XVI. Yüzyılda Konya Kazasındaki Su Değirmenleri

Makale Türkçe Tarih×

Künye:

Yazarlar:

Doğan YÖRÜK

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2014

Yayınlandığı Eser:

Turkish Studies

Cilt:

Sayı:

Sayfa Aralığı:

637-655

İçerik Dosyası:

Web adresi:

http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6080

Operatör:

Esra Aydın

Güncelleyen:

Ramazan Acun

Özet:

İnsanoğlunun her dönemde en önemli besin kaynağı olan buğdayın ekmek olarak sofralarda tüketilebilmesi öncelikle un haline dönüştürülmesiyle mümkün olmuştur. Bunun için coğrafya ve iklim koşullarına göre değişen farklı değirmenler kullanılmıştır. Değirmenler insan, hayvan, rüzgâr, su ve elektrikle çalışanlar olmak üzere teknolojik bir devrim geçirmiştir. Modern öncesi dönemin küçük sanayi tesisleri olarak adlandırabileceğimiz değirmenler, Osmanlı devletinde çalışma şekillerine göre su, sel, ding ve yel olmak üzere dört gruba ayrılmakla birlikte, var olan değirmenlerin ekseriyeti su ile çalışanlardır. Konya kazası özelinde bölgedeki değirmenlerin neredeyse tamamı âsiyab denilen su değirmenleridir. Konya’daki değirmenler su kaynaklarının mevcudiyeti doğrultusunda Meram ve havalisi başta olmak üzere Konya, Hatunsaray, Sudiremi ve Saidili nahiyelerinde yoğunlaşmaktadır. Her köyde değirmen bulunmadığından köylüler kendilerine en yakın değirmenin bulunduğu köy/lere doğru sürekli bir hareket içerisinde olmuşlardır. Bu durum, kırsal bölgelerdeki yol ağının ve sosyal hareketliliğin değirmenler etrafında şekillenmesine de zemin hazırlamıştır. Değirmenler üzerinde kuruldukları su kaynaklarının mahiyetine göre 6 ay veya yıl boyu çalışabildikleri gibi daha az süre ile de faal olabilmekteydiler. Bu değirmenler resm-i âsiyâb adı altında, ayda 5 akçe hesabı üzerinden vergilendirilirken, harap veya battal durumda olanlar ise herhangi bir vergilendirmeye tabi tutulmamışlardır. Aynı su yatağı üzerinde kurulacak olan yeni değirmenlerin eskilerine zarar vermemelerine dikkat edilmiş, bunun için iki değirmen arasındaki mesafenin yaklaşık 500 m. olması istenilmiştir. XVI. yüzyılın ortalarından itibaren değirmenlerin ekseriyeti 6 ay ve üzerinde çalışmaya başlamışlardır. Bu dönemde çalışan değirmenlerin tamamı zamanla yok olmuş, ayakta kalanlar ise sonraki dönemlerde yapılmışlardır. Değirmenciler öğüttükleri buğdaydan 1/30 oranında değirmenci hakkı alırlarken bu oran zamanla 1/20’ye kadar çıkmıştır

Taha Hüseyin Çaycı

“Konya Tarihi Kaynakçası”.

168 Eser İçeriyor

Bu kaynakça

595 kez

görüntülendi.

Yaptığı atıflar
Aldığı atıflar

Atıf yapılan eser:

Bu eserin yaptığı atıf bulunmuyor.

Alaattin DOLU

“Bâbüssaâde Ağası Yakub Ağa ve Kastamonu’daki Külliyesi”

Vakıflar Dergisi.

Makale Türkçe İlahiyat Sosyal Bilimler Tarih Sanat Tarihi İktisat Osmanlı 16. yy Anadolu

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Eser istatistikleri yükleniyor...