Kültürel Grameri Yeniden Dizmek: Madunun (Kadının) Güçlenme Pratiği Olarak Seyirlik Oyunlar

Makale Türkçe Dilbilim× Bilim ve Teknoloji× Sosyal Bilimler× Tarih× Siyaset× Sosyoloji× Sanat Tarihi× Edebiyat×

Künye:

Yazarlar:

Hakan ALTUN

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2012

Yayınlandığı Eser:

2. Uluslararası Dil ve İletişim Sempozyumu: Yenilikleri Keşif

Cilt:

Sayfa Aralığı:

735-748

İçerik Dosyası:

İndirmek için tıklayınız

Web adresi:

Web adresi henüz eklenmemiş. Eklemek için düzenle simgesine tıklayınız.

Operatör:

Satiye Aytunca

Güncelleyen:

Satiye Aytunca

Özet:

Madunun (ve bu bağlamda kadının da) içinde kendini ifade edebildiği bir dilinin
olup olmadığını kültür olgusundan bağımsız tartışmanın olanağı yoktur. Kültürü kültürelci
perspektiften bir kapanma olarak okuduğumuzda karşımıza ifadesini “otantiklik”te bulan
verili, homojen, değişmez ve sert bir çekirdek olan bir anlayış çıkar. Temelde modernizmin
icadı olan otantiklik son kertede belirli bir tarihsel dönemin ve düşünsel iklimin icadıdır ve
bir kurgudan ibarettir. Kökensel ve özcü kültür yaklaşımının şekillendirdiği kültürel gramer
madunun direnişçi dillerini ve pratiklerini ifade etmekten uzaktır. Diğer yandan kültürü öz
olarak sabitlemeye çalışan dinamiklere direnen ve/fakat kültüre içkin (kültürel öğeleri
radikal dışlamayla itmeyen) karşı-kültürel bir kanaldan da söz edilebilir. “Karşı” ön takısı
muhafazakar ya da reaksiyoner anlamda bir nitelemeyi içinde barındırmaz; kültürel alanda
geçici olarak oluşan simgesel direnişçi bir dili ve ana-akıma karşı olan ters akıntının
yönünü işaret eder. Bu bağlamda da olumsallık, süreksizlik, performatiflik, heterojenlik,
melezlik, geçişkenlik, dışa açıklık ve direngenlik karşı-kültürel itkiyi tanımlamak için
devreye giren anahtar kavramlardır. Karşı-kültürel yaklaşım kültürün/kimliğin
değişkenliği/sürekliliği diyalektiğine de duyarlıdır. Açılan bu yeni pencere farklılıklara
duyarlı, ekleme ve eksiltmelere izin veren olumsal bir kültürel grameri olanaklı kılar. Bu
noktada geleneksel kaynaklara dönerek yapılacak bir kültürel kazı, direniş pratiklerinin
kaydedildiği söz dağarcığını devreye sokarak dile/gramere müdahale eder ve kültürel
hafızayı yeniden kurmaya vesile olabilir. Seyirlik oyunlarla kurulacak benzeri bir ilişki
madunun (kadının) güçlenmesine ve kültürel gramere müdahale etmesine olanak sağlar.
Toplumsal alanda “kadın” olarak özneleşerek pozisyon alan madun özne, bu pozisyonun
ürettiği fazlalıklarla bu alanı kat eder. Diğer yandan, feminizm, kadının konumsallığı
üzerinden sahip olduğu bu gizil güçle birleştiğinde kültürel grameri yerinden oynatacak
anamorfik bir bakışı sağlayacak bir araçtır. Ayrıca kadının politik dilini kurmasında da
değerli bir yerde durur. Ritüel kökenli olan seyirlik oyunlar, feminizm dolayımıyla
yaklaşıldığında ataerkil/eril öğeler askıya alınıp kadını güçlendirecek bir pratiğe
dönüşebilir. Kısaca yeniden ritüelleştirme adını verebileceğimiz bu süreci Yeraltı’nın
Seyirlik Dedikodular çalışması üzerinden örnekleyerek izlediğimizde seyirlik oyunların
kentli kadınların pratiklerindeki izlerini irdelemek, yeniden şenlikleştirme ve ben-biz dili
gibi katkıları değerlendirmek mümkün olacaktır.

