Pargalı İbrahim Paşa Çevresindeki Edebî Yaşam

Tez Türkçe Tarih× Osmanlı× Edebiyat× 16. yy×

Künye:

Yazarlar:

Esma Tezcan

Ekle

Danışmanlar:

Mehmet Kalpaklı

Ekle

Yayın Yılı:

2004

Yayın Yeri:

Ankara

Seviye:

MASTER

Kurum:

Bilkent Üniversitesi Ekonomi Ve Sosyal Bilimler Enstitüsü

Bölüm:

Türk Edebiyatı

İçerik Dosyası:

Web adresi:

http://www.thesis.bilkent.edu.tr/0002528.pdf

Operatör:

Nur Mine Çiloğlu

Güncelleyen:

Nur Mine Çiloğlu

Özet:

“Pargalı İbrahim Paşa Çevresindeki Edebî Yaşam” başlıklı bu
çalışmada, İbrahim Paşa ve edebî çevresi, Osmanlı hamilik geleneği
bağlamında ele alınmaktadır. Frenk, Makbul ve Makdul lakaplarıyla da
anılan İbrahim Paşa, kölelikten gelmiş ve Kanûnî Sultan Süleyman’ın
güvenini kazanarak hızla yükselmiştir. Kanûnî’nin kız kardeşiyle evlenen
İbrahim Paşa, Osmanlı tarihinde ilk olarak Serasker Sultan ünvanını almıştır.
Pargalı İbrahim Paşa’nın ancak Kanûnî’nin himayesiyle yükseldiği açıktır. Bu
doğrultuda, Osmanlı hamilik geleneğinin devletin yönetim kadrolarının
belirlenmesi bakımından büyük önem taşıdığı görülmektedir.
Osmanlı İmparatorluğu, en üst noktada hanedanı simgeleyen padişah
olmak koşuluyla, ona “sadakat bağı ile bağlı” elit bir yönetici sınıfın idaresi
altındadır (Unan, 5). Osmanlı’nın bu patrimonyal devlet yapısı, hanedanını
ve onu simgeleyen padişahı yüceltmeye ve öngörülen devlet yapısını toplum
ve kültür yaşamına sindirmeye yöneliktir. Bu çalışmada, Osmanlı
toplumunda kültür ve sanat hamiliğinin de patrimonyal devlet yapısını
destekleyen, işlevsel bir yönü olduğu ileri sürülmektedir. Buna göre,
sanatçılar yapıtlarıyla Osmanlı hanedanının görkemini yansıtmakta,
sanatçıları himaye eden kişiler ise Osmanlı’nın görkemini vurgulayacak
yapıtları finanse ederek kendi siyasi konumlarını güvence altına almakta ve
İmparatorluğa bağlılıklarını kanıtlamaktadırlar. Yapılan incelemeler
sonucunda, Osmanlı’da hamilik geleneğinin devletin idari yapısını yansıtan
ve toplum yaşamının her alanının olduğu gibi sanat alanın da barındırdığı
saltanat ideolojisini desteklemeye yönelik işlevsel bir görev üstlendiği
anlaşılmaktadır.
Patrimonyal devlet yapısının korunması amacıyla, hamilik geleneğinin
kurumsallaşmış bir sistem olarak işlediği görülmektedir. Patronlar bu
sistemin sadık koruyucuları olarak karşımıza çıkmaktadır. Kanûnî döneminin
en önemli hamilerinden birisi ise kuşkusuz İbrahim Paşa’dır. İbrahim
Paşa’nın sanat ve edebiyat patronluğunun incelenmesi, dönemin edebî
çevrelerinin nasıl işlediğinin anlaşılmasının ötesinde, devletin patrimonyal
yapısını model alan hamilik sisteminin sanat alanına nasıl yansıdığını ve
önemini ortaya koymaktadır. İbrahim Paşa eksenindeki edebî çevre ve
Paşa’nın patronaj ilişkileri, o dönemde kişinin konumunu ve toplumdaki
itibarını koruması için sistemin bir parçası haline gelmenin zorunluluğunu
göstermektedir. Söz konusu zorunluluğun önemi, bu çalışmada ele alınan
şair ve patronların aralarındaki çekişmeler üzerinden daha iyi
anlaşılmaktadır.

