Batı Anadolu'da Çekirge Felâketi (1850-1915)

Makale Türkçe Tarih× 20. yy× Osmanlı× 19. yy× Anadolu×

Künye:

Yazarlar:

Ertan GÖKMEN

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2010

Yayınlandığı Eser:

Belleten

Cilt:

LXXIV

Sayı:

269

Sayfa Aralığı:

127-180

İçerik Dosyası:

Web adresi:

http://dergipark.org.tr/tr/pub/ttkbelleten/issue/52585/692232

Operatör:

Zeynep Kurnaz

Güncelleyen:

Yağız Fatih Nazlıer

Özet:

Throughout its history, the Ottoman State from time to time encountered such natural disasters as earthquake, flood, fire and drought and so on. They created material and moral problems for administrators and ordinary people throughout the Ottomans lands. These disasters resulted in famine, lower production, loss of taxation and population decrease and migration. A locust disaster with similar effects occurred in the western parts of Anatolia in the second half of 19th and the beginning of 20th centuries. Based on Ottoman archival sources and İzmir newspapers such as Ahenk, İttihad and Anadolu, this article examines locust disasters in Western Anatolia between the years of 1850 and 1915. It explains in which sandjak and kaza and when locust disasters took place, gives information on what kind of preventive and disaster management methods were used and the personnel who took part in all this course of action. It also shows the amount of locust destructed and the reasons for failure in preventing the disaster. In addition, it demonstrates economic effects of the disaster on people and the government. Besides, in relation to the disaster, some original archival documents such as the letter of Mayor of Kula to the Ministry of Internal Affairs and that of Mayor and six notables of Alaşehir to Aydın Governorship; the circular of the governor of Aydın permitting his people to burn the locust and the action plan of İzmir’s people against the disaster are presented in the article.

Key Words: Ottoman State, Western Anatolia, Disaster, Locust, Famine, Drought.

***

Osmanlı Devleti tarih boyunca deprem, sel, yangın ve kuraklık gibi bazı felaketlerle karşı karşıya kalmıştır. Bu felaketler yöneticileri ve halkı maddî ve manevî anlamda sıkıntıya sokmuştur. Bu felaketler bazen kıtlıklara, üretim azalmasına, vergi kayıplarına, nüfus kaybına ve göçlere neden olmuştur. XIX. yüzyılın ikinci yarısında ve XX. yüzyıl başında Anadolu’nun batısında benzer türden sonuçları olan çekirge felaketi yaşanmıştır. Bu makalede, Osmanlı arşiv belgelerine, Ahenk, İttihad ve Anadolu gibi İzmir basınında yer alan bilgilere göre 1850–1915 yılları arasında Batı Anadolu’da yaşanan bu çekirge felaketi incelenmiştir. Makalede bölgenin hangi sancak ve kazasında hangi tarihlerde çekirge felaketi meydan geldiği, mücadele yöntemleri, mücadelede görevli personel, itlaf edilen çekirge miktarı, mücadeledeki başarısızlığın nedenleri, çekirge afetinin halkı ve devleti ilgilendiren iktisadî yönleri ve çekirge felaketi ile ilgili ilginç olaylara değinilmiştir. Ayrıca, felaketle ilgili olarak, Kula kazası halkı adına Belediye başkanının dâhiliye nezaretine çektiği telgraf sureti, Alaşehir kazası adına Belediye başkanı ile eşraftan altı kişinin Aydın valiliğine verdikleri dilekçe sureti, çekirgenin yakılarak imha edilebileceğine dair Aydın valisinin tamimi ve İzmir halkının yapacağı çekirge mücadelesi programı makaleye ek olarak verilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Batı Anadolu, Afet, Çekirge, Kıtlık, Kuraklık.

Key Words: Ottoman State, Western Anatolia, Disaster, Locust, Famine, Drought.

***

Osmanlı Devleti tarih boyunca deprem, sel, yangın ve kuraklık gibi bazı felaketlerle karşı karşıya kalmıştır. Bu felaketler yöneticileri ve halkı maddî ve manevî anlamda sıkıntıya sokmuştur. Bu felaketler bazen kıtlıklara, üretim azalmasına, vergi kayıplarına, nüfus kaybına ve göçlere neden olmuştur. XIX. yüzyılın ikinci yarısında ve XX. yüzyıl başında Anadolu’nun batısında benzer türden sonuçları olan çekirge felaketi yaşanmıştır. Bu makalede, Osmanlı arşiv belgelerine, Ahenk, İttihad ve Anadolu gibi İzmir basınında yer alan bilgilere göre 1850–1915 yılları arasında Batı Anadolu’da yaşanan bu çekirge felaketi incelenmiştir. Makalede bölgenin hangi sancak ve kazasında hangi tarihlerde çekirge felaketi meydan geldiği, mücadele yöntemleri, mücadelede görevli personel, itlaf edilen çekirge miktarı, mücadeledeki başarısızlığın nedenleri, çekirge afetinin halkı ve devleti ilgilendiren iktisadî yönleri ve çekirge felaketi ile ilgili ilginç olaylara değinilmiştir. Ayrıca, felaketle ilgili olarak, Kula kazası halkı adına Belediye başkanının dâhiliye nezaretine çektiği telgraf sureti, Alaşehir kazası adına Belediye başkanı ile eşraftan altı kişinin Aydın valiliğine verdikleri dilekçe sureti, çekirgenin yakılarak imha edilebileceğine dair Aydın valisinin tamimi ve İzmir halkının yapacağı çekirge mücadelesi programı makaleye ek olarak verilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti,  Batı Anadolu, Afet, Çekirge, Kıtlık, Kuraklık.