1908-1912 Osmanlı Meclis-i Mebusanın Faaliyetleri ve Demokrasi Tarihimizdeki Yeri

Tez Türkçe

Künye:

Yazarlar:

Kenan OLGUN

Ekle

Danışmanlar:

Doç.Dr. Cezmi ERASLAN

Ekle

Yayın Yılı:

2001

Yayın Yeri:

İstanbul

Seviye:

DOKTORA

Kurum:

İstanbul Üniversitesi

Bölüm:

Sosyal Bilimler Enstitüsü

İçerik Dosyası:

Web adresi:

Web adresi henüz eklenmemiş. Eklemek için düzenle simgesine tıklayınız.

Operatör:

Birsen Fidan

Güncelleyen:

Kübra Selen Yılmaz

Özet:

1908 Meclis-i Mebusanı gerek oluşumu gerekse de çalışmaları açısından Türk demokrasi tarihinde önemli bir yere sahiptir. Cumhuriyet dönemi uygulamalarının bir çoğunun H Meşrutiyet döneminden etkilenmiş olması bu dönemin önemini bir kat daha arttırmaktadır. 1908 yılı içinde yapılan ilk çok partili seçim sonucunda oluşan Meclis-i Mebusan, ülkedeki etnik grupların temsilini sağlamış, millet egemenliğinin gerçekleştirilmesi yönünde eski dönemlere oranla büyük bir gelişme göstermiştir. 1876 Anayasasının milli iradeden ziyade padişahçı bir yapıda olması, milli egemenliği savunan mebusların bu anayasayı değiştirmelerinde etkili olmuştur. Anayasanın bir çok maddesi milli egemenlik ilkesi çerçevesinde yeniden düzenlenmiş, üç yeni madde de ilave edilmiştir. Meclis-i Mebusan kurucu meclis olmadığını gerekçe göstererek yeni bir anayasa yapmaya kendisini yetkili görmemiştir. Anayasada yapılan düzenlemeler padişahın yetkilerinin kısıtlanması, hükümetin meclise karşı sorumlu olması,. meclisin yöneticilerini kendisinin belirlemesi gibi milli egemenliği sağlamaya yöneliktir. Ayrıca kişi hak ve hürriyetleri alanındaki kısıtlamaları kaldırmaya yönelik düzenlemeler de yapılmış, padişaha sürgün etme yetkisi veren 113. maddenin bu hükmü kaldırılmıştır. Yapılan düzenlemelerle milli egemenlik yönünde önemli adımlar atılmıştır. Mebusların fikirlerini özgürce ifade edebildikleri 1908 Meclisi, 1910 yılından sonra bu özelliğini iktidar mücadeleleri yüzünden kaybetmeye başlamıştır. Seçimler sonucunda mecliste büyük bir ekseriyet elde eden İttihat ve Terakki Fırkası, devlet yönetimindeki tecrübesizliğinden dolayı yönetimi devralmamıştır. Ancak, ileride tek başına kurmayı amaçladıkları iktidarlarını güçlendirmek için bu dönemde bir dizi kanunlar çıkartılmasını sağlamıştır. Cemiyetler, Toplantı, Serseri ve Zanlılar kanunu gibi kanunlarla merkeziyetçiliğin güçlendirilmesi ve muhalefetin etkisiz hale getirilmesi amaçlanmıştır.