Oryantalizmin Ortaçağ Avrupasındaki Düşünsel Kökenleri: Batı'nın 'Ötekileştirdiği' Müslüman Doğu

Eğer Oryantalizm, Avrupa’nın Doğu olarak adlandırdığı coğrafyaya özgü adet, dil, din ve
buna benzer maddî ve manevî değerleri öğrenme çabası ise, Müslüman doğunun Avrupa’yla
karşılaştığı 8. yüzyılı oryantalizmin doğuş tarihi olarak belirlemek mümkündür. Zira
Avrupa’nın Doğu’ya merakının şekillenmesinde islâm, ilk belirleyici rolü oynamıştır. Bu
tarihten itibaren islâm, hem inanç anlamında hem de siyasal, askerî, toplumsal ve kültürel
anlamda Doğu’ya duyulan bir merakın ana şekillendiricisi olacaktır. Bu merak ise,
Avrupa’nın kendi tarihsel dönüşümü ile farklı alanlara (sanat, edebiyat, felsefe, tıp, filoloji
vb.) kök salacaktır. Avrupa tarihi, farklı bir din ve bu dine inananların nası9l ötekileştirildiğini
ve zamanla bu ötekileştirmenin sadece dinsel farklılıkla sınırlı kalmayıp, tamamıyla dünyevî
(maddî) unsurlarla da belirlendiğini göstermektedir. Zamanla Avrupa ve tabiî ki Oryantalizm
için, Doğunun sınırları genişlemiştir –Hindistan ve Uzak Doğu-, ama Oryantalizmin Doğu ya
da öteki olarak tanımladığı islâm coğrafyasıyla ilişkileri ve ona yönelik ürettiği bilgiler ve
bizzat Oryantalizmin kendisi bu çalışmanın ana hatlarını belirlemektedir. Oryantalizm başlı
başına modern bir fenomen değildir, Occident’ın kendi egemenliği ve üstünlüğünü
vurgulaması lehine 18. yüzyıldan itibaren, Avrupa aklının Doğunun gerçekliklerinin yanlış
temsilinin doğal bir ürünüdür. şüphesiz Oryantalizm, 18. yüzyılda gelişmiş akademik bir
disiplindir ve tarih, filoloji ve antropoloji gibi disiplinlerle pekiştirilmiştir. Bu yüzyılda
Oryantalizm, Batı ile Doğu arasındaki ilişkiye bir iktidar, egemenlik ilişkisi zaviyesinden
yaklaşım. Bu sebeple Oryantalizm bir bilgi/iktidar aygıtı olarak formüle edilmiştir. Bu
Oryantalizm ve sömürgecilik arasındaki ilişki sorusunu doğurmaktadır. Ancak Oryantalist
bilginin Müslüman doğuya bakışında Ortaçağ Hristiyan Avrupa düşüncesinden önemli
ölçüde beslendiği de görülmektedir. Diğer taraftan bir bilim olarak Oryantalizm Doğu’ya bir
öğrenme ve keşif konusu olarak Ortaçağdaki Avrupalı düşünürlerden farklı olarak islâm dünyasına ait kavramlar, şahıslar,olgular ve olayları da tartışmaya açarak ve onlara yeni anlamlar yükleyerek yapmıştır. Ancak bu makale, Batıda genel kabul gören islâm imajının oluşum evrelerinden ilkine yani
Oryantalizmden önceki haline dikkat çekmeye çalışmaktadır. Bu ise, Ortaçağ’da islâm’a
çizilen coğrafî, siyasi, dinî ve diğer kültürel sınırların tartışılmasını gerektirmektedir.sistemli bir biçimde bakılmasını sağlamıştır. Bunu Ortaçağdaki Avrupalı düşünürlerden farklı olarak islâm dünyasına ait kavramlar, şahıslar,
olgular ve olaylar› da tartışmaya açarak ve onlara yeni anlamlar yükleyerek yapmıştır. Ancak
bu makale, Batıda genel kabul gören islâm imajının oluşum evrelerinden ilkine yani
Oryantalizmden önceki haline dikkat çekmeye çalışmaktadır. Bu ise, Ortaçağ’da islâm’a
çizilen coğrafî, siyasi, dinî ve diğer kültürel sınırların tartışılmasını gerektirmektedir

