Kültür Değişmesi ve Milliyetçilik

Kitap Türkçe

Künye:

Yazarlar:

Erol GÜNGÖR

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

1989

Yayın Yeri:

İstanbul

Yayıncı:

Ötüken Neşriyat

Cilt:

Basım Kaydı:

Sayfa Sayısı:

192

ISBN:

İçerik Dosyası:

Web adresi:

Web adresi henüz eklenmemiş. Eklemek için düzenle simgesine tıklayınız.

Operatör:

Selda Güner

Güncelleyen:

Ramazan Acun

Özet:

Kültür değişimi konusunun milliyetçiliğe yansımasını anlatan eser, beş ana bölümden oluşmaktadır. Sona eklenen “Ek”de de iki alt başlık bulunmaktadır.
Önsözde yazarın açıkladığı gibi, temel amaç, değişme ve ne ölçüde değişime izin verildiğinin Türkiye ile bağlantılı kurularak anlatılmasıdır.
İlk bölüm olan “Teknoloji ve Kültür Değişmesi” adlı başlık ile kültür ve medeniyet kavramlarının bir ayrımı olup olmadığı tartışılmaktadır. Bu konunun açıklığa kavuşturulması için, bu konuya ilk defa eğilen Ziya Gökalp’e başvurulmuştur. Özet olarak medeniyetin “genel” olanı, kültürün ise “bir kimseye veya bir ülkeye ait olan”ı karşıladığı eserin bu bölümünden net anlaşılmaktadır. Bu konu aydınlığa kavuşturulurken “değişim” esnasında batının hangi özelliklerinin benimsenip hangilerinin benimsenmeyeceği konusunun; kısacası “kültür değişmesi sırasında nelerin intikal” edeceğinin altı çizilir. Değişim esnasında batıyı örnek aldığımız göz önüne alındığında, yazar, “modernleşmek” ve “Avrupalılaşmak” arasındaki farkı da netliğe kavuşturur.
İkinci bölümün başlığı “Bir Zihin Yapısının Tahili”nde ise daha ziyade “inkılapçı zihniyet” kavramı anlatılmaktadır. İnkılapçı aydınların tavırları, zihniyeti, “egosantrik” düşünce tipi, ve davranış şekilleri üzerinde durulmaktadır.
Üçüncü bölüm “Küçük Şeyler”, kalkınmakta olan ülkelerdeki milliyetçilerden söz etmektedir. Bu sefer de milliyetçilerin zihniyeti ve hayattaki duruşları anlatılmaktadır. Milliyetçi aydınların “geleneksel” toplumlarına “modern” öğeleri ne şekilde taşıdığından söz edilmektedir. Eserin bu bölümünde, kültür değerlerinin manevi varlıklar olduğu ve doğrudan doğruya gözlemlenmesinin imkansız olduğu örnekle açıklanmaktadır.
“Milli Tarih Meselesi” başlıklı dördüncü bölüm, tarihe ilgi ve “gelenekçi ütopyası”ndan söz etmektedir. Tarihe ilginin artışının sebepleri açıklanmasının ardından “gelenekçi ütopyası” kavramının ne anlama geldiği, sübjektif geçmiş kavramıyla açıklanmaktadır. Geçmişle bugün arasındaki kırılma noktasının Cumhuriyetin İlanı olduğunun altı çizilmiş ve öncesi ve sonrası durum değerlendirilmesi yapılmıştır. Bu değerlendirmenin ardından eski ve modern tarih anlayışına değinen yazar, “tarih yorumu”nun ne gibi durumlarda değişiklik gösterdiğine değinmeden geçmemiştir. Bu konu yeni bir kavramın açıklanmasına sebep olmuştur: Tarih Şuuru. Bu kavramı açıklarken millet nedir? sorusu yanıtlanmış ve tarih şuuru, millet-tarih ilişkisi üzerinde aydınlığına kavuşmuştur.
Son bölüm “Örf ve Adet Kavgası”nda, çoğunlukla, yeni Türkiye’nin örf ve adetlere tavrı, örf ve adet kavramlarının tanımlarıyla beraber sergilenmiştir. Yani, eserin bu bölümünün en can alıcı kısmı “örf” ve “adet” kavramlarının tanımları ve değişme meseleleridir. Örf ve adetler ne şekilde değişir sorusunun yanıtı eserin bu bölümünde saklıdır.
“Ek” kısmında Anayasa mahkemesinin Üniversiteler Kanununun bir maddesinde yaptığı değişiklik açıklandıktan sonra “Milli Karakter” nedir? sorusunun cevabı olan “Milli Karakter” isimli bölüm gelmektedir. Milli karakter denince ne anlaşılır, ferdi karakter nedir, kültür ve şahsiyet arasında ne tür bir bağ vardır sorularının ardından Türk Milli Karakteri anlatılmıştır. Bunların yanında kültürün ferdi karakterin meydana gelişindeki tesiri ve Türk milleti ve yabancılara bakışı konuları da kitabın “Ek” kısmında işlenmiştir.

