Kânûnî Dönemi Şehzâde Mücâdeleleri ve Bunun Osmanlı Siyâsî ve Sosyal Târihi Bakımından Önemi

Makale Türkçe Tarih× Kuzey Afrika× Balkan× Osmanlı× 16. yy× Anadolu×

Künye:

Yazarlar:

Fahri UNAN

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

1990

Yayınlandığı Eser:

Türk Yurdu

Cilt:

Sayı:

Sayfa Aralığı:

9-16

İçerik Dosyası:

Web adresi:

http://yunus.hacettepe.edu.tr/~unan/akademik2.html

Operatör:

Şule Kocakavak

Güncelleyen:

Mehmet Unan

Özet:

Osmanlı devletinin kuruluşundan XVII. yüzyılın başlarına kadar şehzâdeler arasında çıkan taht mücâdeleleri, devletin dâhilî hâdiseleri arasında mühim bir yer tutar. I. Murad zamanında fiilen başlayan bu mücâdeleler, Fetret Devrinde Yıldırım Bâyezid'in oğulları arasında devleti parçalanma ve dağılma noktasına getirmiş; Fâtih Sultan Mehmed'in oğullan Bâyezid ve Cem; II. Bâyezid'in oğullan Ahmed, Korkud ve Selim arasında yeni boyutlar kazanmıştır. Her taht mücâdelesi, devletin düzen ve istikrârında ve sosyal hayatta bir takım aksaklıklara sebep olmuş, uzun süren iç mücâdelelere yol açmıştır.

Bu mücâdelelerin, Osmanlı saltanat verâsetli usûlünden tutalım devletin içinde bulunduğu siyâsî, sosyal, iktisâdî, kültürel ve bünyevî yapısına varıncaya kadar zamana ve döneme göre değişen çok çeşitli sebepleri vardır. Bu sebeple, söz konusu mücâdeleleri sâdece “saltanat hırsı” gibi basit ve tek bir sâike bağlamak, oldukça sathî ve kolay bir îzah tarzı olur.

Şehzâde mücâdeleleri içinde Kānûnî Sultan Süleyman'ın oğulları Sultan Mustafa, Selim ve Bâyezid arasında zuhur eden mücâdeleler, doğurdukları netîceler bakımından husûsî bir ehemmiyeti hâizdir. Çünkü, bu mücâdeleler sonunda sosyal ve siyâsî huzursuzluklar bir yana, şehzâdelerin yönetime hazırlanması safhasında da mühim değişiklikler ortaya çıkacaktır. Bu sebeple, söz konusu mücâdeleleri incelemeğe geçmeden önce, onlara zemin hazırlayan târihî ortamı, diğer bir ifâdeyle, Kānûnî'nin hükümdarlığının son on yılındaki Osmanlı devletinin iktisâdî ve içtimâî durumunu, askerî vaziyetini gözden geçirmemiz, konumuz açısından faydalı olacaktır. Zîrâ yukarıda da kısaca işaret edildiği gibi, konunun tek boyuttan incelenmesi, durumun îzâhı ve anlaşılması için yeterli değildir.

Bu mücâdelelerin, Osmanlı saltanat verâsetli usûlünden tutalım devletin içinde bulunduğu siyâsî, sosyal, iktisâdî, kültürel ve bünyevî yapısına varıncaya kadar zamana ve döneme göre değişen çok çeşitli sebepleri vardır. Bu sebeple, söz konusu mücâdeleleri sâdece “saltanat hırsı” gibi basit ve tek bir sâike bağlamak, oldukça sathî ve kolay bir îzah tarzı olur.

Şehzâde mücâdeleleri içinde Kānûnî Sultan Süleyman'ın oğulları Sultan Mustafa, Selim ve Bâyezid arasında zuhur eden mücâdeleler, doğurdukları netîceler bakımından husûsî bir ehemmiyeti hâizdir. Çünkü, bu mücâdeleler sonunda sosyal ve siyâsî huzursuzluklar bir yana, şehzâdelerin yönetime hazırlanması safhasında da mühim değişiklikler ortaya çıkacaktır. Bu sebeple, söz konusu mücâdeleleri incelemeğe geçmeden önce, onlara zemin hazırlayan târihî ortamı, diğer bir ifâdeyle, Kānûnî'nin hükümdarlığının son on yılındaki Osmanlı devletinin iktisâdî ve içtimâî durumunu, askerî vaziyetini gözden geçirmemiz, konumuz açısından faydalı olacaktır. Zîrâ yukarıda da kısaca işaret edildiği gibi, konunun tek boyuttan incelenmesi, durumun îzâhı ve anlaşılması için yeterli değildir.

Aydan Yüksel

“Osmanlı Yükselme Dönemi Kaynakçası”.

165 Eser İçeriyor

Bu kaynakça

571 kez

görüntülendi.

