Osmanlı-Amerikan Siyasi İlişkileri (1776-1917)

Tez Türkçe Tarih× Siyaset×

Künye:

Yazarlar:

Çağrı ERHAN

Ekle

Danışmanlar:

Bahaeddin YEDİYILDIZ

Ekle

Yayın Yılı:

2000

Yayın Yeri:

Ankara

Seviye:

DOKTORA

Kurum:

Hacettepe Üniversitesi

Bölüm:

Sosyal Bilimler Enstitüsü

İçerik Dosyası:

Web adresi:

Web adresi henüz eklenmemiş. Eklemek için düzenle simgesine tıklayınız.

Operatör:

Nagehan Doğan

Güncelleyen:

Tayfun Demirhan

Özet:

Bu çalışmada, Osmanlı Devleti ile ABD arasındaki siyasî ilişkiler, başlangıcından sonuna değin incelenmiştir. Osmanlı-Amerikan ilişkileri gayriresmî olarak XVIII. yüzyılın son yirmi yılında başlamış, İSO'da imzalanan ticaret antlaşmasından sonra iki devlet arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasıyla resmî bir nitelik kazanmış, XIX. yüzyıl boyunca çeşitlenerek gelişmiş ve 1917'de sona ermiştir. Tezin Giriş bölümünde, böyle bir çalışma yapılmasının sebepleri, ulaşılmak istenen amaçlar, tezin araştırma safhasına ilişkin bilgiler, konuların sunumunda izlenen yöntem ve tez boyunca sınanacak varsayımlar ortaya konulmuştur. Giriş'te ayrıca, ilişkilerin başladığı XVIII. yüzyılın sonunda her iki devletin içinde bulunduğu genel siyasî ve ekonomik durumla ilgili bilgiler sunularak, Osmanlı Devleti ile ABD arasındaki benzerlikler ve farklılıklar vurgulanmıştır. "Osmanlı ile Amerikalı'nm Tanışması" başlığım taşıyan Birinci Bölüm'de, önce ABD ile Osmanlı Devleti'nin Kuzey Afrika topraklan arasında yürütülen ilişkiler ile Amerikalı tacirlerin ve misyonerlerin Levant bölgesine gelişleri ve bu bölgede gerçekleştirdikleri faaliyetlere değinilmiştir. Ardından da, 1830'da iki devlet arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasına kadar geçen süreç detaylarıyla anlatılmıştır. "Artan ve Çeşitlenen Osmanlı-Amerikan İlişkileri" başlığım taşıyan İkinci Bölüm, ilişkilerin her yönüyle genişlediği 1830-1867 dönemindeki gelişmeleri kapsamaktadır. Bu bölümde diplomatik ve ticarî ilişkilerin kapsam ve boyutlarına değinildikten sonra, iki devlet arasında ortaya çıkan ve siyasî ilişkileri etkileyen sorunlar incelenmiştir. Ill Üçüncü Bölüm, "Doğu Sorunu ve ABD" başlığını taşımaktadır. ABD'nin İç Savaş'tan sonra yayılmacılığa başlaması ve bu çerçevede Osmanlı Devleti'ne yaklaşımında meydana gelen değişikliklerin irdelendiği bu bölümde önce, Osmanlı topraklarında patlak veren ulusal ayaklanmalar ve Filistin'e Yahudi göçü sırasında ABD'nin takındığı tavır ve bunun siyasî ilişkilere yansımaları konularına değinilmiştir. Ardından da Osmanlı Devleti'nin, XIX. yüzyılın sonlarında ABD ile dostluk kurma arayışları hakkında bilgi verilmiştir. Üçüncü Bölüm'de son olarak, II. Meşrutiyetin ilanından sonra Osmanlı-Amerikan ilişkilerinin ulaştığı düzey ve diplomatik ilişkilerin ermesi sürecine yer verilmiştir. Sonuç bölümünde, Giriş'te yer verilen varsayımların, Tez boyunca smanmasıyla ulaşılan dokuz sonuç sıralanmıştır. Tezin sonunda, 1830 ve 1862 Osmanlı-Amerikan antlaşmalarının metinleri, iki ülke arasındaki ticaret hacmini ortaya koyan rakamsal veriler ve istanbul'da ve Washington'da görev yapmış, Amerikalı ve Osmanlı diplomatların isim listeleri ek olarak sunulmuştur.

