18. Yüzyılın İlk Yarısında Amid Kazası

Tez Türkçe Tarih×

Künye:

Yazarlar:

Ercan GÜMÜŞ

Ekle

Danışmanlar:

Ahmet GÜNEŞ

Ekle

Yayın Yılı:

2014

Yayın Yeri:

Ankara

Seviye:

DOKTORA

Kurum:

Gazi Üniversitesi

Bölüm:

Tarih Anabilim Dalı

İçerik Dosyası:

Web adresi:

Web adresi henüz eklenmemiş. Eklemek için düzenle simgesine tıklayınız.

Operatör:

Tayfun Demirhan

Güncelleyen:

Yağız Fatih Nazlıer

Özet:

Bu çalışma, 1655-1751 yıllarına tarihlenen 7 adet şer'iyye sicili defterinden elde edilen bilgilerle Amid'de sıradan bireylerin gündelik hayatlarındaki rutini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. 17 ve 18. yüzyılda hakkında çok az bilgi sahibi olduğumuz Amid şehrindeki sosyal yapıyı ve ekonomik faaliyetleri irdelemektedir. Hukukun işleyişinin ele alındığı idari-adli bölümde, kadı, mahkeme, mahkeme çalışanları, mahkemenin toplanma biçimleri, mahkemenin coğrafi olarak kaza alanı gibi konular ele alınmıştır. Şehrin fiziki ve askeri-idari yapısı bir başka bölümde ayrıntıları ile izah edilmiştir. Bu bağlamda şehir surları, İçkale, mahalleler, evler, ibadethaneler, medreseler, hamamlar, ticaret mekanları tespite çalışılmıştır. Şehirde idarecilik yapan paşa ve voyvodalar idare süreleri ile beraber tespit edilmiştir. Toplumsal hayat irdelenirken evlilik hususunda Amid'de yürürlükte olan başlık parasının aşiret hukukunun bir yansıması olarak şer'i hukukta yer bulabildiği görülmüştür. Yine Amid'de yaşayan zimmîlerde çok eşlilik, çocuk sayısı ve boşanmalar ele alınmıştır. Amid'de seçkin zümreler arasında Millizade, Şeyhzade, Semanzade, Erdebilzade, İskenderpaşazade gibi aileler dikkat çekerken, aşiret ve cemaat yapısının oldukça yaygın ve görünür olduğu tespit edilen bir başka husus olmuştur. Müslüman bu yapının yanı başında şehirde meskun zimmîler ve bunların Müslümanlarla ilişkileri de ele alınmış, bu bağlamda ihtida olgusu tetkik edilmiştir. Amid'in askeri organizasyonda taşıdığı önem, özellikle çevreye nakledilen tahıl ürünleri ve diğer askeri mevacib (ihtiyaç) belgeler üzerinden tespit edilebilmektedir. Şehirdeki tarımsal üretimin yanında, değirmenler, boyahaneler inceleme döneminde dikkat çeken üretim alanlarıdır. Eyaletteki madenlerden çıkan hammadde şehirde zanaat kolları tarafından işlendiği gibi çevreye de nakledilmekteydi. Zengin bir mesleki çeşitliliğe sahip olan esnaf teşkilatı vergi listeleri ve diğer kayıtlardan tespit edilebilmektedir. Şehir için ticaretin de önemli bir gelir kalemi olması yanında bu işlemlerde yasal faizin % 10-15 civarındayken bunun çok üstünde bir oranla tefecilik ve rehincilik yapıldığı da görülmektedir. Satış belgelerinden ise Amid'deki dükkan, menzil, tarım arazisi, hayvan ve köle fiyatları ilk tespit edilen hususlar olmaktadır.