“Pargalı İbrahim Paşa Çevresindeki Edebî Yaşam” başlıklı bu
çalışmada, İbrahim Paşa ve edebî çevresi, Osmanlı hamilik geleneği
bağlamında ele alınmaktadır. Frenk, Makbul ve Makdul lakaplarıyla da
anılan İbrahim Paşa, kölelikten gelmiş ve Kanûnî Sultan Süleyman’ın
güvenini kazanarak hızla yükselmiştir. Kanûnî’nin kız kardeşiyle evlenen
İbrahim Paşa, Osmanlı tarihinde ilk olarak Serasker Sultan ünvanını almıştır.
Pargalı İbrahim Paşa’nın ancak Kanûnî’nin himayesiyle yükseldiği açıktır. Bu
doğrultuda, Osmanlı hamilik geleneğinin devletin yönetim kadrolarının
belirlenmesi bakımından büyük önem taşıdığı görülmektedir.
 Osmanlı İmparatorluğu, en üst noktada hanedanı simgeleyen padişah
olmak koşuluyla, ona “sadakat bağı ile bağlı” elit bir yönetici sınıfın idaresi
altındadır (Unan, 5). Osmanlı’nın bu patrimonyal devlet yapısı, hanedanını
ve onu simgeleyen padişahı yüceltmeye ve öngörülen devlet yapısını toplum
ve kültür yaşamına sindirmeye yöneliktir. Bu çalışmada, Osmanlı
toplumunda kültür ve sanat hamiliğinin de patrimonyal devlet yapısını
destekleyen, işlevsel bir yönü olduğu ileri sürülmektedir. Buna göre,
sanatçılar yapıtlarıyla Osmanlı hanedanının görkemini yansıtmakta,
sanatçıları himaye eden kişiler ise Osmanlı’nın görkemini vurgulayacak
yapıtları finanse ederek kendi siyasi konumlarını güvence altına almakta ve
İmparatorluğa bağlılıklarını kanıtlamaktadırlar. Yapılan incelemeler
sonucunda, Osmanlı’da hamilik geleneğinin devletin idari yapısını yansıtan
ve toplum yaşamının her alanının olduğu gibi sanat alanın da barındırdığı
saltanat ideolojisini desteklemeye yönelik işlevsel bir görev üstlendiği
anlaşılmaktadır.
Patrimonyal devlet yapısının korunması amacıyla, hamilik geleneğinin
kurumsallaşmış bir sistem olarak işlediği görülmektedir. Patronlar bu
sistemin sadık koruyucuları olarak karşımıza çıkmaktadır. Kanûnî döneminin
en önemli hamilerinden birisi ise kuşkusuz İbrahim Paşa’dır. İbrahim
Paşa’nın sanat ve edebiyat patronluğunun incelenmesi, dönemin edebî
çevrelerinin nasıl işlediğinin anlaşılmasının ötesinde, devletin patrimonyal
yapısını model alan hamilik sisteminin sanat alanına nasıl yansıdığını ve
önemini ortaya koymaktadır. İbrahim Paşa eksenindeki edebî çevre ve
Paşa’nın patronaj ilişkileri, o dönemde kişinin konumunu ve toplumdaki
itibarını koruması için sistemin bir parçası haline gelmenin zorunluluğunu
göstermektedir. Söz konusu zorunluluğun önemi, bu çalışmada ele alınan
şair ve patronların aralarındaki çekişmeler üzerinden daha iyi
anlaşılmaktadır.

Nur Mine Çiloğlu

“Pargalı İbrahim Paşa Kaynakçası”.

86 Eser İçeriyor

Bu kaynakça

147 kez

görüntülendi.

Özlem Karaduğan

“Hürrem Sultan”.

36 Eser İçeriyor

Bu kaynakça

240 kez

görüntülendi.

Yaptığı atıflar
Aldığı atıflar

Atıf yapılan eser:

Haluk İpekten

Divan Edebiyatında Edebi Muhitler

İstanbul , 1996, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih Edebiyat

Bu Kitap

219 kez

görüntülendi.

İsmail Hakkı Uzunçarşılı

“Kanunî Sultan Süleyman'ın Vezir-i Âzamı Makbul ve Maktul İbrahim Paşa Padişah Damadı Değildi”

Belleten.

Makale Türkçe Osmanlı 16. yy Anadolu

Bu Makale

63 kez

görüntülendi.

Halil İNALCIK

Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600)

İstanbul, 2003, Yapı Kredi Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

54 kez

görüntülendi.