Dilek Arslan

“Şehzade Mustafa Kaynakçası ”.

98 Eser İçeriyor

Bu kaynakça

259 kez

görüntülendi.

Mehmet Unan

“XVII. Yüzyıl Osmanlı Eğitim Tarihi Araştırmaları Kaynakçası”.

74 Eser İçeriyor

Bu kaynakça

0 kez

görüntülendi.

Mustafa Ceylan

“Kanuni Devri”.

56 Eser İçeriyor

Bu kaynakça

451 kez

görüntülendi.

Yaptığı atıflar
Aldığı atıflar

Atıf yapılan eser:

Halil İNALCIK

“Osmanlılarda Saltanat Veraseti Usulü ve Türk Hakimiyet Telakkisiyle İlgisi”

Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi.

Makale Türkçe Tarih Osmanlı Anadolu

Bu Makale

613 kez

görüntülendi.

Gelibolulu Mustafa Âlî

Künhü'l-Ahbâr

İstanbul, 1277/ (1860-1861), .

Kitap Osmanlıca Türkçe Tarih

Bu Kitap

312 kez

görüntülendi.

Şerafettin TURAN

“Şehzade Bayezid’in Babası Kanuni Sultan Süleyman’a Gönderdiği Mektuplar”

Tarih Vesikaları Dergisi.

Makale Türkçe Tarih Osmanlı 16. yy

Bu Makale

221 kez

görüntülendi.

Halil İNALCIK

“Osmanlı İmparatorluğu'nun Kuruluş ve İnkişafı Devrinde Türkiye'nin İktisadi Vaziyeti Üzerine Bir Tetkik Münasebetiyle”

Belleten.

Makale Türkçe 13. yy Tarih Osmanlı Anadolu

Bu Makale

140 kez

görüntülendi.

Neşet ÇAĞATAY

“Osmanlı İmparatorluğunda Riba-Faiz Konusu Para Vakıfları ve Bankacılık”

Vakıflar Dergisi.

Makale Türkçe İngilizce Tarih

Bu Makale

142 kez

görüntülendi.

Mustafa Akdağ

“Yeniçeri Ocak Nizamının Bozuluşu”

Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi.

Makale Türkçe

Bu Makale

122 kez

görüntülendi.

Mustafa Akdağ

“Tımar Rejiminin Bozuluşu”

Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi.

Makale Türkçe

Bu Makale

91 kez

görüntülendi.

Şerafettin TURAN

Kanuni'nin Oğlu Şehzade Bayezid Vak'ası

Ankara, 1961, Dil Ve Tarih, Coğrafya Fakültesi Yayınları - Türk Tarih Kurumu Basımevi.

Kitap Türkçe Tarih Osmanlı 16. yy

Bu Kitap

340 kez

görüntülendi.

Ekrem Kamil

“Hicri Onuncu-Miladi On Altıncı Asırda Yurdumuzu Dolaşan Arap Seyyahlarından Gazzi-Mekki Seyahatnâmesi”

Tarih Semineri Dergisi.

Makale Türkçe Tarih Osmanlı 16. yy

Bu Makale

70 kez

görüntülendi.

Nişancı Mehmet Paşa

Tarih-i Nişancı Mehmed Paşa

İstanbul, 1279, Tabhane-i Âmire.

Kitap Osmanlıca Tarih Osmanlı Anadolu

Bu Kitap

40 kez

görüntülendi.

M. Tayyib Gökbilgin

“Rüstem Paşa ve Hakkındaki İthamlar”

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi.

Makale Türkçe Tarih Osmanlı 16. yy

Bu Makale

35 kez

görüntülendi.

İsmail Hakkı Uzunçarşılı

“Şehzade Mustafa'nın Ölümünde Medhali Olan Vezir-i Azam Rüstem Paşa'nın İkinci Sadaretinde Yeniçerilerin Ağalarından Şikayeti Havi Kanuni Sultan Süleyman ile Rüstem Paşa'ya Pek Ağır Mektupları”

Belleten.

Makale Türkçe Tarih Osmanlı 16. yy Anadolu

Bu Makale

41 kez

görüntülendi.

Mustafa Akdağ

“Osmanlı İmparatorluğu'nun Kuruluş ve İnkişafı Devrinde Türkiye'nin İktisadi Vaziyeti”

Belleten.

Makale Türkçe 14. yy 15. yy Tarih Osmanlı Anadolu

Bu Makale

21 kez

görüntülendi.

Mehmed Çavuşoğlu

“Şehzade Mustafa Mersiyeleri”

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Enstitüsü Dergisi.

Makale Türkçe Tarih Osmanlı Edebiyat 16. yy

Bu Makale

16 kez

görüntülendi.

Selaniki Mustafa Efendi

Tarih-i Selaniki

İstanbul, 1281 / 1864, Matbaa-i Amire.