Yazan:
Evrim Şencan

Kültür değişimi konusunun milliyetçiliğe yansımasını anlatan eser, beş ana bölümden oluşmaktadır. Sona eklenen “Ek”de de iki alt başlık bulunmaktadır. 
Önsözde yazarın açıkladığı gibi, temel amaç,  değişme ve ne ölçüde değişime izin verildiğinin Türkiye ile bağlantılı kurularak anlatılmasıdır.
İlk bölüm olan “Teknoloji ve Kültür Değişmesi” adlı başlık ile kültür ve medeniyet kavramlarının bir ayrımı olup olmadığı tartışılmaktadır. Bu konunun açıklığa kavuşturulması için, bu konuya ilk defa eğilen Ziya Gökalp’e başvurulmuştur. Özet olarak medeniyetin “genel” olanı, kültürün ise “bir kimseye veya bir ülkeye ait olan”ı karşıladığı eserin bu bölümünden net anlaşılmaktadır. Bu konu aydınlığa kavuşturulurken “değişim” esnasında batının hangi özelliklerinin benimsenip hangilerinin benimsenmeyeceği konusunun; kısacası “kültür değişmesi sırasında nelerin intikal” edeceğinin altı çizilir. Değişim esnasında batıyı örnek aldığımız göz önüne alındığında, yazar, “modernleşmek” ve “Avrupalılaşmak” arasındaki farkı da netliğe kavuşturur.
İkinci bölümün başlığı “Bir Zihin Yapısının Tahili”nde ise daha ziyade “inkılapçı zihniyet” kavramı anlatılmaktadır. İnkılapçı aydınların tavırları, zihniyeti, “egosantrik” düşünce tipi, ve davranış şekilleri üzerinde durulmaktadır.
Üçüncü bölüm “Küçük Şeyler”, kalkınmakta olan ülkelerdeki milliyetçilerden söz etmektedir. Bu sefer de milliyetçilerin zihniyeti ve hayattaki duruşları anlatılmaktadır. Milliyetçi aydınların “geleneksel” toplumlarına  “modern” öğeleri ne şekilde taşıdığından söz edilmektedir. Eserin bu bölümünde, kültür değerlerinin manevi varlıklar olduğu ve doğrudan doğruya gözlemlenmesinin imkansız olduğu örnekle açıklanmaktadır.
“Milli Tarih Meselesi” başlıklı dördüncü bölüm, tarihe ilgi ve “gelenekçi ütopyası”ndan söz etmektedir. Tarihe ilginin artışının sebepleri açıklanmasının ardından “gelenekçi ütopyası” kavramının ne anlama geldiği, sübjektif geçmiş kavramıyla açıklanmaktadır. Geçmişle bugün arasındaki kırılma noktasının Cumhuriyetin İlanı olduğunun altı çizilmiş ve öncesi ve sonrası durum değerlendirilmesi yapılmıştır. Bu değerlendirmenin ardından eski ve modern tarih anlayışına değinen yazar, “tarih yorumu”nun ne gibi durumlarda değişiklik gösterdiğine değinmeden geçmemiştir. Bu konu yeni bir kavramın açıklanmasına sebep olmuştur: Tarih Şuuru. Bu kavramı açıklarken millet nedir? sorusu yanıtlanmış ve tarih şuuru, millet-tarih ilişkisi üzerinde aydınlığına kavuşmuştur. 
Son bölüm “Örf ve Adet Kavgası”nda, çoğunlukla, yeni Türkiye’nin örf ve adetlere tavrı, örf ve adet kavramlarının tanımlarıyla beraber sergilenmiştir. Yani, eserin bu bölümünün en can alıcı kısmı “örf” ve “adet” kavramlarının tanımları ve değişme meseleleridir. Örf ve adetler ne şekilde değişir sorusunun yanıtı eserin bu bölümünde saklıdır. 
“Ek” kısmında Anayasa mahkemesinin Üniversiteler Kanununun bir maddesinde yaptığı değişiklik açıklandıktan sonra “Milli Karakter” nedir? sorusunun cevabı olan “Milli Karakter” isimli bölüm gelmektedir. Milli karakter denince ne anlaşılır, ferdi karakter nedir, kültür ve şahsiyet arasında ne tür bir bağ vardır sorularının ardından Türk Milli Karakteri anlatılmıştır. Bunların yanında kültürün ferdi karakterin meydana gelişindeki tesiri ve Türk milleti ve yabancılara bakışı konuları da kitabın “Ek” kısmında işlenmiştir.

Yazan:
 Evrim Şencan