Rişvanzade Ömer Paşa’nın Besni’deki Vakfı

Makale Türkçe Sosyal Bilimler×

Künye:

Yazarlar:

Faruk SÖYLEMEZ

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2013

Yayınlandığı Eser:

Vakıflar Dergisi

Cilt:

Sayı:

Sayfa Aralığı:

87-98

İçerik Dosyası:

Web adresi:

http://www.vgm.gov.tr/vgmdergi/vakiflardergisi/sayi40/index.html

Operatör:

Enver Alper Demirci

Güncelleyen:

Enver Alper Demirci

Özet:

Ömer Paşa Rişvan Aşireti’nin beylerinden olup 18. yüzyılın ikinci yarısında Malatya mutasarrıflığı ve Maraş valiliği yapmıştır. Ömer Paşa söz konusu tarihte Behisni (Besni)’de bir cami ve on bir hücreden oluşan bir medrese yaptırmıştır. Bu cami ve medresenin giderlerini karşılamak için de Behisni çarşısında bulunan kendisine ait on bir adet dükkânı vakfetmiştir. Camiye imam-hatib ve müezzinle birlikte yağmur ve kar mevsimlerinde camiyi loğlamak için bir “loğkeş” de görevlendirilmiştir. Medrese için de müderrisler atanmıştır. 18. yüzyılın sonlarından 19. yüzyılın sonlarına kadar vakıf farklı şahıslar tarafından yönetilmiştir. Ancak vakıf yöneticilerinin vakfın gelirlerini istismar ettikleri, cami ve medresenin onarım ve bakımına herhangi bir harcama yapmadığı görülmüştür. Vakfın vakfiyesi ile muhasebe kayıtları kaybolduğu için yönetici ve personel atamaları sağlıklı olarak yapılamamıştır. Bu nedenle her iki yapı da zamanla yıkılmaya yüz tutmuş; içlerinde ibadet ve eğitim-öğretim yapılamaz hale gelmiştir. Söz konusu cami ve medrese tamamen yıkılmış, medreseden günümüze kalıntılar kalmıştır. Bu çalışmada Rişvanzade Ömer Paşa’nın 1786 yılında Malatya sancağının Behisni kazasında kurduğu vakfın ve bu vakıf bünyesinde yaptırdığı cami ve medresenin tarihi süreç içerisindeki durumu arşiv belgeleri çerçevesinde incelenmeye çalışılacaktır.

This paper utilizing archival material will trace the history of the mosque and medrese endowment Rişvanzade Ömer Pasha established in 1786 in the Behisni district of Malatya. Ömer Pasha a leader of the Rişvan tribe, became the tax collector of Malatya and the governor of Maras in the second half of the 18th century. He constructed a mosque and a medrese of eleven rooms in Behisni. To finance the mosque and medrese, Ömer Pasha donated the income of ten shops in Behisni. He appointed an imam, a preacher, a muezzin and a stone roller, to roll and compact the clay roof of the mosque during the rainy and snowy seasons. He also appointed teachers in the medrese. Various administrators run the pious endowment from the end of the 18th to the end of the 19th centuries. However, it seems that the waqf superintendents abused the waqf’s income neglecting the maintenance and upkeep of the mosque and the medrese. As the endowment document and the accounting records were lost, the appointment of the administrator and of the personnel was not done properly. Thus, over time both constructions are demolished, some remnants of the medrese only still standing.

This paper utilizing archival material will trace the history of the mosque and medrese endowment Rişvanzade Ömer Pasha established in 1786 in the Behisni district of Malatya. Ömer Pasha a leader of the Rişvan tribe, became the tax collector of Malatya and the governor of Maras in the second half of the 18th century. He constructed a mosque and a medrese of eleven rooms in Behisni. To finance the mosque and medrese, Ömer Pasha donated the income of ten shops in Behisni. He appointed an imam, a preacher, a muezzin and a stone roller, to roll and compact the clay roof of the mosque during the rainy and snowy seasons. He also appointed teachers in the medrese. Various administrators run the pious endowment from the end of the 18th to the end of the 19th centuries. However, it seems that the waqf superintendents abused the waqf’s income neglecting the maintenance and upkeep of the mosque and the medrese. As the endowment document and the accounting records were lost, the appointment of the administrator and of the personnel was not done properly. Thus, over time both constructions are demolished, some remnants of the medrese only still standing.