16. Yüzyılda İçel ve Çevresinde Bozdoğan Cemaati

Tez Türkçe Tarih×

Künye:

Yazarlar:

Alpaslan DEMİR

Ekle

Danışmanlar:

Orhan Üçler BULDUK

Ekle

Yayın Yılı:

2000

Yayın Yeri:

Ankara

Seviye:

MASTER

Kurum:

Ankara Üniversitesi

Bölüm:

Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Anabilim Dalı / Genel Türk Tarihi Bilim Dalı

İçerik Dosyası:

Web adresi:

Web adresi henüz eklenmemiş. Eklemek için düzenle simgesine tıklayınız.

Operatör:

Tayfun Demirhan

Güncelleyen:

Yağız Fatih Nazlıer

Özet:

XIV. yüzyılda Bozdoğan cemaatini Oğuz geleneğine uygun olarak iki grup halinde görmekteyiz. Birinci grup Kuzey Suriye-Güney Doğu Anadolu bölgesinde yaşam sürmektedir. Daha sonra bu grup, XIV. yüzyılın sonunda Kadı Burhaneddin'in hizmetine girmektedir. Konumuz olan İçel Bozdoğanları ise, XIV. yüzyılda Karaman Devleti içerisinde bulunmaktadır. Cemaat, bu devlet içerisinde kuruluşundan yıkılışına kadar hizmetini sürdürmüştür. Karaman Devleti' nin, Osmanlı Devleti tarafından yıkılmasından sonra Karaman topraklarının Osmanlıya geçmesi nedeniyle Bozdoğan cemaatini Osmanlı Devleti içerisinde görmekteyiz. Karaman topraklan, XV. yüzyılın sonlarında Osmanlı tarafından ele geçirilmiştir. İçel, coğrafi yapı olarak dağlık ve sarp bir araziye sahiptir. Bölgenin coğrafi yapısının yaylak ve kışlak için uygun olması beraberinde, konar-göçer teşekküllerin bu bölgeye yerleşmesini getirmiştir. Nitekim konar-göçer sayısının fazlalığı da bunun bir göstergesidir. Konumuz olan XVI. yüzyılda Bozdoğan teşekküllerine bağlı otuza yakın cemaat ismi karşımıza çıkmaktadır. Bunlar; Burhanlar, Bahaeddinlü, Gömeç, Deli Kocalı, Bıçakçılar, Kulaklı, Küçük Aşıklı, Kara Fakihler, İlhan, Kara Ömerlü, Karkun, Köseler, Gedik Hacılu, Sendeller, Kara Cihanlar, Kara Kayalu, Pancarcı, Beğil, Civanlar, Evliya Çavuş, İncirci (Kara Bozdoğan), Cabirlü, Ak, Esehanlar, Ahad, Ali Hoca, Avcılar, Ecalar, Göynüklü, Nalcılar ve Nalcı Hasan' dır. İçel Bozdoğan teşekküllerinin XVI. yüzyıl başında, 1518 tarihinde, vergi neferi toplam 1815 olup, 76744 akça vergi hasılına sahiptir. 1530 yılında ise 2359 nefer karşılığında vergi hasılı 90085 akacadır. XVI. yüzyılın ikinci yarısına gelindiğinde 1554 yılında cemaatin 3177 neferi ve 126854 akça vergi hasılı kayıtlıdır. Yüzyılın sonunda 1584 tarihinde 5383 neferi ve 124953 akça vergi hasılı mevcuttur. Bazı tarihçiler tarafından İçel Bozdoğanlarına bağlanan fakat bizce Kuzey Suriye-Güney Doğu Anadolu grubuna ait olan Koçhisar Bozdoğanlarını da inceleyerek buradaki Bozdoğan teşekküllerinin durumunu ortaya koyduk. XVI. yüzyılda Koçhisar Bozdoğan teşekküllerine ait cemaatler ise; Arablar, Bekir, Bucaklu ve İğdir cemaatleridir.