Birinci Dünya Savaşı'nda Almanya'daki Müslüman Esir Kampları (1914-1918)

Tez Türkçe Tarih×

Künye:

Yazarlar:

Kadir KON

Ekle

Danışmanlar:

Ufuk GÜLSOY

Ekle

Yayın Yılı:

2011

Yayın Yeri:

İstanbul

Seviye:

MASTER

Kurum:

Marmara Üniversitesi

Bölüm:

Türk Tarihi Anabilim Dalı

İçerik Dosyası:

Web adresi:

Web adresi henüz eklenmemiş. Eklemek için düzenle simgesine tıklayınız.

Operatör:

Ömer Faruk Uzun

Güncelleyen:

Tayfun Demirhan

Özet:

irinci Dünya Savaşı'nda Almanya ile Osmanlı devletinin yaptıkları ittifakın beklentilerinden birisi olarak Panislamist politikalar bu savaşta ön plana çıkmıştır. Bu anlamda Almanya sömürgeci İtilâf Devletleri İngiltere, Fransa ve Rusya'ya karşı Osmanlı devletiyle birlikte gerçekleştirilecek bir İslâm stratejisi geliştirdi. Bu poltikanın çerçevesini çizme görevi de uzun bir Şark tecrübesine sahip Max von Oppenheim'a verildi. Oppenheim İslâm stratejisinin ana hatlarını belirlediği 136 sayfalık memorandumunda uygulanmasını istediği önemli konulardan birisi de, İtilâf Devletleri saflarında savaşan Kuzey Afrikalı, Hindistanlı ve Rusyalı Müslüman askerlerin Almanya ve Osmanlı devletleri lehine kullanılmasıydı. Bu anlamda esir düşecek veya propaganda sonucu saf değiştirip Alman tarafına geçecek Müslüman askerler Panislâmist bir ?eğitim? sürecine tâbi tutulacaklardı. Bu plan doğrultusunda Almanya'da, Berlin yakınlarında Müslüman esirlere mahsus iki esir kampı oluşturuldu. Teşkilât-ı Mahsusa kanalıyla Osmanlı devletinden gelen propagandacılarla birlikte Alman Dışişleri Bakanlığı'na bağlı Şark İstihbarat Birimi (NfO) personeli kamplardaki Müslüman esirlere yönelik propaganda faaliyeti yürüttüler. Proapgandanın amacı esirlerin Osmanlı ordusu saflarında İtilâf Devletleri'ne karşı cihad ettirmek veya Osmanlı ülkesinde yerleşmelerini sağlamaktı. Almanya'daki bu kampların bir benzeri Avusturya- Macaristan devletinde de vardı ve Müslüman esirlere yönelik çalışmalar burada da yürütüldü. Osmanlı devletine sevkedilen Müslüman esirlerin bir kısmı cihad etmek için bir kısmı da yerleşmek üzere geldiler. Yerleşimcilere, kalıcı olmaları için sermaye, arazi ve evlilik de dahil olmak üzere bir çok imkânlar sunuldu. Esirlerin Osmanlı vatandaşlığına geçmeleri için uğraş verildi. Anadolu'nun çeşitli şehirlerine dağıtılan bu insanlardan, Ermeni tehcirinden kaynaklanan iktisâdi boşluğun giderilmesi konusunda yararlanılmaya çalışıldı. Sonuç itibariyle Müslüman esirler meselesi Panislâmist bir proje olarak Birinci Dünya Savaşı'ndaki Osmanlı-Alman ittifakının somut ve kısmen başarılı olmuş ender faaliyetlerinden birisi olarak karşımıza çıkmaktadır.