M. Tayyib Gökbilgin

“Arz ve Raporlarına Göre İbrahim Paşa'nın Irakeyn Seferindeki İlk Tedbirleri ve Fütuhatı”

Belleten.

Makale Türkçe Tarih Orta Doğu Osmanlı 16. yy

Bu Makale

32 kez

görüntülendi.

M. Tayyib Gökbilgin

“İbrahim Paşa, Pargalı”

İslam Ansiklopedisi.

Makale Türkçe Tarih Osmanlı 16. yy

Bu Makale

20 kez

görüntülendi.

Feridun M. Emecen

“İbrahim Paşa, Makbul”

Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Cilt: 36.

Makale Türkçe Yeni Çağ Tarih Osmanlı 16. yy

Bu Makale

8 kez

görüntülendi.

Mücteba İLGÜREL

“Political History of the Era of Sultan Süleyman the Magnificent”

The Ottoman Empire in the Reign of Süleyman The Magnificent - I.

Makale İngilizce Tarih Osmanlı 16. yy

Bu Makale

7 kez

görüntülendi.

Hester Donaldson Jenkins

Ibrahim Pasha, Grand Vizir of Suleiman the Magnificent

New York, 1911, Columbia University Press.

Kitap İngilizce Tarih Osmanlı 16. yy

Bu Kitap

5 kez

görüntülendi.

Jean-Louis Bacqué-Grammont

“Une Lettre d'Ibrâhîm Paşa a Charles-Quint”

Comite International d'etudes Pre-Ottomanes et Ottomanes - Proceedings of the VIth Symposium. Cambridge (U.K.), 1st-4th July 1984.

Makale Fransızca Yeni Çağ Tarih Osmanlı 16. yy

Bu Makale

5 kez

görüntülendi.

M. Tayyib Gökbilgin

Kanunî Sultan Süleyman

İstanbul, 1992, Milli Eğitim Bakanlığı.

Kitap Türkçe Tarih Osmanlı 16. yy

Bu Kitap

5 kez

görüntülendi.

Nicolas Vatin

“Sur Quelques Propos Geographiques d’Ibrahim Pacha, Grand Vizir de Soliman le Magnifique (1533)”

Comite International d'etudes Pre-Ottomanes et Ottomanes - Proceedings of the VIth Symposium. Cambridge (U.K.), 1st-4th July 1984.

Makale Fransızca Tarih Osmanlı 16. yy

Bu Makale

3 kez

görüntülendi.

Peçevi İbrahim Efendi

Peçevî Tarihi I

İstanbul, 1968, Neşriyat Yurdu, Yeni Şark Maarif Kütüphanesi.

Kitap Türkçe Tarih Kaynak Yayını Osmanlı

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Peçevi İbrahim Efendi

Peçevî Tarihi II

İstanbul, 1968, Neşriyat Yurdu, Yeni Şark Maarif Kütüphanesi.

Kitap Türkçe Tarih Kaynak Yayını Osmanlı

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Cahit Ülkü

Kanuni'nin Düşü, Hürrem'in Kabusu Pargalı İbrahim Paşa

İstanbul, 2001, İnkılap Kitabevi.

Kitap Türkçe Tarih Roman Osmanlı Anadolu

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

Mustafa Çetin VARLIK

“Ottoman Institutions of XVI. Century and Sultan Süleyman the Magnificent”

The Ottoman Empire in the Reign of Süleyman The Magnificent - I.

Makale İngilizce Yeni Çağ Tarih Osmanlı 16. yy

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Aykut Can

Pargalı'nın Ölümü

İstanbul, 2013, Yeditepe Yayınevi.

Kitap Türkçe Yeni Çağ Tarih Osmanlı 16. yy Anadolu

Bu Kitap

24 kez

görüntülendi.

Dudu Şirin Oluk

Kanunî'nin Hayatındaki Üç Kadın: Hafsa Valide Sultan, Hürrem Sultan, Mihrimah Sultan

Kayseri, 2013, MASTER.

Tez Türkçe Tarih Osmanlı 16. yy

Bu Tez

13 kez

görüntülendi.

Erhan AFYONCU

Muhteşem Süleyman - Kanuni Sultan Süleyman ve Hürrem Sultan

İstanbul, 2011, Yeditepe Yayınevi.

Kitap Türkçe Tarih Osmanlı 16. yy

Bu Kitap

11 kez

görüntülendi.

Eser istatistikleri yükleniyor...