açığı olmuştur.

Yağız Fatih Nazlıer

“Ankara Üniversitesi Tarih Bölümü Tez Kaynakçası”.

384 Eser İçeriyor

Bu kaynakça

632 kez

görüntülendi.

Kübra Selen Yılmaz

“A.Ü. Tarih Bölümü Tez Kaynakçası”.

285 Eser İçeriyor

Bu kaynakça

123 kez

görüntülendi.

Yaptığı atıflar
Aldığı atıflar

Atıf yapılan eser:

Birol AKGÜN

“Türk Dış Politikası ve Uluslararası Örgütler”

Akademik Orta Doğu: Altı Aylık Orta Doğu Araştırmaları Dergisi.

Makale Türkçe Siyaset Orta Doğu

Bu Makale

48 kez

görüntülendi.

İlker PARASIZ

Türkiye Ekonomisi 1923'ten Günümüze İktisat ve İstikrar Politikaları

Bursa, 1998, Ezgi Yayınevi.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

13 kez

görüntülendi.

Şerif DEMİR

Türk Siyasi Tarihinde Adnan Menderes

İstanbul , 2010, Paraf Yayıncılık.

Kitap Türkçe Tarih Biyografi - Otobiyografi Siyaset Türkiye Cumhuriyeti 20. yy

Bu Kitap

11 kez

görüntülendi.

H. Cevahir KAYAM

Türkiye'de tarım politikaları(1928-1938)

İstanbul, 1997, DOKTORA.

Tez Türkçe

Bu Tez

8 kez

görüntülendi.

Cemil KOÇAK

Demokrat Parti Karşısında CHP

İstanbul, 2017, Timaş Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

7 kez

görüntülendi.

Kazım ÖZTÜRK

Türkiye Cumhuriyeti Hükümetleri ve Programları

Istanbul, 1968, Ak Yayınları.

Kitap Türkçe Sosyal Bilimler Tarih Siyaset

Bu Kitap

5 kez

görüntülendi.

Melih AKTAŞ

1950-1960 Demokrat Parti Dönemi Türk Sovyet İlişkilerinde ABD Faktörü

, 2006, ŞEMA YAYINLARI.

Kitap Türkçe Türkiye Cumhuriyeti 20. yy

Bu Kitap

13 kez

görüntülendi.

Hüseyin BAĞCI

Demokrat Parti Dış Politikası

Ankara, 1990, İmge Kitabevi.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

H. Bayram KAÇMAZOĞLU

Demokrat Parti Dönemi

İstanbul, 2000, Birey Yayıncılık.

Kitap Türkçe Türkiye Cumhuriyeti 21. yy Anadolu

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Serdar TURGUT

Demokrat Parti Döneminde Türkiye Ekonomisi

Ankara, 1991, Adalet Matbaacılık.

Kitap Türkçe Tarih Siyaset İktisat

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Korkut BORATAV

Türkiye İktisat Tarihi 1908-1985

İstanbul, 1988, Gerçek.

Kitap Türkçe Türkiye Cumhuriyeti İktisat

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Ahmet Özgiray

“Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri Arasındaki Siyasi İlişkiler”

Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi.

Makale Türkçe Türkiye Cumhuriyeti Amerika

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

M. Tuba Ongun

Sanayileşme ve Uluslararası Ekonomik İlişkiler

Ankara, 2013, Gazi Kitabevi.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

Faruk Sükan

Başbakan Adnan Menderes’in Meclis Konuşmaları TBMM 1950-1960

Ankara, 1991, Kültür Ofset.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

Cem EROĞUL

Demokrat Parti

Ankara, 1970, SBF YAYINLARI.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

İsmail ARAR

Hükümet programları (1920-1965)

İstanbul, 1968, Burçak Yayınevi.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Abdullah TAKIM

Demokrat Parti Ekonomisi

Ankara, 2011, Detay Yayıncılık.

Kitap

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Tevfik ÇAVDAR

“Demokrat Parti”

Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi.

Makale Türkçe

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Şevket Süreyya AYDEMİR

Menderes'in Dramı

İstanbul, 1969, Remzi Kitabevi.

Kitap Türkçe Tarih Türkiye Cumhuriyeti 20. yy

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Şevket Süreyya AYDEMİR

İkinci Adam

İstanbul, 1979, .

Kitap Türkçe

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Zühtü Arslan

Türk Parlamento Tarihi 1957-1960

Ankara, 2013, TBMM Kültür Sanat Ve Yayın Kurulu Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih Siyaset

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Mustafa SÖNMEZ

Türkiye Ekonomisinde Bunalım

İstanbul, 1986, Belge Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Bu eserin aldığı atıf bulunmuyor.

Eser istatistikleri yükleniyor...