Cengizname Üzerinde Şekil ve Cümle Bilgisi Çalışmaları

Tez Türkçe

Künye:

Yazarlar:

İlknur Aygün Kocaoğlu

Ekle

Danışmanlar:

Ekle

Yayın Yılı:

2006

Yayın Yeri:

Kayseri

Seviye:

MASTER

Kurum:

Erciyes Üniversitesi

Bölüm:

Sosyal Bilimler Enstitüsü / Türk Dili Ve Edebiyatı Anabilim Dalı

İçerik Dosyası:

Web adresi:

Web adresi henüz eklenmemiş. Eklemek için düzenle simgesine tıklayınız.

Operatör:

Ochirpurev Duger

Güncelleyen:

Yağız Fatih Nazlıer

Özet:

Bu çalısma, Ötemis Hacı adlı Türk bilgininin “Cengiznāme” adlı eserinin sekil ve
cümle bilgisi açısından değerlendirilmesini ihtiva etmektedir.
Eserin elimizde bulunan kısmı, ikisi yarım olmak üzere yirmi dört varaktan, yani kırk
altı sayfadan (36b-59a) olusur. Çalısmamız, Cengiznāme’nin bu kırk altı sayfasının
Prof. Dr. Tuncer Gülensoy tarafından Arap alfabesinden transkribe edilmis metni
üzerinde yapılmıstır.
“Sekil ve Cümle Bilgisi” olmak üzere baslıca iki kısımdan olusan çalısmamızda,
Cengiznāme’yi sekil yönünden incelemeden önce, Cengiznāme ve Cengiznāme’nin
yazıldığı Çağatay Türkçesi hakkında kısaca bilgi vermeye çalıstık. “Cengiznāme”
baslığı altında verdiğimiz bilgileri (s.1 ile 6 arası) Prof. Dr. Tuncer Gülensoy’un izni
ile, kendisine ait olan fakat henüz yayımlanmamıs olan “Ötemis Hacı: ‘Cengiznāme’”
adlı kaynaktan aldık. Ayrıca, Cengiznāme’yi sekil ve cümle bilgisi yönünden
incelerken, Cengiznāme’yle ilgili örneklere değinmeden önce, örneğini vereceğimiz
konu hakkında, bazı farklı görüsleri de içeren, özet mahiyetinde bilgiler de vermeye
çalıstık.
Değerlendirdiğimiz konuları bütün yönleriyle ele almak istedik ve bu amaç
doğrultusunda alt baslıkları genis tutmaya çalıstık. Amacımız titiz bir çalısma ortaya
koyabilmekti. Ancak bu noktada bazı sıkıntılarla karsılastık. Sıkıntılarımızın sebebi de
Cengiznāme’nin elimizde bulunan kısmının kırk altı sayfadan ibaret olmasıydı.Yani, bir
eseri özellikle sekil bilgisi açısından değerlendirirken, eserin hacim bakımından dar
olmasının beraberinde getirdiği sıkıntıların çoğunu yasadık. En büyük sıkıntıyla da
yapım eklerini incelerken karsılastık: Çağataycada varlığı kanıtlanmıs birçok yapım
ekine Cengiznāme’de rastlayamadık. Ayrıca, Ötemis Hacı’nın Cengiznāme’de
kullandığı kelime hazinesinin dar olusu da sıkıntılarımızı bir kat daha arttırdı.