Osmanlı Tımar Sistemi’nin Menşei Meselesi

Makale Türkçe Bizans× Tarih× Selçuklu× Balkan× Osmanlı× Anadolu×

Künye:

Yazarlar:

Yrd.Doç.Dr. Harun Şahin Bingöl Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2013

Yayınlandığı Eser:

Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi

Cilt:

Sayı:

Sayfa Aralığı:

58-74

İçerik Dosyası:

Web adresi:

http://dergipark.gov.tr/download/article-file/90051

Operatör:

Mustafa Ceylan

Güncelleyen:

Mustafa Ceylan

Özet:

Osmanlı toprak düzeninin temelini oluşturan ve önemi Osmanlı bürokrat ve aydınlarınca asırlar önce anlaşılan tımar teşkilatının kaynağı ile ilgili olarak son dönemlerde önemli araştırmalar yapılmıştır. M. F. Köprülü, Ö. L. Barkan ve İ. H. Uzunçarşılı’nın yayınladığı eserler tımar kurumunun iktisadi ve hukuki birçok karanlık yönlerini aydınlatmıştır. Osmanlı tarih yazıcılığında ekmek, ikta’ ve dirlik kelimeleriyle müteradif olarak kullanılan tımar kelimesi J. Löwenklau, M. Baudier ve Ch. Du Cange tarafından Rumca kaynaklı olduğu iddia edilirken, L. Soranzo ve J. V. Hammer Farsçada tımar kavramının bulunduğundan yola çıkarak Farsçadan alındığı tezini ileri sürmüştür. Etimolojik olarak hakkında net bir sonuca ulaşılamayan tımar kavramı, Osmanlılara gelinceye kadar anlam bakımından uzun bir gelişme devresi geçirmiş ve daha sonra spesifik bir terim olarak kullanılmaya başlanmıştır. Osmanlı tımar teşkilatının ise Bizans müesseselerinden alındığı ileri sürülmüş, ancak bu argüman kaynakların yetersiz oluşundan kaynaklanan sınırlamalardan dolayı sağlıklı verilere dayandırılamamıştır. Türklerin bu müesseseyi İslam Devletleri’nden ve Bizans medeniyetinden almadığı, kendi kültürlerinin bir ürünü olduğu da ileri sürülmüştür. Esasen Selçukluların büyük etkisi altında kalan Osmanlı müesseseleri, Türk-İslam medeniyetinden geriye kalan maddi ve manevi miras üzerinde kurulmuştur. Bu medeniyetin sahip olduğu kurumları benimsemiş ve geliştirmiştir. Osmanlılar, diğer hususlarda olduğu gibi tımar rejimini de bu medeniyetlerden devralmıştır. Bununla birlikte, Osmanlı toprak düzeni üzerinde belli ölçülerde farklı tesirlerin bulunabileceği de kabul edilmelidir.