Tanzimat Dönemi Öncesinde Karahisar-ı Sâhib Sancağı (67 Nolu Şer'iyye Siciline Göre)

Tez Türkçe Tarih×

Künye:

Yazarlar:

Mehmet GÜNEŞ Sosyal Bilimler Enstitüsü

Ekle

Danışmanlar:

Salim KOCA

Ekle

Yayın Yılı:

1996

Yayın Yeri:

Ankara

Seviye:

MASTER

Kurum:

Gazi Üniversitesi

Bölüm:

Sosyal Bilimler Enstitüsü

İçerik Dosyası:

Web adresi:

Web adresi henüz eklenmemiş. Eklemek için düzenle simgesine tıklayınız.

Operatör:

Birsen Fidan

Güncelleyen:

Tayfun Demirhan

Özet:

Bu çalışma, yakın zamanlara kadar üzerinde hiç durulmamış ve Türk tarihi açığından sen derece önemli kaynaklardan biri olan Şer'iyye Sicillerinden 67 nolu Afyonkarahisar Şer'iyye Sicili ana kaynak olmak üzere bu Seferin idari ve iktisadi yapıtını değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Tezimize konu olan sicildeki belgeler H. 1238 (M.1822)'den H.1245 (M.1830)'E kadar uzanmaktadır.Yani sekiz yıllık bir zaman dilinimini ihtiva etmektedir. Bu dönemin Tanzimat'a tekaddüm eden yıllara tekabül etmesi defterdeki belgelerin çeşitliliğini ve ehemmiyetini arttırmaktadır. Çünkü, bu tarihler mühim değişikliklerin çalkantıların yaşandığı bir dönemdir. Söz konusu defterde, daha ziyade ferman, berat gibi merkezden gönderilen belgelerin kesafet tevkii etmesi dönemin bu karakteristiğini ifade etmesi bakımından dikkate şayandır. Bu sebepledir ki çalışmamız, Karahisar-ı Sahib'in sınırlarını da aşarak daha umumi bir mahiyet kazanmış, bir şehir tarihi yanında, aynı zamanda dönemin Osmanlı idari ve iktisadi yapısını da ihtiva etmiştir. Tezimizin Giriş Kısmında Karahisar-ı Sahib tarihi hakkında kısaca bilgi verilmiştir. Daha sonra "Kaynaklar ve Araştırmalar" ana başlığı altında Şer'iyye Sicilleri ve Afyon Şer'iyye Sicilleri, bilahare tezimizin temel kaynağı olan 67 no'lu Afyon Şer'iyye Sicili hususunda bilgi verilmeye çalışılmıştır. Defterde geçen belge türleri tek tek tesbit edilerek miktarlarına göre tasnif edilmiştir. Akabinde bu belgelerin delalet ettikleri manalar ve muhteviyatından bahsedilerek "Ekler" bölümünde her birisi için ayrı ayrı misaller verilmiştir. Karahisar-ı Sahib tarihine dair daha önceden yapılmış çalışmalar "Araştırmalar" alt başlığı altında incelenerek bu çalışmalar hakkında kısaca malumat verilmiştir. Bu çalışmaların birinci kısmında, Anadolu Eyaleti'ne bağlı bir sancak merkezi olan Karahisar-ı Sahib'in idari yapısı ele alınarak burada, Karahisar-ı Sahib'te görev yapmış idarecilerin atanma ve azilleri, yetki ve salahiyetleri, sancak ve kaza idaresindeki fonksiyonları belgeler ışığında aydınlatılmaya çalışılmış, daha sonra bunların isimleri ve görev tarihleri belirlenmiştir. Çalışmada öncelikle defterdeki belgelerin tamamına yakın traskribe edilmiş daha sonra bu belgeler özetlenerek özetlenerek birbirlerine ilgileri dahilinde konulara göre tasnif edilmiştir. Belgelerin aslına sadık kalmak şartıyla değerlendirilmeye gidilmiş, ancak ehemmiyetine binaen bazı belgelerin transkripsiyonu aynen verilmiştir. Planda yer alan tasnifler tamamen sicildeki belgelerin muhteviyatına istinaden yapılmıştır. Bu belgeler değerlendirilirken aynı zamanda konulara alakası dahilinde bazı telif eserlere de müracaat edilmiştir. Kaynakçada gösterilmiş olan bu belgelerden de istifade ederek ilgili konu hakkında verilen genel malumattan sonra belgelerden bu bilgileri pekiştirci ve tamamlayıcı mahiyette misaller ve deliller sunulmuştur. Değerlendirdiğimiz sicile yapılan atıflarda devamlı tekrara düşmemek için defterin sadece varak ve belge numarası verilmiştir. Belgelerin tarihleri aynı zamanda miladi tarihlere çevrilerek sağ tarafa yazılmıştır.