Madunun (ve bu bağlamda kadının da) içinde kendini ifade edebildiği bir dilinin 
olup olmadığını kültür olgusundan bağımsız tartışmanın olanağı yoktur. Kültürü kültürelci 
perspektiften bir kapanma olarak okuduğumuzda karşımıza ifadesini “otantiklik”te bulan 
verili, homojen, değişmez ve sert bir çekirdek olan bir anlayış çıkar. Temelde modernizmin 
icadı olan otantiklik son kertede belirli bir tarihsel dönemin ve düşünsel iklimin icadıdır ve 
bir kurgudan ibarettir. Kökensel ve özcü kültür yaklaşımının şekillendirdiği kültürel gramer 
madunun direnişçi dillerini ve pratiklerini ifade etmekten uzaktır. Diğer yandan kültürü öz 
olarak sabitlemeye çalışan dinamiklere direnen ve/fakat kültüre içkin (kültürel öğeleri 
radikal dışlamayla itmeyen) karşı-kültürel bir kanaldan da söz edilebilir. “Karşı” ön takısı 
muhafazakar ya da reaksiyoner anlamda bir nitelemeyi içinde barındırmaz; kültürel alanda 
geçici olarak oluşan simgesel direnişçi bir dili ve ana-akıma karşı olan ters akıntının 
yönünü işaret eder. Bu bağlamda da olumsallık, süreksizlik, performatiflik, heterojenlik, 
melezlik, geçişkenlik, dışa açıklık ve direngenlik karşı-kültürel itkiyi tanımlamak için 
devreye giren anahtar kavramlardır. Karşı-kültürel yaklaşım kültürün/kimliğin 
değişkenliği/sürekliliği diyalektiğine de duyarlıdır. Açılan bu yeni pencere farklılıklara 
duyarlı, ekleme ve eksiltmelere izin veren olumsal bir kültürel grameri olanaklı kılar. Bu 
noktada geleneksel kaynaklara dönerek yapılacak bir kültürel kazı, direniş pratiklerinin 
kaydedildiği söz dağarcığını devreye sokarak dile/gramere müdahale eder ve kültürel 
hafızayı yeniden kurmaya vesile olabilir. Seyirlik oyunlarla kurulacak benzeri bir ilişki 
madunun (kadının) güçlenmesine ve kültürel gramere müdahale etmesine olanak sağlar. 
Toplumsal alanda “kadın” olarak özneleşerek pozisyon alan madun özne, bu pozisyonun 
ürettiği fazlalıklarla bu alanı kat eder. Diğer yandan, feminizm, kadının konumsallığı 
üzerinden sahip olduğu bu gizil güçle birleştiğinde kültürel grameri yerinden oynatacak 
anamorfik bir bakışı sağlayacak bir araçtır. Ayrıca kadının politik dilini kurmasında da 
değerli bir yerde durur. Ritüel kökenli olan seyirlik oyunlar, feminizm dolayımıyla 
yaklaşıldığında ataerkil/eril öğeler askıya alınıp kadını güçlendirecek bir pratiğe 
dönüşebilir. Kısaca yeniden ritüelleştirme adını verebileceğimiz bu süreci Yeraltı’nın 
Seyirlik Dedikodular çalışması üzerinden örnekleyerek izlediğimizde seyirlik oyunların 
kentli kadınların pratiklerindeki izlerini irdelemek, yeniden şenlikleştirme ve ben-biz dili 
gibi katkıları değerlendirmek mümkün olacaktır.

Satiye Aytunca

“Maduniyet Okulu Kaynakçası ve Atıf Dizini”.

141 Eser İçeriyor

Bu kaynakça

32 kez

görüntülendi.

Yaptığı atıflar
Aldığı atıflar

Atıf yapılan eser:

Mary Daly

Beyond God the Father: Toward a Philosophy of Women's Liberation

Boston, 1993, Beacon Press.

