Şeyh Evhadüddin el- Kirmani ve Menakıpnâmesi

Menâkıbnâme, destan, efsane ve masal gibi olağanüstü hadiselerin işlendiği dinî
içerikli edebî metin türlerinden biridir. Ancak menâkıbnâmeyi destan, efsane ve
masaldan ayıran bazı özellikler vardır. Bu özellikler, menâkıbnâmelerde mekan ve
zaman mefhumlarının mevcut olması ve menâkıbnâmeye konu olan kahramanların
gerçek kişiler olmasıdır. Bu durum, menâkıbnâmelere, bilhassa birincil kaynakların
yetersiz kaldığı dönemler için tarihî bir kaynak niteliği kazandırmaktadır.
Türkiye Selçuklu dönemine ait menâkıbnâmeler için de aynı durum
sözkonusudur. Nitekim bu dönemde kaleme alınan Ahmet Eflâkî’nin Menâkıbu’lArifin ve Elvan Çelebi’nin Menâkıbu’l- Kudsiye isimli menâkıbnâmelerde yer alan
bazı bilgilerin Türkiye Selçuklu tarihine katkıda bulunacağından şüphe yoktur.
Ancak bu menakıpnameler kadar önemli bir kaynak olan Menâkıb-ı Şeyh
Evhadüddîn Kirmanî ise bu açıdan hiç değerlendirilmiş değildir.
Bu çalışmada Evhadüddin-i Kirmanî Menâkıbnâmesinde yer alan bilgilerden
hareketle Türkiye Selçuklu sultanı I. İzzeddin Keykavus’un zehirlenmesi ve aynı
sultanın kardeşi I. Alaeddin Keykubad ile arasında geçen taht mücadelesi, diğer
kaynaklarla mukayese edilmek suretiyle değerlendirilecektir.

Menâkıbnâme, destan, efsane ve masal gibi olağanüstü hadiselerin işlendiği dinî 
içerikli edebî metin türlerinden biridir. Ancak menâkıbnâmeyi destan, efsane ve 
masaldan ayıran bazı özellikler vardır. Bu özellikler, menâkıbnâmelerde mekan ve 
zaman mefhumlarının mevcut olması ve menâkıbnâmeye konu olan kahramanların 
gerçek kişiler olmasıdır. Bu durum, menâkıbnâmelere, bilhassa birincil kaynakların 
yetersiz kaldığı dönemler için tarihî bir kaynak niteliği kazandırmaktadır. 
Türkiye Selçuklu dönemine ait menâkıbnâmeler için de aynı durum 
sözkonusudur. Nitekim bu dönemde kaleme alınan Ahmet Eflâkî’nin Menâkıbu’lArifin ve Elvan Çelebi’nin Menâkıbu’l- Kudsiye isimli menâkıbnâmelerde yer alan 
bazı bilgilerin Türkiye Selçuklu tarihine katkıda bulunacağından şüphe yoktur. 
Ancak bu menakıpnameler kadar önemli bir kaynak olan Menâkıb-ı Şeyh 
Evhadüddîn Kirmanî ise bu açıdan hiç değerlendirilmiş değildir. 
Bu çalışmada Evhadüddin-i Kirmanî Menâkıbnâmesinde yer alan bilgilerden 
hareketle Türkiye Selçuklu sultanı I. İzzeddin Keykavus’un zehirlenmesi ve aynı
sultanın kardeşi I. Alaeddin Keykubad ile arasında geçen taht mücadelesi, diğer 
kaynaklarla mukayese edilmek suretiyle değerlendirilecektir.