Türkiye ve Yunanistan Devletleri Arasında Mübadele Meselesi ve Kamuoyu (1918-1930)

Tez Türkçe

Künye:

Yazarlar:

Cahide Zengin

Ekle

Danışmanlar:

Prof.Dr. Ali İhsan GENCER Atatürk İlkeleri Ve İnkılap Tarihi Enstitüsü

Ekle

Yayın Yılı:

1998

Yayın Yeri:

İstanbul

Seviye:

DOKTORA

Kurum:

İstanbul Üniversitesi

Bölüm:

Atatürk İlkeleri Ve İnkılap Tarihi Enstitüsü

İçerik Dosyası:

Web adresi:

Web adresi henüz eklenmemiş. Eklemek için düzenle simgesine tıklayınız.

Operatör:

Celal Pestil

Güncelleyen:

Kübra Selen Yılmaz

Özet:

Osmanlı İmparatorluğu'nun Avrupa'da sahip olduğu topraklan kaybetmesi ile Osmanlı topraklarına başlayan göç dalgası 19.yüzyıl boyunca devam etmiş ve bu göç 20.yûzyılın başında girilen Balkan Savaşları sonucunda büyük felâket halini almıştır. LDfinya Savaşı yenilgisinin ardından Kurtuluş Savaşı'nın zaferle sonuçlanması üzerine de yüzyıllardır birarada barış içinde yaşayan ancak savaş sırasında düşmanla işbirliğine giren Türkiye'deki Rumların önemli bir miktarı Yunan ordusunun peşine takılarak ülkeyi terketmişlerdir. Bu şekilde 1 milyona yakın Rum'un Yunanistan'a göçü Yunanistan'da önemli siyasi ve ekonomik sorunlar yaratırken, aynı zamanda oradaki Türkler üzerinde baskının artmasına neden olmuştur. Yunanistan'da bulunan yarım milyona yakm Türk'e yapılan bu baskı ve Türkiye'de halen bulunan Rum'ların da Yunanistan'a gitme arzusu her iki toplumun değişimi düşüncesini doğurmuştur. Halkların karşılıklı değişimi Lozan Barış Konferansı'nda ele alınmış ve sorun imzalanan 30 Ocak 1923 tarihli sözleşme ile siyasi ve hukuki boyutu açısından çözülmüştü. İstanbul sınırlan içindeki Rumlar ile Yunanistan'da Batı Trakya'da yaşayan Türklerin mübadele dışı bırakıldığı bu sözleşmenin imzalanmasından kısa bir süre sonra Türkiye Hükümeti ülkeye gelecek yarım milyona yakm vatandaşının ülkeye nakli, iskan edilmeleri ve iş güç sahibi yapılmaları gibi konularda yapılacak işleri düzenlemek üzere önce bir Mübadele, İmar ve İskan Bakanlığı kurulması, hazırlıkların bir düzen içinde yapılabilmesi için kanım ve kararnameler çıkarılması gibi ön hazırlıkları yapıp, Türkiye Kızılay Cemiyeti ile işbirliğine giderek gelen muhacirlerin sağlık kontrollerinin yapılmasını, beslenme, barınma, ve yerleşmelerinin aksamadan yürütülmesini sağlamıştır. Bu muhacirlerin Rum'ların terk ettiği evlere yerleştirilmesi, kendilerine toprak, ziraat araç-gereci verilmesi XIII suretiyle müstahsil hale getirilmesi işini mümkün olduğu kadar bir düzen içinde yürütmeye çalışmıştır. Türkiye'deki Rum'ların mübadelesi sırasında İstanbul Rum'ları (itabü) konusunda çıkan problemler ise 1926 ve 1930 yıllarında Yunanistan ile imzalanan anlaşmalarla çözüme kavuşturulmuştur.

Osmanlı İmparatorluğu'nun Avrupa'da sahip olduğu topraklan kaybetmesi ile Osmanlı topraklarına başlayan göç dalgası 19.yüzyıl boyunca devam etmiş ve bu göç 20.yûzyılın başında girilen Balkan Savaşları sonucunda büyük felâket halini almıştır. LDfinya Savaşı yenilgisinin ardından Kurtuluş Savaşı'nın zaferle sonuçlanması üzerine de yüzyıllardır birarada barış içinde yaşayan ancak savaş sırasında düşmanla işbirliğine giren Türkiye'deki Rumların önemli bir miktarı Yunan ordusunun peşine takılarak ülkeyi terketmişlerdir. Bu şekilde 1 milyona yakın Rum'un Yunanistan'a göçü Yunanistan'da önemli siyasi ve ekonomik sorunlar yaratırken, aynı zamanda oradaki Türkler üzerinde baskının artmasına neden olmuştur. Yunanistan'da bulunan yarım milyona yakm Türk'e yapılan bu baskı ve Türkiye'de halen bulunan Rum'ların da Yunanistan'a gitme arzusu her iki toplumun değişimi düşüncesini doğurmuştur. Halkların karşılıklı değişimi Lozan Barış Konferansı'nda ele alınmış ve sorun imzalanan 30 Ocak 1923 tarihli sözleşme ile siyasi ve hukuki boyutu açısından çözülmüştü. İstanbul sınırlan içindeki Rumlar ile Yunanistan'da Batı Trakya'da yaşayan Türklerin mübadele dışı bırakıldığı bu sözleşmenin imzalanmasından kısa bir süre sonra Türkiye Hükümeti ülkeye gelecek yarım milyona yakm vatandaşının ülkeye nakli, iskan edilmeleri ve iş güç sahibi yapılmaları gibi konularda yapılacak işleri düzenlemek üzere önce bir Mübadele, İmar ve İskan Bakanlığı kurulması, hazırlıkların bir düzen içinde yapılabilmesi için kanım ve kararnameler çıkarılması gibi ön hazırlıkları yapıp, Türkiye Kızılay Cemiyeti ile işbirliğine giderek gelen muhacirlerin sağlık kontrollerinin yapılmasını, beslenme, barınma, ve yerleşmelerinin aksamadan yürütülmesini sağlamıştır. Bu muhacirlerin Rum'ların terk ettiği evlere yerleştirilmesi, kendilerine toprak, ziraat araç-gereci verilmesiXIII suretiyle müstahsil hale getirilmesi işini mümkün olduğu kadar bir düzen içinde yürütmeye çalışmıştır. Türkiye'deki Rum'ların mübadelesi sırasında İstanbul Rum'ları (itabü) konusunda çıkan problemler ise 1926 ve 1930 yıllarında Yunanistan ile imzalanan anlaşmalarla çözüme kavuşturulmuştur.