Eğer Oryantalizm, Avrupa’nın Doğu olarak adlandırdığı  coğrafyaya özgü adet, dil, din ve
buna benzer maddî ve manevî değerleri öğrenme çabası ise, Müslüman doğunun Avrupa’yla
karşılaştığı 8. yüzyılı oryantalizmin doğuş tarihi olarak belirlemek mümkündür. Zira
Avrupa’nın Doğu’ya merakının şekillenmesinde islâm, ilk belirleyici rolü oynamıştır. Bu
tarihten itibaren islâm, hem inanç anlamında hem de siyasal, askerî, toplumsal ve kültürel
anlamda Doğu’ya duyulan bir merakın ana şekillendiricisi olacaktır. Bu merak ise,
Avrupa’nın kendi tarihsel dönüşümü ile farklı alanlara (sanat, edebiyat, felsefe, tıp, filoloji
vb.) kök salacaktır. Avrupa tarihi, farklı bir din ve bu dine inananların nası9l ötekileştirildiğini
ve zamanla bu ötekileştirmenin sadece dinsel farklılıkla sınırlı kalmayıp, tamamıyla dünyevî
(maddî) unsurlarla da belirlendiğini göstermektedir. Zamanla Avrupa ve tabiî ki Oryantalizm
için, Doğunun sınırları genişlemiştir –Hindistan ve Uzak Doğu-, ama Oryantalizmin Doğu ya
da öteki olarak tanımladığı  islâm coğrafyasıyla ilişkileri ve ona yönelik ürettiği bilgiler ve
bizzat Oryantalizmin kendisi bu çalışmanın ana hatlarını belirlemektedir. Oryantalizm başlı
başına modern bir fenomen değildir, Occident’ın kendi egemenliği ve üstünlüğünü
vurgulaması lehine 18. yüzyıldan itibaren, Avrupa aklının Doğunun gerçekliklerinin yanlış
temsilinin doğal bir ürünüdür. şüphesiz Oryantalizm, 18. yüzyılda gelişmiş akademik bir
disiplindir ve tarih, filoloji ve antropoloji gibi disiplinlerle pekiştirilmiştir. Bu yüzyılda
Oryantalizm, Batı ile Doğu arasındaki ilişkiye bir iktidar, egemenlik ilişkisi zaviyesinden
yaklaşım. Bu sebeple Oryantalizm bir bilgi/iktidar aygıtı olarak formüle edilmiştir. Bu
Oryantalizm ve sömürgecilik arasındaki ilişki sorusunu doğurmaktadır. Ancak Oryantalist
bilginin Müslüman doğuya bakışında Ortaçağ Hristiyan Avrupa düşüncesinden önemli
ölçüde beslendiği de görülmektedir. Diğer taraftan bir bilim olarak Oryantalizm Doğu’ya bir
öğrenme ve keşif konusu olarak Ortaçağdaki Avrupalı düşünürlerden farklı olarak islâm dünyasına ait kavramlar, şahıslar,olgular ve olayları da tartışmaya açarak ve onlara yeni anlamlar yükleyerek yapmıştır. Ancak bu makale, Batıda genel kabul gören islâm imajının oluşum evrelerinden ilkine yani
Oryantalizmden önceki haline dikkat çekmeye çalışmaktadır. Bu ise, Ortaçağ’da islâm’a
çizilen coğrafî, siyasi, dinî ve diğer kültürel sınırların tartışılmasını  gerektirmektedir.sistemli bir biçimde bakılmasını sağlamıştır. Bunu  Ortaçağdaki Avrupalı düşünürlerden farklı olarak islâm dünyasına ait kavramlar, şahıslar,
olgular ve olaylar› da tartışmaya açarak ve onlara yeni anlamlar yükleyerek yapmıştır. Ancak
bu makale, Batıda genel kabul gören islâm imajının oluşum evrelerinden ilkine yani
Oryantalizmden önceki haline dikkat çekmeye çalışmaktadır. Bu ise, Ortaçağ’da islâm’a
çizilen coğrafî, siyasi, dinî ve diğer kültürel sınırların tartışılmasını gerektirmektedir

Yağız Fatih Nazlıer

“H.Ü. Tarih Bölümü Yayın Kaynakçası”.

1931 Eser İçeriyor

Bu kaynakça

1032 kez

görüntülendi.

Emre Can Mermer

“Ortaçağ Kaynakçası”.

117 Eser İçeriyor

Bu kaynakça

2751 kez

görüntülendi.

Tolga Eroğlu

“Ortaçağ Avrupa Kaynakçası”.

108 Eser İçeriyor

Bu kaynakça

1643 kez

görüntülendi.

