Osmanlı İmparatorluğu’nda Tütün: Sosyal, Siyasî ve Ekonomik Tahlili (1600-1883)

Tez Türkçe Tarih× Sosyoloji× İktisat× Osmanlı×

Künye:

Yazarlar:

Fehmi YILMAZ

Ekle

Danışmanlar:

Ekle

Yayın Yılı:

2005

Yayın Yeri:

İstanbul

Seviye:

DOKTORA

Kurum:

Marmara Üniversitesi

Bölüm:

Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü

İçerik Dosyası:

Web adresi:

Web adresi henüz eklenmemiş. Eklemek için düzenle simgesine tıklayınız.

Operatör:

Mehmet Gezer

Güncelleyen:

Kübra Selen Yılmaz

Özet:

Amerika kıtasının kesfinden sonra dünyaya yayılmaya baslayan tütün, 1570'lerdeOsmanlı cografyasına girdi. mparatorlugun Ege kıyısında Milas kazasında 1583 yılındaüretilmeye baslandı. Bu, Amerika kıtasından sonra tütünün ticarî bir madde olarak ilk defaOsmanlı topraklarında yapıldıgı anlamına gelmektedir. 1598 yılından itibaren Avrupalıtüccarlar, özellikle ngiliz, Fransız ve Hollandalılar, Amerikan tütünü basta stanbul olmaküzere büyük sehirlere getirmeye basladılar. 17. yüzyıl basından itibaren tütünün tüketimi,üretimi ve ticareti yayılmaya basladı. Bu nedenle 1609 yılında Osmanlı imparatorlugundatütün yasaklandı. Bu yasak 1649 yılına kadar devam etti. Bu tarihten itibaren tütün tüketimi,ticareti ve üretimi yayıldı. Rumeli'de Makedonya, Anadolu'da Marmara ve Ege bölgeleri ileOrtadogu'da Halep ve Lazkiye tütün tarımının yogun olarak yapıldıgı yerler olarak ortayaçıktı. 17. yüzyıl sonunda Osmanlı kazlarının % 20'sinde tütün ekilmekteydi. Tütün tarımıyapan çiftçi sayısı 50.000, tütün ekilen alanların hacmi 50.000 dönüm civarındaydı. Bu durum18. yüzyıl boyunca geliserek 19. yüzyılın ikinci yarısına gelindiginde tütün tarımı yapılankazaların sayısı imparatorluktaki toplam kazaların % 38'ine ulasırken, çiftçi sayısı 150.000'eekim alanları 1 milyon dönüme ulastı. Tütün ticareti de tarımda oldugu gibi gelisti. Zamanlasadece tütün ticaretiyle ugrasan tüccar sınıfı ortaya çıkarken, tütün ticaret agı ve güzergahındabazı sehirler önemli tütün ticaret merkezi haline geldi. Bunlar, basta stanbul olmak üzereSelanik, Yenice-i Karasu, noz, zmir, Lazkiye, Halep, Sam skenderiye, Kahire ve Samsunsehirleriydi. Tütün esnafı da mparatorlugun tamamına yayılarak 18. yüzyılın ilk çeyregindelonca teskilatı içinde teskilatlandılar. Tütün resmî olarak ilk defa 1688 yılında gümrükvergisine tabi tutuldu ve cins ve kalitesine göre belirli oranlarda kıyye basına tarife uygulandı.Bu tarifeler zamanla devletin ihtiyaçlarına göre yükseldi. Aynı zamanda tütün tarımı davergiye tabi tutuldu. Devletin bu sektörden elde ettigi gelir 18. yüzyıl basında bütçenin % 1'icivarındayken, bu oran 19. yüzyılın ikinci yarısında % 5'e ulastı.