Liman von Sanders'in Çanakkale Savaşları ile İlgili Bazı İddiaları

Makale

Künye:

Yazarlar:

Sezen KILIÇ

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2014

Yayınlandığı Eser:

Gazi Akademik Bakış Dergisi

Cilt:

Sayı:

Sayfa Aralığı:

İçerik Dosyası:

İndirmek için tıklayınız

Web adresi:

Web adresi henüz eklenmemiş. Eklemek için düzenle simgesine tıklayınız.

Operatör:

Nisa Gül Buharalı

Güncelleyen:

Nisa Gül Buharalı

Özet:

Çanakkale Savaşları Türkiye’de ve dış dünyada bugün de üzerinde sıklıkla bahsedilen bir konudur.
Çanakkale denilince bütün olumsuz şartlara rağmen Türk askerinin yazdığı zafer destanı ve bu zaferin
şahsında sembolize edildiği Anafartalar Kahramanı Mustafa Kemal akla gelmektedir. Pek az bilinmekle
birlikte, Çanakkale Savaşları’nın komutasının Alman Generali Liman von Sanders’te olduğunu ve
onun komuta heyetinde birçok Alman subayın da yer aldığını hatırlamak gerekir. Türk askeri ile kıyaslanamayacak
kadar az sayıda da olsa Çanakkale Savaşları’nda Türklerle aynı safta Alman askerleri de
çarpışmış ve hayatlarını kaybetmiştir. O döneme ait bilgi ve belgelere bakıldığında, Alman kamuoyunun
bu konudan pek haberdar olmadığını ya da bu konuya ilgi göstermediğini söylemek çok da yanlış
olmayacaktır. Ayrıca, bu savaşta görev yapan birçok Alman subayının yazmış olduğu hatıralarda
önemli bilgiler ve değerlendirmeler kayıtlıdır ancak, bu durum da sadece konuyla ilgili çalışmalar yapan
çok az sayıda Alman tarihçi tarafından bilinmektedir.
Bu çalışmanın odak noktasını Alman subayı Carl Mühlmann’ın Çanakkale Savaşı adlı eseri ile ilgili
Liman Sanders’in üç farklı tarihte yazmış olduğu Alman Arşivi’nden elde edilen mektupları oluşturmaktadır.
Sanders söz konusu mektuplarında Çanakkale Savaşları ile ilgili dikkat çekici iddialarda
bulunmaktadır. Bunlar, Enver Paşa’nın Gelibolu’da bir ordu konuşlandırılmasına karşı çıkarak Osmanlı
İmparatorluğu’nun kaderini riske ettiği; Sanders’in sadece emirlerini yerine getiren Mustafa
Kemal’in savaştaki başarıyı tek başına sahiplenip abarttığı; Anafartalar bölgesine tüm topların, top-
çuların yerleştirilmesinin, idaresinin tamamen bir Alman işi olduğu ve Çanakkale Savaşları’nda emir
komutanın ‘sadece Almanlarda’ olduğu iddialarıdır.
Çalışmamızda, bu bağlamda, Çanakkale Savaşları’nda çarpışan başta Sanders, Mühlmann ve Heuck
olmak üzere Alman subaylarının eserleri, Liman von Sanders’in mektuplarında ileri sürdüğü iddialar
açısından ele alınıp değerlendirilmiştir.

Çanakkale Savaşları Türkiye’de ve dış dünyada bugün de üzerinde sıklıkla bahsedilen bir konudur.
Çanakkale denilince bütün olumsuz şartlara rağmen Türk askerinin yazdığı zafer destanı ve bu zaferin
şahsında sembolize edildiği Anafartalar Kahramanı Mustafa Kemal akla gelmektedir. Pek az bilinmekle
birlikte, Çanakkale Savaşları’nın komutasının Alman Generali Liman von Sanders’te olduğunu ve
onun komuta heyetinde birçok Alman subayın da yer aldığını hatırlamak gerekir. Türk askeri ile kıyaslanamayacak
kadar az sayıda da olsa Çanakkale Savaşları’nda Türklerle aynı safta Alman askerleri de
çarpışmış ve hayatlarını kaybetmiştir. O döneme ait bilgi ve belgelere bakıldığında, Alman kamuoyunun
bu konudan pek haberdar olmadığını ya da bu konuya ilgi göstermediğini söylemek çok da yanlış
olmayacaktır. Ayrıca, bu savaşta görev yapan birçok Alman subayının yazmış olduğu hatıralarda
önemli bilgiler ve değerlendirmeler kayıtlıdır ancak, bu durum da sadece konuyla ilgili çalışmalar yapan
çok az sayıda Alman tarihçi tarafından bilinmektedir.
 Bu çalışmanın odak noktasını Alman subayı Carl Mühlmann’ın Çanakkale Savaşı adlı eseri ile ilgili
Liman Sanders’in üç farklı tarihte yazmış olduğu Alman Arşivi’nden elde edilen mektupları oluşturmaktadır.
Sanders söz konusu mektuplarında Çanakkale Savaşları ile ilgili dikkat çekici iddialarda
bulunmaktadır. Bunlar, Enver Paşa’nın Gelibolu’da bir ordu konuşlandırılmasına karşı çıkarak Osmanlı
İmparatorluğu’nun kaderini riske ettiği; Sanders’in sadece emirlerini yerine getiren Mustafa
Kemal’in savaştaki başarıyı tek başına sahiplenip abarttığı; Anafartalar bölgesine tüm topların, top-
çuların yerleştirilmesinin, idaresinin tamamen bir Alman işi olduğu ve Çanakkale Savaşları’nda emir
komutanın ‘sadece Almanlarda’ olduğu iddialarıdır.
Çalışmamızda, bu bağlamda, Çanakkale Savaşları’nda çarpışan başta Sanders, Mühlmann ve Heuck
olmak üzere Alman subaylarının eserleri, Liman von Sanders’in mektuplarında ileri sürdüğü iddialar
açısından ele alınıp değerlendirilmiştir.