Bu çalışmada, Osmanlı Devleti ile ABD arasındaki siyasî ilişkiler, başlangıcından sonuna değin incelenmiştir. Osmanlı-Amerikan ilişkileri gayriresmî olarak XVIII. yüzyılın son yirmi yılında başlamış, İSO'da imzalanan ticaret antlaşmasından sonra iki devlet arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasıyla resmî bir nitelik kazanmış, XIX. yüzyıl boyunca çeşitlenerek gelişmiş ve 1917'de sona ermiştir. Tezin Giriş bölümünde, böyle bir çalışma yapılmasının sebepleri, ulaşılmak istenen amaçlar, tezin araştırma safhasına ilişkin bilgiler, konuların sunumunda izlenen yöntem ve tez boyunca sınanacak varsayımlar ortaya konulmuştur. Giriş'te ayrıca, ilişkilerin başladığı XVIII. yüzyılın sonunda her iki devletin içinde bulunduğu genel siyasî ve ekonomik durumla ilgili bilgiler sunularak, Osmanlı Devleti ile ABD arasındaki benzerlikler ve farklılıklar vurgulanmıştır. "Osmanlı ile Amerikalı'nm Tanışması" başlığım taşıyan Birinci Bölüm'de, önce ABD ile Osmanlı Devleti'nin Kuzey Afrika topraklan arasında yürütülen ilişkiler ile Amerikalı tacirlerin ve misyonerlerin Levant bölgesine gelişleri ve bu bölgede gerçekleştirdikleri faaliyetlere değinilmiştir. Ardından da, 1830'da iki devlet arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasına kadar geçen süreç detaylarıyla anlatılmıştır. "Artan ve Çeşitlenen Osmanlı-Amerikan İlişkileri" başlığım taşıyan İkinci Bölüm, ilişkilerin her yönüyle genişlediği 1830-1867 dönemindeki gelişmeleri kapsamaktadır. Bu bölümde diplomatik ve ticarî ilişkilerin kapsam ve boyutlarına değinildikten sonra, iki devlet arasında ortaya çıkan ve siyasî ilişkileri etkileyen sorunlar incelenmiştir.Ill Üçüncü Bölüm, "Doğu Sorunu ve ABD" başlığını taşımaktadır. ABD'nin İç Savaş'tan sonra yayılmacılığa başlaması ve bu çerçevede Osmanlı Devleti'ne yaklaşımında meydana gelen değişikliklerin irdelendiği bu bölümde önce, Osmanlı topraklarında patlak veren ulusal ayaklanmalar ve Filistin'e Yahudi göçü sırasında ABD'nin takındığı tavır ve bunun siyasî ilişkilere yansımaları konularına değinilmiştir. Ardından da Osmanlı Devleti'nin, XIX. yüzyılın sonlarında ABD ile dostluk kurma arayışları hakkında bilgi verilmiştir. Üçüncü Bölüm'de son olarak, II. Meşrutiyetin ilanından sonra Osmanlı-Amerikan ilişkilerinin ulaştığı düzey ve diplomatik ilişkilerin ermesi sürecine yer verilmiştir. Sonuç bölümünde, Giriş'te yer verilen varsayımların, Tez boyunca smanmasıyla ulaşılan dokuz sonuç sıralanmıştır. Tezin sonunda, 1830 ve 1862 Osmanlı-Amerikan antlaşmalarının metinleri, iki ülke arasındaki ticaret hacmini ortaya koyan rakamsal veriler ve istanbul'da ve Washington'da görev yapmış, Amerikalı ve Osmanlı diplomatların isim listeleri ek olarak sunulmuştur.