Kitap İngilizce İlahiyat Sosyal Bilimler Tarih Siyaset Sosyoloji Felsefe Edebiyat

Bu Kitap

12 kez

görüntülendi.

Clifford GEERTZ

Kültürlerin Yorumlanması

Ankara, 2010, Dost Kitabevi.

Kitap Antropoloji

Bu Kitap

9 kez

görüntülendi.

Seyfi KARABAŞ

Bütüncül Türk Budunbilimine Doğru

İstanbul, 1999, Yapı Kredi Yayınları.

Kitap Türkçe Masal - Destan Dilbilim Sosyal Bilimler Antropoloji Tarih Sosyoloji Genel Türk Folklor Edebiyat

Bu Kitap

8 kez

görüntülendi.

Ranajit Guha

“Sömürge Hindistan’ın Tarihyazımı İle İlgili Bazı Hususlar Üzerine”

Toplumbilim.

Makale Türkçe Hindistan Sosyal Bilimler Tarih Siyaset Sosyoloji Hukuk Güney Asya 20. yy İktisat Felsefe 19. yy

Bu Makale

5 kez

görüntülendi.

Terence RANGER , Eric J. Hobsbawm

Geleneğin İcadı

Istanbul, 2006, Agora Kitaplığı.

Kitap Türkçe İngilizce

Bu Kitap

8 kez

görüntülendi.

Serpil SANCAR

İdeolojinin Serüveni: Yanlış Bilinç ve Hegemonyadan Söyleme

Ankara, 2007, İmge Kitabevi.

Kitap Türkçe Sosyal Bilimler Sosyoloji

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Antonio Gramscı

Hapishane Defterleri

İstanbul, 2014, Belge Yayınları.

Kitap Türkçe Felsefe

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Richard SENNETT

Ten ve Taş

İstanbul, 2014, Metis.

Kitap Türkçe Tarih Sosyoloji

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Walter Benjamin

Tarih kavramı üzerine pasajlar

İstanbul, 2002, Yapı Kredi Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

Gayatri Chakravorty Spivak

“Can the Subaltern Speak?”

Marxism and the Interpretation of Culture.

Makale İngilizce Sosyal Bilimler

Bu Makale

1 kez

görüntülendi.

Frantz FANON

Yeryüzünün Lanetlileri

İstanbul, 2011, Versus Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

Terry Eagleton

İdeoloji

İstanbul, 2005, Ayrıntı Yayınları.

Kitap Türkçe Sosyal Bilimler Tarih Siyaset Sosyoloji

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

Levent CANTEK

Şehre Göçen Eşek: Popüler Kültür, Mizah ve Tarih

İstanbul, 2018, İletişim.

Kitap Türkçe Tarih Sosyoloji

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Ebru YETİŞKİN

“Epistemik İhlalin Çevirisi”

Toplumbilim.

Makale Türkçe Dilbilim Tarih Siyaset Sosyoloji Hukuk 20. yy İktisat 21. yy Felsefe Folklor Edebiyat

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Dipesh CHAKRABARTY

“Madun Çalışmalarının Küçük Bir Tarihi”

Toplumbilim.

Makale Türkçe Sosyal Bilimler Tarih Siyaset Sosyoloji Güney Asya Hindistan Dilbilim Bilim ve Teknoloji Hukuk 20. yy 21. yy Felsefe Folklor Edebiyat

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Jean Baudrillard

Sessiz Yığınların Gölgesinde

İstanbul, 1991, Doğu Batı Yayınları.

Kitap Türkçe Sosyoloji

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Slavoj Zizek

Yamuk Bakmak

İstanbul, 2016, Metis.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Gayatri Chakravorty Spivak

“Yeni Madun: Ses-siz Bir Mülakat”

Toplumbilim.

Makale Türkçe Hindistan Bilim ve Teknoloji Sosyal Bilimler Tarih Siyaset Sosyoloji Güney Asya 20. yy İktisat 21. yy Felsefe

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Bu eserin aldığı atıf bulunmuyor.

Eser istatistikleri yükleniyor...