Bu çalışma, yakın zamanlara kadar üzerinde hiç durulmamış ve Türk tarihi açığından sen derece önemli kaynaklardan biri olan Şer'iyye Sicillerinden 67 nolu Afyonkarahisar Şer'iyye Sicili ana kaynak olmak üzere bu Seferin idari ve iktisadi yapıtını değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Tezimize konu olan sicildeki belgeler H. 1238 (M.1822)'den H.1245 (M.1830)'E kadar uzanmaktadır.Yani sekiz yıllık bir zaman dilinimini ihtiva etmektedir. Bu dönemin Tanzimat'a tekaddüm eden yıllara tekabül etmesi defterdeki belgelerin çeşitliliğini ve ehemmiyetini arttırmaktadır. Çünkü, bu tarihler mühim değişikliklerin çalkantıların yaşandığı bir dönemdir. Söz konusu defterde, daha ziyade ferman, berat gibi merkezden gönderilen belgelerin kesafet tevkii etmesi dönemin bu karakteristiğini ifade etmesi bakımından dikkate şayandır. Bu sebepledir ki çalışmamız, Karahisar-ı Sahib'in sınırlarını da aşarak daha umumi bir mahiyet kazanmış, bir şehir tarihi yanında, aynı zamanda dönemin Osmanlı idari ve iktisadi yapısını da ihtiva etmiştir. Tezimizin Giriş Kısmında Karahisar-ı Sahib tarihi hakkında kısaca bilgi verilmiştir. Daha sonra "Kaynaklar ve Araştırmalar" ana başlığı altında Şer'iyye Sicilleri ve AfyonŞer'iyye Sicilleri, bilahare tezimizin temel kaynağı olan 67 no'lu Afyon Şer'iyye Sicili hususunda bilgi verilmeye çalışılmıştır. Defterde geçen belge türleri tek tek tesbit edilerek miktarlarına göre tasnif edilmiştir. Akabinde bu belgelerin delalet ettikleri manalar ve muhteviyatından bahsedilerek "Ekler" bölümünde her birisi için ayrı ayrı misaller verilmiştir. Karahisar-ı Sahib tarihine dair daha önceden yapılmış çalışmalar "Araştırmalar" alt başlığı altında incelenerek bu çalışmalar hakkında kısaca malumat verilmiştir. Bu çalışmaların birinci kısmında, Anadolu Eyaleti'ne bağlı bir sancak merkezi olan Karahisar-ı Sahib'in idari yapısı ele alınarak burada, Karahisar-ı Sahib'te görev yapmış idarecilerin atanma ve azilleri, yetki ve salahiyetleri, sancak ve kaza idaresindeki fonksiyonları belgeler ışığında aydınlatılmaya çalışılmış, daha sonra bunların isimleri ve görev tarihleri belirlenmiştir. Çalışmada öncelikle defterdeki belgelerin tamamına yakın traskribe edilmiş daha sonra bu belgeler özetlenerek özetlenerek birbirlerine ilgileri dahilinde konulara göre tasnif edilmiştir. Belgelerin aslına sadık kalmak şartıyla değerlendirilmeye gidilmiş, ancak ehemmiyetine binaen bazı belgelerin transkripsiyonu aynen verilmiştir.Planda yer alan tasnifler tamamen sicildeki belgelerin muhteviyatına istinaden yapılmıştır. Bu belgeler değerlendirilirken aynı zamanda konulara alakası dahilinde bazı telif eserlere de müracaat edilmiştir. Kaynakçada gösterilmiş olan bu belgelerden de istifade ederek ilgili konu hakkında verilen genel malumattan sonra belgelerden bu bilgileri pekiştirci ve tamamlayıcı mahiyette misaller ve deliller sunulmuştur. Değerlendirdiğimiz sicile yapılan atıflarda devamlı tekrara düşmemek için defterin sadece varak ve belge numarası verilmiştir. Belgelerin tarihleri aynı zamanda miladi tarihlere çevrilerek sağ tarafa yazılmıştır.