Tanzimat Dönemi Osmanlı-İngiliz İlişkileri (1833-1878)

Tez Türkçe Tarih× Siyaset×

Künye:

Yazarlar:

Deniz CAN Hacettepe Üniversitesi

Ekle

Danışmanlar:

Mehmet Veli SEYİTDANLIOĞLU

Ekle

Yayın Yılı:

1988

Yayın Yeri:

Ankara

Seviye:

MASTER

Kurum:

Hacettepe Üniversitesi

Bölüm:

Sosyal Bilimler Enstitüsü

İçerik Dosyası:

Web adresi:

Web adresi henüz eklenmemiş. Eklemek için düzenle simgesine tıklayınız.

Operatör:

Hande Gedizli

Güncelleyen:

Tayfun Demirhan

Özet:

XVI. yüzyılın sonlarında tamamen ticari amaçlarla başlayan Osmanlı-İngiliz ilişkileri, ancak XVIII. yüzyıl sonlarında siyasî bir nitelik kazanmıştır. Osmanlı-İngiliz ilişkileri, Osmanlı İmparatorluğu'nun diğer Avrupa devletleriyle olan ilişkilerine nazaran oldukça geç başlamıştır. Buna rağmen özellikle 1833 yılından itibaren ingiltere'nin Osmanlı toprak bütünlüğünü ve bağımsızlığını koruma politikası izlemeye başlamasından sonra, iki devlet arasındaki siyasî ve ticari ilişkiler hızla gelişmiştir. ingiliz Dışişleri Bakam William Pitt tarafından ilk kez gündeme getirilen ve George Canning tararından formüle edilen Osmanlı toprak bütünlüğünü koruma politikası, 1 833 yılından sonra dönemin Dışişleri Bakanı Lord Palmerston'ın İngiltere'nin Yakındoğu'ya ilişkin resmî dış siyasetinin temeli haline getireceği bir doktrin olmuştur. İngiltere için Osmanlı İmparatorluğu'nun Yakındoğu'da varlığının devam etmesi, Hindistan ticaret yollarının güvenliğinin, Rusya ve Fransa'ya karşı korunması anlamına gelmiştir. Üstelik, Osmanlı İmparatorluğu, 1815 yılından sonra hızla artan üretimi için pazar ve gelişmiş sanayisi için de hammadde ihtiyacım fazlasıyla karşılayan bir kaynak olmuştur. Diğer taraftan, bu politika, doğal olarak, Osmanlı İmparatorluğu için de oldukça büyük bir önem taşımaktaydı. XVII. yüzyılın son yıllarından itibaren gerilemeye başlayan ve XIX. yüzyılla birlikte bir ölüm-kalım mücadelesi içinde bulunan bu yaşlı İmparatorluk, ancak Avrupa diplomasisindeki çıkar çatışmalarından faydalanarak hayatta kalmayı başarmıştır. Uluslararası ilişkilerde izlediği denge politikasında, XIX. yüzyıl boyunca, en büyük desteği, ticari ve siyasî çıkarları, Osmanlının hayatta kalmasına bağlı olan İngiltere'den temin etmiştir. 1878 Berlin Kongresi, XIX. yüzyılda Osmanlı-İngiliz işbirliğinin ulaştığı en yüksek nokta olmuştur. Bu tarihten sonra, İngiltere'nin Hindistan ticaret yollarının güvenliğini sağlamak amacıyla, XIX. yüzyıl boyunca izlediği Osmanlı toprak bütünlüğünün korunması politikasını terkederek, Akdeniz'in güvenliğini Osmanlı İmparatorluğundan koparıp aldığı topraklarla sağlamaya başlamıştır. Osmanlı-İngiliz İlişkilerindeki düşüş, en alt noktaya eriştiği Birinci Dünya Savaşı'na kadar devam etmiştir.