Taha Hüseyin Çaycı

“Ortaçağ Dönemi Avrupa Tarihi Kaynakçası”.

57 Eser İçeriyor

Bu kaynakça

85 kez

görüntülendi.

Çiğdem Koç

“Galata”.

3 Eser İçeriyor

Bu kaynakça

2 kez

görüntülendi.

Yaptığı atıflar
Aldığı atıflar

Atıf yapılan eser:

Richard SOUTHERN

Orta Çağ Avrupası'nda İslam Algısı

İstanbul, 2001, Yöneliş Yayınları.

Kitap İngilizce 15. yy Avrupa İslam

Bu Kitap

10 kez

görüntülendi.

Aslı ÇIRAKMAN

“Oryantalizmin Varsayımsal Temelleri: Fikri Sabit İmgelem ve Düşünce Tarihi”

Doğu Batı Üç Aylık Düşünce Dergisi.

Makale

Bu Makale

8 kez

görüntülendi.

Ahmet Yücel

Oryantalistlerin Gözüyle İslam: Yaklaşımlar, Örnek Metinler

İstanbul, 2003, Rağbet Yayınları.

Kitap Türkçe Sosyal Bilimler İslam

Bu Kitap

8 kez

görüntülendi.

Bernard Lewis

Çatışan Kültürler

İstanbul, 1996, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.

Kitap Türkçe Akdeniz 15. yy Bizans

Bu Kitap

4 kez

görüntülendi.

Edward W. Said

Şarkiyatçılık: Batı'nın Şark Anlayışları

İstanbul, 2001, Metis Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

John Esposito

İslam Tehdidi Efsanesi

İstanbul, 2002, Ufuk Kitapları.

Kitap Türkçe 20. yy

Bu Kitap

4 kez

görüntülendi.

Meyda YEĞENOĞLU , Mahmut MUTMAN , Fuat KEYMAN

Oryantalizm, Hegemonya ve Kültürel Fark

İstanbul, 1999, İletişim.

Kitap Türkçe Tarih Sosyoloji

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Ortaçağ Avrupasının ekonomik ve sosyal tarihi

İSTANBUL, 1983, ALAN YAYINCILIK.

Kitap Türkçe Kaynak Yayını

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Thierry Hentsch

Hayali Doğu

İstanbul, 1996, Metis Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Meyda YEĞENOĞLU

“Peçeli fanteziler: Oryantalist söylemde kültürel ve cinsel fark.”

Oryantalizm, Hegemonya ve Kültürel Fark.

Makale Türkçe Tarih

Bu Makale

3 kez

görüntülendi.

Albert H. HOURANI

Avrupa ve Orta Doğu

İstanbul , 2001, Yöneliş Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih Orta Doğu Avrupa

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Bryan S. TURNER

Oryantalizm, Kapitalizm ve İslam

İstanbul, 1991, İnsan Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Suat YILDIRIM

Oryantalistlerin Yanılgıları

, 2003, Ufuk Kitapları.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Francis DVORNIK

The Ecumenical Councils

Paris, 1966, .

Kitap İngilizce Tarih

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Franco CARDİNİ

Avrupa ve İslam

İstanbul, 2004, Literatür Yayıncılık.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Denis Sinor

Orientalism and History

Bloomington, 1970, Indiana University Press.

Kitap İngilizce Tarih

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

S. Amir , S. Amir

Eurocentrism

New York, 1988, Zed Books.

Kitap İngilizce

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Edward W. Said

kültür ve emperyalizm

istanbul, 1995, Hil Yayıncılık.

Kitap Türkçe Sosyal Bilimler Tarih

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Mustafa SOYKUT

image of the " turk" in italy: a history of the "other" in early modern europe: 1453-1683

berlin, 2001, Klaus Schwarz Verlag.

Kitap İngilizce Tarih

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Aziz El-Azme

İslamlar ve Moderniteler

İstanbul, 2003, İletişim Yay..

Kitap Türkçe

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Maxime Rodinson

İslam'ın Mirası; Batıyı Büyüleyen İslam

, 2003, Pınar Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Bryan S. TURNER

Marx ve oryantalizmin sonu

İstanbul, 2001, Kaynak Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih Sosyoloji

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

William MONTGOMERY WATT

İslam Avrupa’da

İstanbul, 2000, M.Ü.İlahiyat Fakültesi Vakfı.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Bu eserin aldığı atıf bulunmuyor.

Eser istatistikleri yükleniyor...