Kitap Osmanlıca Yeni Çağ Balkan Osmanlı

Bu Kitap

10 kez

görüntülendi.

Fernand BRAUDEL

The Mediterranean and the Mediterranean World in the Age of Philip II

Londra, 1976, .

Kitap İngilizce Akdeniz Tarih

Bu Kitap

7 kez

görüntülendi.

Yunus KOÇ

XVI.Yüzyılda Bir Osmanlı Sancağının İskan ve Nüfus Yapısı

Ankara, 1989, Kültür Bakanlığı Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

6 kez

görüntülendi.

İsmail Hami Danişmend

İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi

İstanbul, 1971, Türkiye Yayınevi.

Kitap Türkçe Tarih Osmanlı

Bu Kitap

5 kez

görüntülendi.

Stanford Jay Shaw , Ezel Kural Shaw

Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye

İstanbul, 1983, .

Kitap

Bu Kitap

5 kez

görüntülendi.

Koçi Bey

Koçi Bey Risalesi

Istanbul, 1972, .

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Kınalızâde Hasan Çelebi

Tezkiretü’ş-Şuarâ

Ankara, 1978, .

Kitap Osmanlıca Tarih

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Şerafettin TURAN

“Lala Mustafa Paşa Hakkında Notlar ve Vesikalar”

Belleten.

Makale Türkçe Tarih Osmanlı 16. yy

Bu Makale

16 kez

görüntülendi.

İbrahim Peçevi

Tarih-i Peçevi

İstanbul, 1283, Matba'a-i Âmire.

Kitap Tarih Osmanlı

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Yaşar YÜCEL

Kitâb-ı Müstetâb

Ankara, 1974, ANKARA ÜNİVERSİTESİ BASIMEVİ.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

İsmail Hakkı Uzunçarşılı

Osmanlı Tarihi

Ankara, 1983, TTK.

Kitap Türkçe Osmanlı Anadolu

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Halil İNALCIK

The Ottoman Empire: The Classical Age 1300-1600

London, 1973, Weidenfeld And Nicholson.

Kitap

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

M. Tayyib Gökbilgin

“Hurrem Sultan”

İslam Ansiklopedisi.

Makale Türkçe Yeni Çağ Tarih Osmanlı 16. yy

Bu Makale

1 kez

görüntülendi.

Coşkun ÜÇOK

Türk Hukuk Tarihi

Ankara, 1976, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih Hukuk

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Mustafa Akdağ

Türkiye'nin İktisadî ve İçtimaî Tarihi II

İstanbul, 1979, Çolakoğlu Matbaası.

Kitap Türkçe Tarih İktisat

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Ogier Ghislain de Busbecq

Türkiye'yi Böyle Gördüm

İstanbul, Tarihsiz, Tercüman 1001 Temel Eser.

Kitap Türkçe Sosyal Bilimler Tarih Osmanlı

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Joseph von Hammer-Purgstall

Osmanlı Devleti Tarihi

İstanbul, 1983, Üçdal Neşriyat.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

İsmail Hakkı Uzunçarşılı

“İran Şahına İltica Etmiş Olan Şehzade Bayezit'in Teslimi İçin Sultan Süleyman ve Oğlu Selim Tarafından Şah'a Gönderilen Altınlar ve Kıymetli Hediyeler”

Belleten.

Makale Türkçe Osmanlı

Bu Makale

1 kez

görüntülendi.

Müneccimbaşı Dede Derviş Ahmed

Sahâ'ifü'l-Ahbâr fî Vekâyi'il-A'sâr

İstanbul, tarihsiz, Tercüman Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Mustafa Akdağ

Türk Halkının Dirlik ve Düzenlik Kavgası

Ankara, 1975, .

Kitap Türkçe

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Ayşe Sıdıka Oktay

“Fahri Unan, İdeal Cemiyet, İdeal Devlet, İdeal Hükümdar-Kınalı-zâde Ali'nin Medîne-i Fâzıla'sı”

Dîvân Dergisi.

Makale Türkçe Edebiyat

Bu Makale

21 kez

görüntülendi.

Abdurrahman GÖNDÜRÜ

Abaza Mehmed Paşa

Ankara, 2005, MASTER.

Tez Türkçe Tarih Osmanlı 17. yy

Bu Tez

19 kez

görüntülendi.

Özlem TAŞ

3 Numaralı Mühimme Defteri'nin Tasnif ve Analizi

Ankara, 2004, MASTER.

Tez Türkçe Tarih

Bu Tez

11 kez

görüntülendi.

Fahri UNAN

İdeal Cemiyet, İdeal Hükümdar, İdeal Devlet

Ankara, 2004, Lotus Yayın Grubu.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Fahri UNAN

Kuruluşundan Günümüze Fâtih Külliyesi

Ankara, 2003, Türk Tarih Kurumu.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

4 kez

görüntülendi.

Eser istatistikleri yükleniyor...