Rum İsyanı ve Yunanistan Devletinin Kuruluşu (1821-1830)

Tez Türkçe Tarih×

Künye:

Yazarlar:

Arzu YOĞURTÇUOĞLU Sosyal Bilimler Enstitüsü

Ekle

Danışmanlar:

Necdet HAYTA

Ekle

Yayın Yılı:

1999

Yayın Yeri:

Ankara

Seviye:

MASTER

Kurum:

Gazi Üniversitesi

Bölüm:

Sosyal Bilimler Enstitüsü

İçerik Dosyası:

Web adresi:

Web adresi henüz eklenmemiş. Eklemek için düzenle simgesine tıklayınız.

Operatör:

Nurgül Piriçci

Güncelleyen:

Yağız Fatih Nazlıer

Özet:

1821 Rum İsyanı, iç ve dış etkenlerle ortaya çıkan, Osmanlı Devletini maddi ve manevi alanda olumsuz yönde etkileyen bir olaydır. Osmanlı yönetiminin bozulması, rüşvetin artması, vergilerin ağırlığı ve uzun süren savaşların yarattığı olumsuz etkiler Rum İsyanının çıkışında önemli rol oynamıştır. Bunların yarn sıra, Rum ticaret burjuvazisinin gittikçe zenginleşmesi ve buna paralel olarak kültürel gelişme, 1789 Fransız İhtilalînîn getirdiği fikirlerin Rumlar arasında yayılması, Etniki Eterya Cemiyetinin faaliyetleri ve 1804 yılında çıkan Sırp İsyanı da bu isyanın çıkışına ortam hazırlamıştır. İsyan her ne kadar Eflak ve Boğdan'da başlamışsa da asıl Mora yarımadasında başarıya ulaşmış, ayaklanma bütün Akdeniz adalarına yayılmış ve Anadolu'nun Batı kıyılarına da sıçramıştır. Osmanlı Devleti, bu dönemde isyanı birden bire bastırıp etkisiz hale getirecek güçte değildi. Tepedelenli Ali Paşa'nın İsyanı ve Halet Efendinin uzun süre olayın gerçek yüzünü gizlemeyi başarması da isyanın genişlemesini kolaylaştırmıştır. İsyan Osmanlı Devletinde Müslümanlar ve Gayrimüslimler arasındaki ilişkileri bozmuş, Sultan II. Mahmut'un bütün Rum reayanın toptan katledilmesi buyruğu güçlükle geri alınabilmiştir. İsyanda rolü olan Patrik ve bazı ruhbanların idamı gerginliği artırmış, İstanbul, İzmir ve bazı şehirlerde protesto olayları yaşanmıştır. Osmanlı Devleti isyanı yalnız başına başaramayacağını anlayınca Mısır Valisi Mehmet Ali Paşadan yardım istemiş ve Mısır kuvvetlerinin 233 gayretleri ile isyan bastırılmıştır. Ancak Osmanlı Devletinin rahat bir nefes almasına fırsat kalmadan, bu kez Avrupa Devletleri isyana müdahalede bulunarak Babıâli'yi arka arkaya gönderdikleri ültimatomlarla baskı altına almışlardır. Osmanlı Devletinin bu ültimatomları kabul etmemesi Osmanlı-Rus ilişkilerini kopma noktasına getirmiş ve 1828-1829 Osmanlı-Rus Harbinin çıkmasına neden olmuştur. Ruslarla giriştiği bu savaştan yenilgi ile çıkan Osmanlı Devleti, bu savaşın sonunda imzaladığı Edime Antlaşması ile hem büyük bir maddi yükün altına girmiş, hem de tebaası olan bir halkın bağımsızlığını tanıyarak Yunanistan Devletinin kuruluşunu kabul etmek zorunda kalmıştır.

1821 Rum İsyanı, iç ve dış etkenlerle ortaya çıkan, Osmanlı Devletini maddi ve manevi alanda olumsuz yönde etkileyen bir olaydır. Osmanlı yönetiminin bozulması, rüşvetin artması, vergilerin ağırlığı ve uzun süren savaşların yarattığı olumsuz etkiler Rum İsyanının çıkışında önemli rol oynamıştır. Bunların yarn sıra, Rum ticaret burjuvazisinin gittikçe zenginleşmesi ve buna paralel olarak kültürel gelişme, 1789 Fransız İhtilalînîn getirdiği fikirlerin Rumlar arasında yayılması, Etniki Eterya Cemiyetinin faaliyetleri ve 1804 yılında çıkan Sırp İsyanı da bu isyanın çıkışına ortam hazırlamıştır. İsyan her ne kadar Eflak ve Boğdan'da başlamışsa da asıl Mora yarımadasında başarıya ulaşmış, ayaklanma bütün Akdeniz adalarına yayılmış ve Anadolu'nun Batı kıyılarına da sıçramıştır. Osmanlı Devleti, bu dönemde isyanı birden bire bastırıp etkisiz hale getirecek güçte değildi. Tepedelenli Ali Paşa'nın İsyanı ve Halet Efendinin uzun süre olayın gerçek yüzünü gizlemeyi başarması da isyanın genişlemesini kolaylaştırmıştır. İsyan Osmanlı Devletinde Müslümanlar ve Gayrimüslimler arasındaki ilişkileri bozmuş, Sultan II. Mahmut'un bütün Rum reayanın toptan katledilmesi buyruğu güçlükle geri alınabilmiştir. İsyanda rolü olan Patrik ve bazı ruhbanların idamı gerginliği artırmış, İstanbul, İzmir ve bazı şehirlerde protesto olayları yaşanmıştır. Osmanlı Devleti isyanı yalnız başına başaramayacağını anlayınca Mısır Valisi Mehmet Ali Paşadan yardım istemiş ve Mısır kuvvetlerinin233 gayretleri ile isyan bastırılmıştır. Ancak Osmanlı Devletinin rahat bir nefes almasına fırsat kalmadan, bu kez Avrupa Devletleri isyana müdahalede bulunarak Babıâli'yi arka arkaya gönderdikleri ültimatomlarla baskı altına almışlardır. Osmanlı Devletinin bu ültimatomları kabul etmemesi Osmanlı-Rus ilişkilerini kopma noktasına getirmiş ve 1828-1829 Osmanlı-Rus Harbinin çıkmasına neden olmuştur. Ruslarla giriştiği bu savaştan yenilgi ile çıkan Osmanlı Devleti, bu savaşın sonunda imzaladığı Edime Antlaşması ile hem büyük bir maddi yükün altına girmiş, hem de tebaası olan bir halkın bağımsızlığını tanıyarak Yunanistan Devletinin kuruluşunu kabul etmek zorunda kalmıştır.