İkinci Dünya Savaşı Yıllarında Serteller Ve Tan Gazetesi (1939-19459)

Serteller, Sabiha Sertel ve eşi Zekeriya Sertel’i işaret eden, Türk siyasal ve
Türk Basın tarihinin en önemli figürlerinden olan bir çiftin adıdır. Sertel çifti
evlendikleri 1915 tarihinden itibaren Türkiye’nin en seçkin simalarıyla ve yönetici
kesimlerle aynı toplumsal çevre içinde yer almış, ancak politik görüşlerinin solda
olmasıyla, Sosyalist bir dünya görüşü ile donanmış olmalarıyla bu çevreden
ayrılmış, bunun sonucunda da hayatların her döneminde değişik zorluklarla karşı
karşıya kalmışlardır. Tan Gazetesi, Sertellerin Atatürk devrimlerinin kazançlarını
savunmakla birlikte yeterli görmeyen, anti-faşist ve anti-emperyalist tutumlarını,
muhalif ve sol düşüncelerini en etkili bir biçimde dile getirdikleri ve Đkinci Dünya
Savaşı süresince Türk siyasî hayatına damgasını vuran önemli bir yayın organı
olmuştur. Savaş içinde eleştirel tutumlarını korumakla birlikte hükümete yakın bir
çizgi geliştiren Tan Gazetesi ve Serteller, savaşı Almanların kazanamayacağının
anlaşılması ile cesaretlenip, yavaşça ve temkinli bir biçimde hükümet karşıtı bir
pozisyona doğru evrilmiş ve dönemin sol düşüncesinin sözcüsü olmuşlardır. Đkinci
Dünya Savaşı sonrası yeniden kurulan dünyada çok partili hayata geçerken
muhalefetin kontrollü bir çerçeve içinde sol düşünceye bulaşmadan rolünü
oynamasını bekleyen hükümet, Sertellerin bu muvazaalı örgütlenmede muhalefetin
sol parçası olmasını Tan Olayı diye tarihimize geçen bir provakasyonla önlemiştir.
Bu olaydan sonra Sertellerin gazetecilik ve politik hayatlarını Türkiye’de sürdürme
olanağı kalmamıştır.
Anahtar Kelimeler: Serteller, Sabiha Sertel, Zekeriya Sertel, Tan Gazetesi,
Tan Olayı, Đkinci Dünya Savaşı.

Serteller, Sabiha Sertel ve eşi Zekeriya Sertel’i işaret eden, Türk siyasal ve 
Türk Basın tarihinin en önemli figürlerinden olan bir çiftin adıdır. Sertel çifti 
evlendikleri 1915 tarihinden itibaren Türkiye’nin en seçkin simalarıyla ve yönetici 
kesimlerle aynı toplumsal çevre içinde yer almış, ancak politik görüşlerinin solda 
olmasıyla, Sosyalist bir dünya görüşü ile donanmış olmalarıyla bu çevreden 
ayrılmış, bunun sonucunda da hayatların her döneminde değişik zorluklarla karşı 
karşıya kalmışlardır. Tan Gazetesi, Sertellerin Atatürk devrimlerinin kazançlarını 
savunmakla birlikte yeterli görmeyen, anti-faşist ve anti-emperyalist tutumlarını, 
muhalif ve sol düşüncelerini en etkili bir biçimde dile getirdikleri ve Đkinci Dünya 
Savaşı süresince Türk siyasî hayatına damgasını vuran önemli bir yayın organı 
olmuştur. Savaş içinde eleştirel tutumlarını korumakla birlikte hükümete yakın bir 
çizgi geliştiren Tan Gazetesi ve Serteller, savaşı Almanların kazanamayacağının 
anlaşılması ile cesaretlenip, yavaşça ve temkinli bir biçimde hükümet karşıtı bir 
pozisyona doğru evrilmiş ve dönemin sol düşüncesinin sözcüsü olmuşlardır. Đkinci 
Dünya Savaşı sonrası yeniden kurulan dünyada çok partili hayata geçerken 
muhalefetin kontrollü bir çerçeve içinde sol düşünceye bulaşmadan rolünü 
oynamasını bekleyen hükümet, Sertellerin bu muvazaalı örgütlenmede muhalefetin 
sol parçası olmasını Tan Olayı diye tarihimize geçen bir provakasyonla önlemiştir. 
Bu olaydan sonra Sertellerin gazetecilik ve politik hayatlarını Türkiye’de sürdürme 
olanağı kalmamıştır. 
Anahtar Kelimeler: Serteller, Sabiha Sertel, Zekeriya Sertel, Tan Gazetesi, 
Tan Olayı, Đkinci Dünya Savaşı.